Kadir AYDIN

1.GİRİŞ

Anayasamızın Vergi Ödevi başlıklı 73’üncü maddesinde vergi; “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.” şeklinde hüküm altına alınmıştır. Böylece vergi, kamu giderlerinin finansmanı olarak tüm vatandaşlardan ödeme güçlerine göre alınan zorunlu bir ödeme olarak tanımlanmıştır. Yine aynı maddede “Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.” hükmüne yer verilerek vergilendirmede kanunilik ilkesi benimsenmiştir. Böylelikle vatandaşlar idarenin vergi ile ilgili muhtemel keyfi uygulamaları karşısında anayasal güvence altına alınmıştır.

Ülkemiz vergi sistemi ana hatlarıyla incelendiğinde toplanan vergilerin gelir üzerinden alınan vergiler, servet üzerinden alınan vergiler ve harcamalar üzerinden alınan vergiler olmak üzere üç ana gruba ayrıldığı görülmektedir. Ülkemizde servet üzerinden alınan vergilerin en önemlilerinden biri emlak vergisidir. Türk Dil Kurumu’na ait Türkçe sözlükte emlak: Ev, arsa, bahçe vb. taşınamayan mal ve mülklerin ortak adı, taşınmazlar, gayrimenkul olarak tanımlanmıştır. Emlak vergisinin konusu da bina ve arazilerdir. Emlak Vergisi ile ilgili yasal düzenlemelere 29.07.1970 tarih ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda yer verilmiştir Emlak vergisi, 1986 yılına kadar merkezi idare tarafından toplanan bir vergi iken, 3239 sayılı kanunla bu vergi belediyelere bırakılmıştır.

Emlak vergisi mükellefleri, sahip oldukları bina ve araziler dolayısıyla her yıl ödemekle yükümlü oldukları emlak vergisinin; birinci taksitini mart, nisan ve mayıs aylarını içine alan üç aylık süre içerisinde; ikinci taksitini kasım ayında olmak üzere iki eşit taksitte öderler. 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 8’inci maddesinde; kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarının sıfıra indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Kanun hükmüne istinaden alınan 20.12.2006 tarih ve 2006/11450 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bakmakla mükellef kimsesi olup on sekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, özürlülerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2’yi geçmeyen tek meskene sahip olmaları halinde (intifa hakkına sahip olunması hali dahil), söz konusu meskene ait bina vergisi oranı, 2007 ve müteakip yıllar için sıfıra indirilmiştir.

Bu çalışmamızda emlak vergisinin konusuna, verginin hesaplanması ve ödenmesine,indirimli bina vergisi oranı uygulamasına ve emekli bireylerin bu uygulamadan yararlanmasına ilişkin hususlara yer verilecektir.

2. EMLAK VERGİSİNİN KONUSU GENEL BİR BAKIŞ