Mehmet AYDIN

1. GİRİŞ

Ülkemizde uygulanan vergi sistemine göre gerçek ve tüzel kişilerin kazançları gelir ve kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır. Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabi iken kurumların kazançları ise kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır.

Gerçek kişiler tarafından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine ilişkin hükümlere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda yer verilmiştir. Yine kurumlar tarafından elde edilen kazancın vergilendirilmesine ilişkin hükümlere ise 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer verilmiştir.

Her vergi kanununda olduğu gibi gelir ve kurumlar vergisi kanunlarında da istisna kazançlar düzenlenmiştir. Yine vergi kanunları dışında bir kısım kanunlarda da sosyal, ekonomik, siyasal nedenlerle istisnalar düzenlenmiştir. Bu istisnalardan biri de 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda yer almaktadır.

4691 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesine göre; yönetici şirketlerin 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31.12.2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur.

Öte yandan 03.02.2021 tarih ve 31384 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7263 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 6’ncı maddesi ile 4691 sayılı Kanun’a eklenen ek 3’üncü madde ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında beyan edilen istisna kazancın yüzde ikisinin, Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması amacıyla özel fona alınması zorunlu hale getirilmiştir.

4691 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesindeki istisnadan yararlanan mükelleflerin istisna tutarının % 2’sinin özel fona alınması ve kullanılması bu çalışmamızda açıklanacaktır.

2. TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR

2.1.Teknoloji geliştirme bölgeleri

Teknoloji geliştirme bölgesi; yüksek/ileri teknoloji kullanan ya da yeni teknolojilere yönelik firmaların, belirli bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü ya da AR-GE merkez veya enstitüsünün olanaklarından yararlanarak teknoloji veya yazılım ürettikleri/geliştirdikleri, teknolojik bir buluşu ticari bir ürün, yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdikleri ve bu yolla bölgenin kalkınmasına katkıda bulundukları, aynı üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü ya da AR-GE merkez veya enstitüsü alanı içinde veya yakınında; akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği siteyi veya bu özelliklere sahip teknoparkı ifade etmektedir.

4691 sayılı Kanun ile kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde; teknolojik bilginin üretilmesi, üretilen bilginin ticarileştirilmesi, üründe ve üretim yöntemlerinde ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesi, verimliliği artıracak ve üretim maliyetlerini düşürecek yeniliklerin geliştirilmesi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunun sağlanması, araştırmacılara iş imkânlarının sağlanması ve ileri teknoloji yatırımları yapacak yabancı sermayenin ülkeye girişinin hızlandırılması ile sanayinin rekabet gücünün artırılması amaçlanmaktadır.

2001 yılından itibaren uygulamaya konulan, sanayicimizi, araştırmacı ve üniversitelerimiz ile buluşturarak teknolojik üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak bu Kanun kapsamında; Aralık 2021 itibariyle; toplam 92 adet Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulmuştur. 92 Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nden 73’ü faaliyetine devam etmekte, 19’unun ise altyapı çalışmalarının devam etmesi sebebiyle hali hazırda faaliyete geçmemişlerdir.

2.2.İstisna Kazançlar

4691 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesi ile yönetici şirketlerin Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31/12/2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur.