(Aralık 2022 tarihli Maliye Postası Dergisi'nde yayımlanmıştır)

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298 inci maddesine eklenen (Ç) fıkrasıyla, enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinde, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerlenmesi uygulaması ihdas edilmiştir.

Vergi Usul Kanuna eklenen geçici 32 nci maddeyle ise Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası uyarınca yeniden değerleme yapabilecek mükelleflerin istemeleri halinde ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde, bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini, önceki hesap döneminin sonu itibarıyla yeniden değerleyebilmelerine imkân sağlanmıştır. Böylece Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası uyarınca yapılacak yeniden değerleme öncesinde ilgili kıymetlerin değerleri bir önceki dönem sonu itibari ile artırılabilecektir.

Geçici 32 nci madde kapsamında yapılacak değer artışı için %2 oranında vergi ödenmesi gerekmektedir. Mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre yapılacak yeniden değerlemelerde ise herhangi bir vergi doğmayacaktır.

Her iki madde kapsamında yapılacak yeniden değerlemeye ilişkin örnekli ve ayrıntılı açıklamalar Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No :537’de yapılmıştır.

Aşağıda yer alan mükellefler yeniden değerleme yapamazlar :

a) Dar mükellefiyet esasında vergilendirilen mükellefler.

b) İşletme hesabı (zirai işletme hesabı dahil) esasına göre defter tutan mükellefler.

c) Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler.

ç) Münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler.

d) Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler.

Yeniden değerlemenin yapılacağı tarih veya dönem sonu itibarıyla aktife kayıtlı olmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamaz. Yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminde aktife dahil edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için de yeniden değerleme yapılamaz.

Her iki uygulamada da yeniden değerlenen iktisadi kıymetlerin ve amortismanlarının kayıtlı değerleri artırılmaktadır. İktisadi kıymetler, yeniden değerlenmiş tutarları ile kayıtlarda gözükür ve amortismanları da yeniden değerlenmiş tutarları üzerinden ayrılır.

Yeniden değerleme yapılması zorunlu değildir ; bu karar mükelleflerin tercihine bırakılmıştır. Dileyen mükellefler bilançolarında kayıtlı iktisadi kıymetlerini ilgili dönemde yeniden değerlemeye tabi tutmayarak mevcut durumlarını muhafaza edebilir. Ayrıca her iki maddede de yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek iktisadi kıymetlerin tamamı veya bir kısmı için uygulamadan yararlanılabileceği hükmü bulunmaktadır.

Mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yapılan yeniden değerleme yapıldıktan sonra Kanunun geçici 32 nci maddesi kapsamında yeniden değerleme yapılması mümkün değildir.

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre yeniden değerlenecek kıymetlerin amortismana tabi iktisadi kıymet mahiyetinde olması zorunluluğu bulunduğundan, bu kapsamda boş arazi ve arsalar gibi amortismana tabi olmayan iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamaz. Öte yandan Vergi Usul Kanunu geçici 32 nci maddeye göre yapılacak yeniden değerleme işlemlerinde bilançolarda kayıtlı taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin değeri artırılabilmektedir. Buna göre boş arazi ve arsalar geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.

Geçici 32 nci madde ve mükerrer 298 inci maddesinin Ç fıkrası kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışları bunların hesap şekilleri, envanter defterlerinin ayrı bir sayfasında Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No :537’nin 26. maddesinde belirtildiği şekilde ayrıntılı olarak gösterilir.

Yeniden değerleme neticesinde hesaplanan değer artışı, yeniden değerlemeye tabi tutulan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde 522 MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabına kaydedilir.

522 MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabında gösterilen değer artışı tutarı, istenildiğinde kısmen veya tamamen sermayeye ilave edilebilir. Bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.

Söz konusu fon hesabındaki tutarların sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur. Buna göre 522 MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabında yer alan değer artış tutarının geçmiş yıl zararlarına mahsup edilmesi durumunda da söz konusu tutarlar işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin mahsup işleminin yapıldığı dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.

