7226 ve 7244 sayılı Kanunlarla Çalışma Hayatına İlişkin Yapılan Düzenlemelerin Getirdikleri

Soru 1) 450 prim günü ve 60 hizmet akdine bağlı olma şartlarını taşıyan ve çalıştığı işyeri geçici süreliğine tamamen tatil edilen bir işçi ne kadar kısa çalışma ödeneği alacaktır?

Cevap 1) İşçinin kısa çalışma başlamadan önceki son 12 aya ait prime esas kazanç günlük ortalamasının %60’ı kadar kısa çalışma ödeneği ödenmektedir. Prime esas kazançları brüt asgari ücretten bildirilmiş olan ve 1 (bir) gün dahi olsa 2020 yılı Mart veya Nisan ya da Mayıs aylarında bildirilmiş primi bulunan işçiye Nisan ayı ve izleyen iki ayda; son olarak Mart ayı primi bildirilmişse 1.592,70 TL/Ay, son olarak Nisan ayı primi bildirilmişse 1.611,90 TL/Ay, son olarak Mayıs ayı primi bildirilmişse 1.669,80 TL/Ay %0 7.59 oranında Damga Vergisi kesilmek suretiyle kısa çalışma ödeneği ödemesi yapılır. Sürenin Cumhurbaşkanınca uzatılmaması durumunda 30 Haziran 2020 sonrası için kısa çalışma ödeneği ödenmez. İlk ayda alınacak kısa çalışma ödeneği miktarı, İş Kanununun 40 ıncı maddesi gereğince ilk 7 gün için işverence yarım ücret ödenmesi gerektiğinden, yukarıda belirtilen ödeme rakamlarından 126,21 TL ile 144,20 TL arasında düşük olacaktır.

Soru 2) En fazla kısa çalışma ödeneği miktarı ne kadardır ve prime esas kazancı ne kadar olan işçiler en fazla kısa çalışma ödeneği alacaktır?

Cevap 2) Ödenecek kısa çalışma ödeneği miktarı cari asgari ücretin %150’sini geçememektedir. 2020 yılında ödenecek en fazla kısa çalışma ödeneği miktarı Damga Vergisi düşülmeden ayda 4.414,50 TL’dır. Bunu, 2019 ve 2020 yıllarında prime esas kazançları 7.357,50 TL ve üzerinde bildirilmiş olan işçiler alabilirler.

Soru 3) Kısa çalışma ödeneği için İŞKUR’a iban numarası bildirmedik. İŞKUR ibansız nasıl ödeme yapacak?

Cevap 3) İban numarası olmayan işçiler için İŞKUR’ca işyerine veya işçilere “Korona nedeniyle, ödemelerinizin banka hesabınıza yapılması için IBAN numaranızı ALO170 e bildirebilir veya https://esube.iskur.gov.tr/ ye girebilirsiniz” mesajı, e-postası gelebilir. Böyle bir mesaj geldiğinde, belirtilen yerlere iban numarası bildirilmelidir. ALO170’den başvurunuz görünmüyor veya benzeri bir cevap verildiğinde İŞKUR il müdürlükleri ve hizmet merkezi müdürlüklerine çok fazla kısa çalışma başvurusu yapıldığından, bunların uygunluk tespiti dışındaki işlemlerinin tamamlanabilmesinde İŞKUR personelince yoğunluk yaşanmakta ve zamana ihtiyaç duyulabilmektedir. ALO170 tarafından böyle bir cevap verildiğinde endişelenmeyin ve yaklaşık birkaç gün sonra yeniden aramayı deneyin.

Bu sorunun kolay çözümü; excel formatında hazırlanan Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi’nde “İBAN NO” başlıklı bir sütun açmak suretiyle, kısa çalışma başvurusu yapılan işçilerin iban numaralarının kısa çalışma başvurusu yapan işverence girilmek suretiyle söz konusu listenin hazırlanması ve İŞKUR’a gönderilmesi olabilir.

