Soner ALTAŞ - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi

SON HALİYLE DEFTERLERİN AÇILIŞ VE  KAPANIŞ TASDİKLERİ (*)

(15 EKİM  2012  tarihli Maliye Postası Dergisinde  yayımlanan yazının bir   bölümüdür )

1. GİRİŞ

6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu gibi 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu(1)(YTTK)’na göre de, ister gerçek ister tüzel kişi olsun, her tacir ticari defter tutmak zorundadır (YTTK, m.64/f.1). Gerek eski gerek yeni TTK’nın defterlere ilişkin olarak öngördüğü yükümlülüklerden birisi de, tutulacak defterlerin açılış ve kapanış tasdikine (onayına) tabi tutulmasıdır. Ancak, 30 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 26/06/2012 tarihli ve 6335(2) sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun defterlerin tasdikine ilişkin düzenlemelerinde değişikliğe gidilmiştir.

İşte bu çalışmamızda, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nda 6335 sayılı Kanunla yapılan değişiklik de dikkate alınarak en son haliyle ticari defterlerin tasdik ettirilmesi yükümlülüğü ve bu yükümlülüğe aykırılık için öngörülen cezalar üzerinde durulacaktır.

2.  YTTK’NIN İLK HALİNE GÖRE DEFTERLERİN

              AÇILIŞ/KAPANIŞ TASDİKLERİ VE TASDİK

              YAPTIRMAMANIN CEZASI:

YTTK’nın 64. maddesinin üçüncü fıkrasının ilk halinde “Ticari defterler, açılış ve kapanışlarında noter tarafından onaylanır. Kapanış onayları, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılır. Şirketlerin kuruluşunda defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. Türkiye Muhasebe Standartlarına göre elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulan defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağı Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca bir tebliğle belirlenir.” denilmişti.

Bir başka deyişle, YTTK’nın ilk halinde, ticari defterlerin tamamı açılış ve kapanış tasdikine tâbi tutulmuştu. Dolayısıyla, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun ilk haline göre yevmiye defterinin, defteri kebirin, envanter defterinin, pay defterinin, yönetim kurulu karar defterinin, genel kurul toplantı ve müzakere defterinin hem açılış hem de kapanış tasdikine tabi tutulması şarttı. YTTK, işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterleri de ticari defter saydığından ve hatta Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kuruluna başkaca defterleri tutma yükümlüğü getirme yetkisi de tanıdığından, anılan defterlerin sayısının zamanla artması mümkün idi. Ayrıca, Kanunun 1524. maddesinin altıncı fıkrası internet sitesinde yayımlanacak yönlendirilmiş mesajların basılı şekillerinin yazılacağı/yapıştırılacağı bir defter (internet sitesi defteri) tutulmasını da zorunlu tutuyordu. Yani, bu internet sitesi defterinin de açılış ve kapanış tasdikine tabi tutulması gerekecekti.

Ceza yönünden bakıldığında ise, YTTK’nın ilk halinde, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin hiç ya da zamanında yaptırılmaması durumunda, ilgililere, ikiyüz günden az olmamak üzere -4.000 TL’den 73.000 TL’ye kadar(3)- adlî para cezası verilmesi öngörülüyordu (YTTK, m.562/f.1-c).

3.  YTTK’NIN SON HALİNE GÖRE DEFTERLERİN    AÇILIŞ/KAPANIŞ TASDİKLERİ VE TASDİK

              YAPTIRMAMANIN CEZASI:

26/06/2012 tarihli ve 6335 sayılı Kanun ile YTTK’nın defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerine ilişkin 64. maddesinin 3. fıkrası; değiştirildi.Yapılan bu değişiklik ile Kamu Gözetimi Kurulu’na verilen başka defter belirleme yetkisi ve internet sitesi defteri tutma yükümlülüğü kaldırıldı. Şirketler için maliyet doğuracağı gerekçesi ile de defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri yeniden düzenlendi. Ayrıca, kanunun ilk halinde defterlerin açılış tasdiklerinin ne zaman yapılacağı açıkça belirtilmemişti. Bu eksiklik de yapılan değişiklik ile giderildi.

Dolayısıyla, 26/06/2012 tarihli ve 6335 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle son halini alan YTTK’ya göre ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri şu şekilde yapılacaktır:

Bu yazının tamamı Maliye Postası Dergisi'nin 15 EKİM 2012  tarihli sayısında yayımlanmıştır. Yazının tamamını ve Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda uygulamaya yönelik bunun gibi diğer makaleleri düzenli olarak takip etmek, ücretsiz danışmanlık hizmetimizden yararlanmak için siz de abonemiz olun.

Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

(*) Bu çalışmada belirtilen görüşler yazarına ait olup, çalıştığı Kurumunu bağlamaz.

(1)Çalışmamızda, 13 Ocak 2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu için “Yeni Türk Ticaret Kanunu” manasında YTTK kısaltması kullanılmıştır. 

(2) 26/06/2012 tarihli ve 6335 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 30 Haziran 2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(3) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 52. maddesinin birinci fıkrasında adlî para cezasının “beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesi”nden ibaret olduğu belirtilmiştir. TCK’nın bahsigeçen 52. maddesinin ikinci fıkrasında ise bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarının en az yirmi, en fazla yüz Türk Lirası olması hükme bağlanmış ve miktarın -bu alt ve üst sınırlar arasında- kişinin ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak takdir edileceği ifade edilmiştir. Bu hükümler çerçevesinde, YTTK’nın m.562/f.1/c hükmünün ilk haline göre defterlerini tasdik ettirmeyenlere, 6.000 (300x20=6.000) TL’den 73.000 (730x100=73.000) TL’ye kadar adlî para cezası verilecektir.