Gelir ve Kurumlar vergisine göre yapılan devir , tür değiştirme ve bölünme hallerinde, fon hesabında yer alan tutarlar işletmeden çekilmiş veya başka bir hesaba nakledilmiş sayılmaz ve vergiye tabi tutulmaz. Ancak söz konusu fon hesabının devrolunduğu kurumlar bünyesinde bu fon başka bir hesaba nakledilir veya işletmeden çekilir ise vergiye tabi tutulur.

Emtia (stoklar) niteliğindeki kıymetler, hangi hesapta kaydedildiklerine bakılmaksızın yeniden değerlemeye tabi tutulamaz. Buna göre özel inşaat ile iştigal eden bir işletme satmak amacı ile inşa ettiği bağımsız bölümleri bunları stok hesaplarında izlemese dahi yeniden değerlemeye tabi tutamaz. Öte yandan muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslara uyulmaması halinde VUK 353. maddenin 6. fıkrasına göre özel usulsüzlük cezası kesilir. Bu nedenle stok mahiyetindeki bağımsız bölümlerin sırf yeniden değerleyemeye tabi tutabilmek için 252. Binalar hesabında izlenmesi özel usulsüzlük cezasını gerektirir ayrıca yeniden değerleme işlemi de geçersizdir.

Yeniden değerleme kapsama giren iktisadi kıymetler ile birlikte bu kıymetlere ilişkin ayrılmış amortismanlar için de uygulanır. Amortismanın herhangi bir yılda ayrılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak tutar amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir. Faydalı ömür süresi tamamlanmamış amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilir.

Amortismana tabi olup faydalı ömür süresini tamamlayan iktisadi kıymetler bakımından da yeniden değerleme uygulamasından yararlanılabilir. Ancak bu durumda, faydalı ömrü sona ermiş amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden, daha önceki yıllarda ayrılmamış amortismanlara ilişkin olarak amortisman ayrılamaz. Amortisman süresi dolan ve iz bedeli ile bilançoda görünen amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerlemeye tabi tutulması vergisel bir sonuç yaratmayacaktır.

Mükerrer 298 inci Maddesinin (Ç) Fıkrası Kapsamında Yeniden Değerleme Uygulaması

Yeniden değerlemede, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin değerlemenin yapılacağı dönem sonu itibarıyla kayıtlı değerleri dikkate alınır. Ancak, iktisadi kıymetlerin aktifleştirildikleri hesap dönemine ilişkin olanlar hariç kur farkları ve kredi faizleri kayıtlı değerden düşülerek yeniden değerleme yapılır.

Amortismana tabi iktisadi kıymetler , bu şekilde tespit edilen değerlerinin yeniden değerlemenin yapılacağı yıla (döneme) ait olan yeniden değerleme oranı ile çarpılması suretiyle yeniden değerlenir.

Bir hesap döneminde yeniden değerlemenin yapılmaması halinde sonraki hesap dönemlerinde yeniden değerleme yapılabilir. Ancak bu halde iktisadi kıymetin kayıtlı değeri yeniden değerlenebilir. Yeniden değerlemenin herhangi bir hesap döneminde yapılmaması veya değerleme oranının düşük uygulanmasından dolayı, daha sonraki hesap dönemlerinde, geçmiş hesap dönemlerine ilişkin yeniden değerleme yapılamaz. Her yılın yeniden değerleme oranı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir.

Aynı hesap dönemi içerisinde; geçici vergi dönemlerinin hiçbirinde ya da herhangi bir veya daha fazla geçici vergi dönemlerinde yeniden değerleme yapılmaması, sonraki geçici vergi döneminde veya ilgili hesap dönemi sonunda yeniden değerleme yapılmasına engel teşkil etmez.

Bu kapsamda yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin satış , işletmeden çekiş, tasfiye gibi nedenlerle elden çıkarılması halinde 522 MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabında gösterilen değer artışları aynen amortismanlar gibi muameleye tabi tutulur. Yani yeniden değerleme fonu ilgili kıymetin maliyetinden düşülerek kar doğurabilecek bir etki yaratır.

Geçici 32 nci Madde Kapsamında Yeniden Değerleme Uygulaması

Vergi Usul Kanunun geçici 32 nci maddesine göre mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası uyarınca ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde, bilançolarda kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler , önceki hesap döneminin sonu itibarıyla yeniden değerlenebilecektir. Bu kapsamda yeniden değerleme, yalnızca bir defa yapılabilir.