Soru 4) Kısa çalışma süresinde işçiye fazla mesai yaptırabilir miyiz?

Cevap 4) Kısa çalışma süresinde işçiye fazla mesai yaptırılabilmesi mümkün değildir.

Soru 5) Haftalık çalışma süresini en az 1/3 oranında azaltmak suretiyle kısa çalışma yapan ve Özel Güvenlik Görevlisi hizmetinde bulunan işyerinde Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçiye ne kadar ücret ödenecek?

Cevap 5) Ulusal Bayram ve genel tatil gününde çalışan işçiye çalıştığı her gün için biri çalışmadan alınacak ücret, diğeri çalışarak alınacak ücret olmak üzere 2 (iki) günlük ücret ödenir. Çalıştığında alınacak ücret işverence, çalışmadan alınacak ücret ise haftalık çalışma süresini azaltma ve çalışma oranına göre işveren ve İŞKUR’ca (Örneğin 1/3 oranında azaltılıp 2/3 oranında çalışılan işyerinde 2/3’ü işveren, 1/3’ü de İŞKUR tarafından olmak üzere) işçiye ödenir.

Soru 6) Kısa çalışmada hafta tatili ve varsa akdi tatil (haftada 5 gün çalışılan işyerinde iş sözleşmesinden kaynaklı hafta tatili dışında çalışılmayan tatil günü) ücreti kim veya kimler tarafından karşılanır.

Cevap 6) Kısa çalışma uygulanan işyerinde hafta tatili ve akdi tatil ücreti, haftalık çalışma süresini azaltma ve çalışma oranına göre işveren ve/veya İŞKUR’ca (Örneğin 1/2 oranında azaltılıp 1/2 oranında çalışılan işyerinde 1/2’si işveren, 1/2’si de İŞKUR tarafından olmak üzere) işçiye ödenir. Geçici süreliğine tamamen tatil yapılan işyerinde ise hafta tatili ve akdi tatil ücreti, işçinin son 12 aylık prime esas kazancının günlük ortalamasının %60’ı oranında olmak üzere İŞKUR tarafından ödenir.

Soru 7) Emekliler kısa çalışma ödeneğinden veya nakdi ücret desteğinden yararlanabilir mi?

Cevap 7) Emekliler kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret desteğinden yararlanamazlar.

Soru 8) Aynı işyerinde hem geçici süreliğine tamamen tatil, hem de haftalık çalışma süresini en az 1/3 oranında azaltma şeklinde 2 (iki) farklı kısa çalışma uygulaması yapılabilir mi?

Cevap 8) Aynı işyerinde biri pandemi dolayısıyla sokağa çıkması yasaklanan kronik rahatsızlığı bulunanlar için çalışma süresinin geçici olarak tamamen tatil edilmesi, diğeri kronik rahatsızlığı bulunan ve 65 yaşın üzerinde olanlar dışında kalan işçiler için haftalık çalışma süresini en az 1/3 oranında azaltılması olmak üzere 2 (iki) farklı kısa çalışma uygulaması yapılabilir. Kısa Çalışma Talep Formu, Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi gibi başvuru belgelerinin buna uygun olarak düzenlenmesi gerekir.

Soru 9) Aynı işyerinde hem kısa çalışma hem de ücretsiz izin uygulaması birlikte yapılabilir mi?

Cevap 9) Aynı işyerinde kısa çalışma ödeneği için aranan kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 3 (üç) yıl içinde 450 gün işsizlik sigortası primi ödeme ve son 60 günde hizmet akdine bağlı olma koşulunu taşıyan işçiler için kısa çalışma, taşımayan işçiler için de ücretsiz izin uygulaması yapılabilir.

Soru 10) Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartını taşıyan işçiler için ücretsiz izin uygulaması yapılabilir mi?

Cevap 10) Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartını taşıyan işçiler için ücretsiz izin uygulaması yapılamayacağı gibi, bu şartı taşımayan işçiler için de kısa çalışma uygulaması yapılamaz. Aksi takdirde hatalı bilgi ve belgeye dayanan kısa çalışma ödeneği yasal faiziyle birlikte işverenden geri alınır.

