Yusuf GÜNDÜZ

1- GİRİŞ
03.03.2023 tarihli ve 32121 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7438 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1 inci maddesi ile 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na geçici 95 inci madde eklenmiştir. Söz konusu maddede yapılan düzenleme ile Kanun’da yazan şartların varlığı halinde 5510 sayılı Kanunun geçici 14 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar kadar sigortalı başına sigorta prim desteği verilecektir.
Bahse konu prim teşvikinden yararlanabilmek için gerek sigortalılar yönünden, gerekse bu sigortalıların çalıştığı işyerleri yönünden bazı şartlar aranıldığından, bu yazımızda söz konusu teşviklerden ne şekilde yararlanılabileceği, teşviklerden yararlanma süresi ve sigorta primlerinin hesaplanmasına ilişkin hususlara yer verilmiştir.
2- GEÇİCİ 95 İNCİ MADDEDE YER ALAN TEŞVİKİN KAPSAMI
Kamuoyunda uzun zamandır gündemden düşmeyen ve emeklilikte yaşa takılanlar olarak adlandırılan sigortalıların emekli olmalarına dair Kanun nihayet Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunmaktadır. Kanunun yayımlanmasıyla beraber kısa adı EYT olarak adlandırılan ve 08.09.1999 öncesi girişi olup belli bir süre sigortalı hizmet süresi olan sigortalılar için emeklilik hakkı doğmuş oldu. Tabi bu durumda emekli olan sigortalıların büyük bir kısmı tekrar aynı işyerinde çalışmaya devam etmeye karar vermişlerdir. Haliyle emekli olan kişilerin sosyal güvenlik destek primine tabi oldukları için normal sigortalı çalışana göre prim yükü daha fazla olmaktadır. Bu vesileyle işverenlerin sigorta prim yükünü azaltmak için 08.09.1999 öncesi çalışıp ta emekli olanlara sigorta priminden 5 puanlık indirim kararı alınmıştır. Konuyla ilgili olarak SGK tarafından 14.04.2023 tarihinde 2023/19 sayılı Genelge yayımlanmıştır.
Söz konusu Genelgeye göre 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan beş puanlık indirimden yararlanılabilmesi için, anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan şartların yanı sıra 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan şartların da sağlanması gerekmektedir.
Buna göre bu indirimden yararlanabilmek için;
a) 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle sigortalının işten ayrılış bildirgesinin verilmesi ve sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı işyerinden sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması,
b) Sigortalının 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunması ve bu talebe istinaden sigortalıya 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanması,
c) İşyerinin özel sektör işverenine ait olması,
ç) Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmesi,
d) Tahakkuk eden primlerin yasal süresi içinde ödenmesi,
e) İşverenin Türkiye geneli yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması,
f) Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması,
şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Şimdi bu şartları tek tek ele almaya çalışalım.
2.1- 03.03.2023 Tarihi ve Sonrasında Yaşlılık veya Emekli Aylığı Talebi Nedeniyle Sigortalının İşten Ayrılış Bildirgesinin Verilmesi ve Sigortalının İşten Ayrılış Tarihini Takip Eden 30 Gün İçerisinde Aynı İşyerinden Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi Çalışmaya Başlaması
5 puanlık teşvikten yararlanabilmek için işten ayrılış bildirgelerinin anılan maddenin yürürlük tarihi ve sonrasında “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan düzenlenerek Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.
Örneğin; 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (A)’nın yaşlılık aylığına hak kazanması nedeniyle 06.03.2023 tarihinde işten ayrıldığı varsayıldığında, işveren tarafından bu sigortalı için “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodlu işten ayrılış bildirgesinin Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan bu indirimden yararlanmak için, “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan düzenlenen işten ayrılış bildirgesinin Kuruma verilmesinin yanı sıra, işten ayrılan sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak en son çalıştığı işyerinde çalışmaya başlaması gerekmektedir. Bu durumda, işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde sosyal güvenlik destek primine tabi aynı işyerinde çalışmaya başladığına ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesinin de Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.
2.2- Sigortalının 03.03.2023 Tarihi ve Sonrasında Yaşlılık veya Emekli Aylığı Talebinde Bulunması ve Bu Talebe İstinaden Sigortalıya 5510 Sayılı Kanun’un Geçici 95 inci Maddesi Kapsamında İlk Defa Yaşlılık veya Emekli Aylığı Bağlanması