Geçici 32. maddeye göre boş arazi ve arsalar da yeniden değerlenebilir. Mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında boş arazi ve arsaların yeniden değerlenmesi mümkün değildir.

Mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yapılan yeniden değerleme sonrasında geçici 32 nci maddesine göre yeniden değerleme yapılamaz. Kapsam dahilindeki amortismana tabi iktisadi kıymetlerden bir kısmı mezkûr (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yeniden değerlemeye tabi tutulmuş ve geçici 32 nci madde imkânından yararlanılmamış ise mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yapılan yeniden değerlemede dikkate alınmayan iktisadi kıymetleri için de geçici 32 nci maddeye göre yeniden değerleme yapılamaz.

Örneğin, aktifinde 6 adet makine, 2 adet bina, 4 adet binek otomobili bulunan mükellef, 2022 ikinci geçici vergileme dönemi itibariyle (2022 Haziran ayı sonu ) mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yeniden değerleme yapmıştır. Bu mükellef makineleri 2022 yılı Ocak ayında, binaları 2022 yılı Mart ayında, binek otomobillerin iki tanesini 2022 yılı Nisan ayında, diğer iki tane binek otomobili ise 2022 yılı Mayıs ayında 213 sayılı Kanunun geçici 32 nci maddesi kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutabilir. Ancak, bu mükellef mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yeniden değerleme yapmadan sadece 4 adet makineyi 2022 yılı Ocak ayında geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutarsa daha sonradan (2022 yılı 2. geçici vergi döneminden sonra) diğer iktisadi kıymetlerini geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutamaz.

Bu madde kapsamında yapılacak yeniden değerleme, kapsama giren kıymetlerin yeniden değerleme yapılacak tarihten önceki hesap döneminin sonu itibarıyla kayıtlarda yer alan değerleri üzerinden yapılabilir. İktisadi kıymetlerin aktifleştirilmesinden sonra maliyet bedeline intikal ettirilen kredi faizleri ve kur farkları vb. giderler için geçici 32 nci madde kapsamında parçalı yeniden değerleme yapılır. Buna göre, ilgili kıymetlerin maliyet bedeline dahil edilen kredi faizleri ve kur farkları vb. giderlerin yeniden değerlemeye tabi tutulmasında, yeniden değerlemede esas alınması gereken hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, kredi faizleri ve kur farkları vb. giderlerinin aktifleştirildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınır.

En son enflasyon düzeltmesi yapılan bilanço tarihinden sonra inşa edilerek aktifleştirilen binaların yeniden değerlemeye tabi tutulmasında, bina maliyet bedeline dahil edilen arsa payı bedeli ayrıştırılır.

Geçici 32 nci maddeye göre yapılacak yeniden değerleme neticesinde hesaplanan değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar beyan edilip, üç eşit taksitte (ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler sırasıyla beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere) ödenir. Bu vergi; gelir ve kurumlar vergilerinden mahsup edilmez ; gelir ve kurumlar vergileri matrahlarının tespitinde gider olarak da dikkate alınamaz.

Değer artışı üzerinden %2 oranında hesaplanan verginin zamanında beyan edilmemesi veya tahakkuk eden verginin taksitlerinin sürelerinde ödenmemesi ya da kısmen ödenmesi halinde geçici 32 nci maddesi hükümlerinden faydalanılamaz. Bu durumda, söz konusu yeniden değerleme işlemleri ve buna ilişkin kayıtların ve gerekirse gelir/kurumlar vergisi beyannamelerinin de düzeltilmesi zorunludur.

Vergi Usul Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre yapılacak yeniden değerlemelerin aksine Kanunun geçici 32 nci maddesine göre hesaplanan değer artışı tutarları, ilgili kıymetlerin elden çıkarılması halinde kazancın tespitinde dikkate alınmaz ve 522 MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabı bilançoda kalmaya devam eder. Söz konusu fon hesabındaki tutarların sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.

Geçici 32 nci madde kapsamında yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranının tespiti Vergi Usul Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre daha karmaşıktır ve değerlenecek kıymetin durumuna göre farklılık gösterir.