Soru 11) Ücretsiz izinle ilgili nakdi ücret desteğinden hangi tarihten itibaren yararlanabilirim?

Cevap 11) Ücretsiz izin karşılığı nakdi ücret desteğinden 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren ücretsiz izne ayrılan işçiler yararlanabilir.

Soru 12) Biz işçimizi 20 Mart 2020 tarihinden itibaren 1.5 (bir buçuk) aylığına ücretsiz izne ayırdık. Bu işçimiz nakdi ücret desteği uygulamasından yararlanabilecek mi?

Cevap 12) Ücretsiz izin karşılığı nakdi ücret desteği ödenmesi,17 Nisan 2020 tarihinden itibaren ücretsiz izne ayrılan işçiler için ödeneceğinden, söz konusu işçiniz 20 Mart – 16 Nisan tarihleri arasında nakdi ücret desteğinden yararlanamayacak, 17 Nisan – 05 Mayıs 2020 tarihlerini kapsayan sürede ise nakdi ücret desteğinden yararlanır.

Soru 13) Ücretsiz izin karşılığı nakdi ücret desteği ödemesini kim yapacak?

Cevap 13) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa gereğince, Sosyal Güvenlik Kurumu işsizlik sigortası primlerinin toplanması ve İŞKUR’a aktarılmasından, İŞKUR ise Kanunla getirilen diğer hizmetlerin verilmesinden görevli yetkili ve sorumlu kılınmıştır. Bu çerçevede 7244 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen Geçici 24 üncü maddesinde ayrı bir kurum adına yer verilmediğinden, nakdi ücret desteği ödemesi İŞKUR tarafından yapılır.

Soru 14) Ücretsiz izin karşılığı nakdi ücret desteğinden yararlanmak için nasıl başvuru yapılacak ve ücretsiz izin süresine ait nakdi ücret desteği ne zaman ödenecek?

Cevap 14) Ücretsiz izin için İŞKUR’a başvuru yapılmayacaktır. İşverenler, nakdi ücret desteğinden yararlanacak işçilerin, ücretsiz izne ayrıldığı gün sayısını, T.C. kimlik numarasını, İBAN ve cep telefon numaralarını SGK’nın https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi adresi üzerinden Covid-, 19 Ücretsiz İzin Ekranı’nı seçerek Nisan ayı için 22 Nisan - 03 Mayıs tarihlerini kapsayan sürede, izleyen aylar için ise ücretsiz izni takip eden ayın 3’ü, saat 23:59’a kadar bildirirler. Ayrıca, ücretsiz izin günleri, eksik gün olarak SGK sistemine yüklenen Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde/Muhtasar ve Hizmet Beyannamesinde 28 koduyla (Pandemi Ücretsiz İzin- 4857 Geç. 10 Mad.) veya birden fazla nedene bağlı eksik gün olması halinde de 29 koduyla (Pandemi Ücretsiz İzin ve Diğer Nedenler) gösterilir. Ücretsiz izin süresine ait nakdi ücret desteği, SGK sistemine tanımlanmış olan işçinin iban numarasına, izleyen ayın 8’inden itibaren İŞKUR’ca yatırılır.

Soru 15) İşveren 17 Nisan – 17 Temmuz 2020 tarihleri arasında kısmen ücretsiz izin yapılması ve kısmen çalışılması mümkün mü?

