Vakkas DEMİR  - YENİ TARIM TEVKİFAT TEBLİĞİYLE GERİYE  DÖNÜK KAYIT VE TESCİL KALDIRILDI

( Bu yazının Tamamı Maliye Postası'nın  15  Ocak 2014 Sayısında Yayımlanmıştır)

I-           GİRİŞ

Tarımda kendi nam ve hesabına çalışanlar 1 Ekim 2008 tarihine kadar 2926 sayılı yasa kapsamında zorunlu olarak sigortalı sayılmışlardır. 2926 sayılı yasa, 5510 sayılı yasanın bütün hükümleriyle birlikte yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008’den itibaren yürürlükten kalkınca, tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, 5510 sayılı yasa kapsamında 4/1-b-4 sigortalısı sayılmışlardır.

Tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmasından dolayı sigortalı (tarım Bağ-Kur sigortalıları) olanların geriye doğru sigorta olma hakları, gerek 2926 sayılı tarım Bağ-Kur yasasında, gerekse 5510 sayılı yasada bulunmamaktadır.

Tarım Bağ-Kur’luları için geriye doğru kayıt ve tescil olma ya da geçmişe yönelik hizmet kazanma imkânı veren tek mevzuat, tarım tevkifatı mevzuatıdır. Tarım tevkifatı ile çiftçilerimiz yıllarca geçmişe yönelik hizmet kazanmış ve emekli olma hakkı elde etmişlerdir.

Bu makale çalışmamızda, çiftçi sigortalılarımıza geçmişe yönelik hizmet kazanma imkânı veren tarım tevkifat tebliğinin yürürlükten kaldırılmasıyla, prim tevkifatına göre kayıt ve tescil imkanının ortadan kalktığından ve buna ilişkin hususlardan bahsetmeye çalışacağız.

II-          YENİ TARIM TEVKİFAT TEBLİĞİNDEN ÖNCE                                          

                        SGK’DA PRİM TEVKİFATI UYGULAMASININ

                        DAYANAĞI:

Prim tevkifatı uygulamasının ilk yasal dayanağı, mülga 2926 sayılı Kanunun 36 ncı maddesindeki “…Kurumun prim alacakları, Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkif suretiyle de tahsil edilebilir…” hükmüdür. İlk olarak, 01.04.1994 tarihinden itibaren yürürlüğe konulan prim tevkifatı uygulamasının ayrıntıları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca hazırlanan ve 26.03.1994 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu Uygulama Tebliği Seri No: 4” ile belirlenmiştir.

5510 sayılı kanunun “primlerin ödenmesi” başlıklı 88 inci maddesinde; “…4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendi kapsamında sigortalı olarak tescil edilmiş olanların prim borçları, sattıkları tarımsal ürün bedellerinden borç tutarını geçmemek şartıyla % 1 ilâ % 5 oranları arasında olmak üzere kesinti yapılmak suretiyle tahsil etmeye Kurum yetkilidir…” şeklinde yer alan hüküm gereği, 5510 sayılı kanunun yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008’den sonra da, tarımda kendi nam ve hesabına çalışanların sattıkları ürün bedellerinden SGK adına tevkifat (kaynaktan prim kesintisi) yapılmaya devam edilmektedir. Ayrıca, 5510 sayılı yasanın geçici 3 üncü maddesinde; “Bu kanuna göre çıkarılması gereken yönetmelikle ile diğer düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmelikle ile diğer düzenlemelerini bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanmaya devam edilir.” hükmü bulunduğundan, yeni tebliğin resmi gazetede yayım tarihi olan 01.03.2013 tarihini takip eden aybaşına kadar, 4 seri nolu tebliğ hükümleri uygulanmakta, 01.04.2013 tarihinden itibaren ise, yeni tebliğ hükümlerine göre işlem yapılmaya başlanacak olup 4 seri nolu tebliğ yürürlükten kalkacaktır.

III-        YENİ PRİM TEVKİFATI TEBLİĞİ TEVKİFATA

                        İSTİNADEN KAYIT VE TESCİLİ YÜRÜRLÜKTEN   KALDIRDI

Tarımsal Faaliyette Bulunanların Sattıkları Tarımsal Ürün Bedellerinden Kesinti Yapılmak Suretiyle Tahsil Edilmesine Dair Tebliğ, 1 Mart 2013 tarihli ve 28574 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Anılan tebliğin 15 nci maddesi gereği, tebliğdeki hükümler 1 Nisan 2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Söz konu tebliğde tarımda kendi nam ve hesabına çalışanlar için; prim tevkifatı oranları yüzde 1’den yüzde 2’ye yükseltilmiş,(1) tevkifatçıların yaptıkları kesintileri SGK’ya intikal ettirme yükümlülükleri kesintinin yapıldığı ayı takip eden ayın son iş günü olarak belirlenmiş ve daha bunun gibi bir çok değişiklik yapılmıştır.

Fakat bizce yeni yayınlanan bu prim tevkifatı ile ilgili en önemli yenilik ve değişiklik, tevkifata istinaden kayıt ve tescil ile ilgili olan hükümlerdir. Esas itibariyle makalemizin de konusunu oluşturan bu hususta (kayıt ve tescil hususu) önemli açıklamalar, aşağıda yapılmıştır. Şöyle ki;

4 seri nolu uygulama tebliğine göre, kendilerinden prim tevkifatı yapılanların, tevkifat tarihini takip eden aybaşından itibaren 2926 sayılı yasa kapsamındaki sigortalılıkları başlatılmakta ve 2926 sayılı yasanın 10 uncu maddesinde yer alan tescilde esas alınacak kayıtlara (ziraat odası, tapu kaydı, kooperatif veya tarımsal birlik kayıtları gibi) sahip olduklarında sigortalılıkları sonraki yıllara sari olarak devam ettirilmekteydi.

01.03.2013 tarihli tevkifat kesinti tebliğinin “01/10/2008 Tarihinden Önce Yapılan Prim Kesintisi Nedeniyle Tescil İşlemleri” başlıklı 11 inci maddesine göre, 1 Ekim 2008’den önce prim tevkifatı yapılan kişilerin 2926 sayılı yasa kapsamındaki sigortalılıkları prim tevkifatına göre, geriye dönük olarak başlatılabilecektir. Bu uygulama aynen eski tebliğdeki gibi devam edecektir. 1 Ekim 2008 sonrası yapılan tevkifatlarla ilgili tescil konusunda ise, yeni tebliğde herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bahse konu tebliğin 9 uncu maddesinde, 1 Ekim 2008’den sonra yapılan kesintilerin, yalnızca kişinin prim borçlarının mahsubunda değerlendirileceği hüküm altına alınmıştır. Bu nedenle, yeni prim tevkifatı tebliğine göre artık tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan çiftçilerimiz ellerindeki müstahsil makbuzlarına göre veya prim tevkifat belgelerine göre, geriye dönük olarak sigortalılık kayıt ve tescili yaptıramayacaklardır.

 15 Ocak 2014  tarihli Maliye Postası Dergisi'nde yayımlanan yazının bir bölümüdür .  Yazının tamamını okumak ve Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda uygulamaya yönelik bunun gibi diğer makaleleri düzenli olarak takip etmek, ücretsiz danışmanlık hizmetimizden yararlanmak için siz de abonemiz olun.
 
Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.