Geçici 32 nci maddesi kapsamında yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranının tespitine ilişkin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No :537’de yer alan hükümlerden yaygın olarak kullanılacağını düşündüklerimize aşağıda yer verdik. Geçici 32 nci maddesi kapsamında yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranının tespiti için Tebliğin 21. maddesinin incelenerek işlem yapılmasını tavsiye ederiz.

a) 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasına göre enflasyon düzeltmesine tabi tutulan;

i) En son bilançoda yer alan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, anılan maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, söz konusu bilançonun ait olduğu tarihi takip eden aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

ii) En son bilanço tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, anılan maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, bunların iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

b) Sonraki dönemlerde enflasyon düzeltmesi yapılmamış olmasına bağlı olarak, daha önce 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesinin;

i) Birinci fıkrasında yer alan tarihe kadar yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismanları için, mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

ii) Yedinci fıkrasında yer alan tarihe kadar yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2021 yılı Haziran ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

kullanılır.

Yİ-ÜFE değerlerine göre bulunacak ve yeniden değerlemeye esas olacak katsayının hesabında, kesirli (virgülden sonraki) kısım 5 (beş) hane olarak dikkate alınır.

Örnek (2) 

A Limitet şirketi inşaat işleri ile iştigal etmektedir. Şirket aktifindeki kıymetleri 2022 yılı 1. geçici vergileme döneminde Vergi Usul Kanunu’nun geçici 32 nci maddesine göre yeniden değerleyecektir.

Şirketin aktifinde bulunan ve merkez ofis olarak kullandığı binanın Vergi Usul Kanunu’nun geçici 32 nci maddesine göre yeniden değerlemesi:

Söz konusu bina şirket tarafından inşa edilerek Haziran 2015 tarihinde 252. Binalar hesabına aktarılmış ; geçici 31 inci maddeye göre yeniden değerlemeye tabi tutulmamıştır. Binanın maliyet bedeli 2.000.000 T.L. ; maliyetine eklenmiş olan arsa payı 500.000 T.L.dir. Binanın inşa edildiği arsa Ocak 2014 tarihinde satın alınmıştır. Bina için aktife alındığı tarihten sonra her dönem amortisman ayrılmıştır.

Bina maliyet bedeline dahil edilen arsa payı bedeli ayrıştırılarak yeniden değerleme yapılacaktır.

Aralık/2021 ayı Yİ-ÜFE değeri: 1.022,25

Şubat / 2014 ayı Yİ-ÜFE değeri: 232,27

Temmuz /2015 ayı Yİ-ÜFE değeri: 247,99

Arsa payı yeniden değerleme oranı = 1.022,25/ 232,27 = 4,40113

Bina maliyeti yeniden değerleme oranı = 1.022,25/ 247,99 = 4,12214

Binanın yeniden değerlenmiş değeri : 8.383.775 T.L.

Binanın değer artışı : 6.383.775 T.L.

Birikmiş amortismanların yeniden değerlenmiş değeri : 1.154.199 T.L.

Birikmiş amortismanların değer artışı : 874.199 T.L.

Net Değer Artışı = 7.229.576 - 1.720.000 = 5.509.576 T.L.

___________________________ / _____________________________

252 BİNALAR                6.383.775

                                         257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR              874.199

                                         522 M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME 

                                               ARTIŞLARI                                             5.509.576

                                               01. Binalar

                                                      01. VUK Geçici 32.Md.

___________________________ / _____________________________

1. geçici vergilendirme sonunda binanın amortismanı yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden ayrılır.

Yapılan yeniden değerleme değer artışı üzerinden %2 oranında vergi hesaplanır.

Geçici 32 nci madde kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası iktisadi kıymetlerin toplam net değer artışı aşağıdaki gibidir:

Bina Net Değer Artışı : 5.509.576

5.509.576 T.L. değer artışı üzerinden %2 oranında hesaplanan 110.191,52 T.L. verginin izleyen ayın sonuna kadar şirket tarafından kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilip aynı sürede defaten tamamı veya ilk taksiti 36.730,51 T.L. (110.191,52 /3) ödenecektir. İkinci ve üçüncü taksitler de sırasıyla, beyanı izleyen ikinci ve dördüncü aylarda ödenecektir.