Cevap 15) Ücretsiz izin süresinde çalışılmamak kaydıyla, 17 Nisan – 17 Temmuz 2020 tarihleri arasında kısmen ücretsiz izin ve kısmen çalışma yapılabilir. Örnek; işveren 17 - 24 Nisan 2020 tarihlerinde ücretsiz izin, 25 - 30 Nisan 2020 tarihlerinde de işyerinde çalışma yaptırabilir. Çalışılan günlerin ücretini ödeyip, işveren bu günleri, SGK’na bu çerçevede Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Hizmet Beyannamesi ile çalışılmış gün olarak bildirir İşveren, ücretsiz izin günlerini ise Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Hizmet Beyannamesi verirken başka eksik gün nedeni olmaması halinde 28 koduyla (Pandemi Ücretsiz İzin-4857 GEÇ.10.MD), başka eksik gün nedeni bulunması halinde ise 29 koduyla Pandemi Ücretsiz İzin ve Diğer Nedenler) bildirecektir.

Soru 16) Koronavirüsten kaynaklanan kısa çalışmayı hangi tarihte, ücretsiz izin uygulamasını hangi tarihte bitirmek durumundayız

Cevap 16) Koronavirüsten kaynaklı pandemi durumunun, belirlenen süreden daha erken bitmemesi veya belirlenen sürelerin Cumhurbaşkanı tarafından uzatılmaması halinde, kısa çalışma uygulama süresi en fazla 30 Haziran 2020 tarihinde, ücretsiz izin uygulama süresi ise en fazla 17 Temmuz 2020 tarihinde sona erer. İki uygulamanın sona erme tarihlerinin farklı olması, 7226 sayılı Kanunun 41 inci maddesiyle 4447 sayılı Kanuna ilave edilen Geçici 23 üncü ve 7244 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle 4857 sayılı İş Kanununa ilave edilen Geçici 10 uncu maddesinde yer alan tarihlerin ve/veya sürelerin farklı olmasından ileri gelmektedir.

Soru 17) 4857 sayılı Kanunun 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 (üç) ay süreyle   feshedilemeyeceği İş Kanununa ilave edilen Geçici 10 uncu maddede yer alıyor. İşçi istifa ederse ne yapacağız?

Cevap 17) 4857 sayılı Kanun Geçici 10 uncu maddesi gereğince, 17 Nisan - 17 Temmuz 2020 tarihlerini kapsayan 3 (üç) aylık sürede belirtilen nedenlerle işçinin iş sözleşmesi feshedilemez. Ancak, işçinin tek taraflı bir irade beyanı olan” istifa” etmesi yoluyla iş sözleşmesini sonlandırması ve işten ayrılması mümkündür. Bunun için işçiden ıslak imzalı istifa dilekçesi alınması ve SGK’na istifaya uygun işten ayrılma kodu olan (03) kodu ile Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi verilmelidir.

Soru 18) Kısa çalışma yapan işçi için SGK’na bildirim nasıl yapılacak?

Cevap 18) Kısa çalışma yapan işçinin kısa çalışma ödeneği aldığı günlere ait genel sağlık sigortası primi ile iş kazası ve meslek hastalığı primi İŞKUR tarafından ödenir. İşveren, kısa çalışma ödeneği alınacak günleri, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Hizmet Beyannamesi verirken başka eksik gün nedeni olmaması halinde 18 koduyla (Kısa Çalışma Ödeneği), başka eksik gün nedeni de bulunması halinde ise 27 koduyla (Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler) bildirirr. Kısa çalışma ödeneği alınan günler için uzun vadeli sigorta kolları primi ödenmediğinden, emekliliğe yansımaz.

Soru 19) 180 gün işsizlik ödeneğine hak kazanıp, işsizlik ödeneği almaktayken ödeneğimin bitmesine 60 gün kala işe girdim ve 5 aydır çalışıyorum. Kısa çalışma ödeneğine hak kazanır mıyım?

Cevap 19) Kısa çalışma ödeneğine hak kazanmak için 450 gün işsizlik sigortası primi ödenmesi koşulunu henüz sağlamamışsınız. Ancak, işsizlik ödeneğinizden kalan 60 gün için kısa çalışma ödeneğinden, sonrası için ise ücretsiz izin karşılığı nakdi ücret desteğinden yararlanabilmeniz mümkündür.

Soru 20) Kısa çalışma ödeneği aldığım para, daha sonra hak kazanacağım işsizlik ödeneğinden düşülecek mi?

Cevap 20) Kanunla verilen yetkinin Cumhurbaşkanı tarafından kullanılmaması halinde, işsizlik ödeneği alınan günler, para olarak değil, süre olarak işsizlik ödeneğine hak kazanılan süreden düşülecektir. Örnek; 80 gün kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçi ileride 240 gün işsizlik ödeneğine hak kazanması halinde 240 – 80 = 160 gün işsizlik ödeneği alacaktır.

Soru 21) 15 Mart ve öncesi işten çıkartılan işçiler nakdi ücret desteğinden yararlanabilecek mi? 16 Mart 2020 ve sonrasında işten çıkartılan her işçi nakdi ücret desteği alabilir mi?

Cevap 21) 15 Mart 2020 ve öncesinde işten çıkartılan işçiler nakdi ücret desteğinden yararlanamazlar. 16 Mart 2020 - 16 Nisan 2020 tarihlerini kapsayan sürede işten çıkartılan işçiler ise işten çıkartıldığı tarihten önceki son 3 yıl içinde 600 gün işsizlik sigortası primi ödeme ve son 120 günde hizmet akdine bağlı olma koşullarını taşımayan, ancak işsizlik ödeneğine hak edecek şekilde 04, 05, 12, 15, 17, 18, 23, 24, 25, 27, 28, 31, 32, 33, 34, 36 (işyerinin KHK ile kapatılması durumunda), 40 (kamuya geçiş hakkı olmaması halinde) işten çıkış kodlarıyla işten çıkarılanlar nakdi ücret desteği alabilirler.

Soru 22) 15 Mart 2020 tarihi öncesi işten çıkarılan işçiler nakdi ücret desteği için nereye başvuracak ve ıban numarası bildirilecek?

Cevap 22) 16 Mart 2020 -16 Nisan 2020 tarihlerini kapsayan sürede işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde Cevap 21’de belirtilen kodlarla işten çıkartılan işçiler, nakdi ücret desteği için https://esube.iskur.gov.tr adresinden veya e-Devlet aracılığıyla işsizlik ödeneğine başvuruda bulunmaları, ayrıca  https://esube.iskur.gov.tr/ ‘ye veya e-Devlet uygulamasının şahıs ödemeleri bölümüne banka iban numaralarını tanımlamaları gerekir. Başka bir işleme gerek olmaksızın nakdi ücret desteği izleyen ayın 8’inden itibaren İŞKUR’ca işten ayrılmış olan işçinin iban numarasına yatırılır.

Soru 23) Ücretsiz izin veya işten çıkarılan işçilerin sosyal güvenlikten faydalanır mı?

Cevap 23) 17 Nisan – 17 Temmuz 2020 tarihleri arasında ücretsiz izinli bulunan veya 16 Mart – 16 Nisan 2020 tarihleri arasında işten çıkarılmaları nedeniyle nakdi ücret desteği alanlar, genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmemeleri halinde genel sağlık sigortası olurlar ve primleri İŞKUR tarafından ödenir.

(*) Raşit ULUBEY : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Emekli Başmüfettişi/İŞKUR Emekli İstihdam Dairesi Başkanı/İş Hukuku, Sosyal Güvenlik ve İŞKUR Uzmanı rasitulubey06@gmail.com

Kısa çalışma ödeneği başvurusu hakkında bilgi için tıklayın.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını okumak için tıklayın.

Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7244 sayılı Kanun için tıklayın.

Ekonomik tedbir ve destekleme düzenlemelerinin yapıldığı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7226 sayılı Kanun için tıklayın.

Korona Virüs salgını nedeni ile alınan tedbirler hakkındaki diğer yazıları okumak  için tıklayın.

Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza cevap almak; uygulamaya yönelik  makaleleri , yargı kararları,genelgeleri ve özelgeleri düzenli olarak takip etmek  için siz de abonemiz olun.  

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.