İlk taksit ödenmiştir:

___________________________ / _____________________________

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ    110.191,52

Kanunen Kabul Edilmeyen Gider

                                         360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR   110.191,52

___________________________ / _____________________________

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR  36.730,51

                                     102 BANKALAR                                         36.730,51

___________________________ / _____________________________

Değer artışı üzerinden %2 oranında hesaplanan bu vergi, gelir ve kurumlar vergileri matrahlarının tespitinde gider olarak da dikkate alınamaz; kanunen kabul edilmeyen giderdir.

2022 yılının 2. geçici vergileme döneminde Vergi Usul Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre yeniden değerleme yapılmıştır. İlgili dönem için ilan edilen yeniden değerleme oranı %61,12dir.

Binanın yeniden değerlenmiş değeri : 13.507.938,28 T.L.

Binanın değer artışı : 5.124.163,28 T.L.

Birikmiş amortismanların yeniden değerlenmiş değeri : 1.859.645,43 T.L.

Birikmiş amortismanların değer artışı : 705.446,43 T.L.

Net Değer Artışı = 11.648.292,9- 7.229.576 = 4.418.716,85T.L.

___________________________ / _____________________________

252 BİNALAR                  5.124.163,28

                                             257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR     705.446,43

                                            522 M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME
                                                 ARTIŞLARI                                     4.418.716,85

                                               01. Binalar

                                                     02. VUK mük.Md.298/Ç

___________________________ / _____________________________

İkinci geçici vergileme döneminde amortisman binanın Vergi Usul Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre yapılan yeniden değerleme sonrasında artırılan değeri üzerinden ayrılır.

Şirketin aktifinde bulunan ve merkez ofis olarak kullandığı bina 2022 yılının Temmuz ayında 20.000.000 T.L. + KDV bedel ile satılmıştır.

___________________________ / _____________________________

102 BANKALAR                               23.600.000,00

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR  1.859.645,43

          01. Binalar

522 M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME 4.418.716,85
ARTIŞLARI

       01. Binalar

              02. VUK mük. 298/Ç

                                             252 BİNALAR                    13.507.938,28

                                             391 HESAPLANAN KDV   3.600.000,00

                                             679 DİĞER OLAĞAN        12.770.424,00
                                                    DIŞI GELİR VE KARLAR

___________________________ / _____________________________

Vergi Usul Kanununun geçici 32 nci maddesine göre hesaplanan değer artışı tutarları, ilgili kıymetlerin elden çıkarılması halinde kazancın tespitinde dikkate alınmaz ve 522 MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabı kayıtlarda kalmaya devam eder ya da sermayeye ilave edilebilir. Bu mükellefler için önemli bir avantajdır.

Yukarıdaki örnekte Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre yapılan yeniden değerleme neticesinde oluşan değer artışı kara eklenmiş ; geçici 32 nci maddesine göre hesaplanan değer artışı tutarı ise eklenmemiştir. Geçici 32 nci maddesine göre hesaplanan değer artışı yapılmayıp sadece mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrasına göre yeniden değerleme yapılsaydı, bunun bina satış karına hiçbir etkisi olmayacak ve bina satışından dolayı 18.280.000 T.L. kar oluşacaktı.

Bu nedenle mükelleflerin faydalı ömürleri dolmadan satılması düşünülen iktisadi kıymetlerini Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No :537’de yer alan açıklamalar ışığında Vergi Usul Kanunun geçici 32 nci maddesine göre yeniden değerlemeyi analiz etmelerini tavsiye ederiz.

Kaynakça:

1. Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No :537

2. İnşaat Sektöründe Muhasebe, Vergi Ve Sosyal Sigorta Uygulamaları Kitabı , Maliye Postası Yayınları

Maliye Postası garantisiyle 

• En yeni mevzuat değişikliklerini hızlı ,güvenilir ve kolaylıkla takip ederek zaman kazanmak;
• Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza sağlıklı cevaplar almak;
• Uygulamaya yönelik  makaleleri  okumak  için siz de abonemiz olun.

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

Bu ve diğer konularda abonelerimizin sorularına  verdiğimiz cevapları  okumak  için tıklayın.

Dergimizde yayımlanmış bazı makaleler için tıklayın.

Yayımladığımız Özelge ve Danıştay Kararlarını incelemek için tıklayın.