Kubilay TÜRKŞEN

GVK’da bir yıldan fazla süren inşaat ve onarma işlerinden elde edilen ticari kazancın tespiti, Kanunun 42, 43 ve 44 maddeleri ile genel hükümlerden farklılaştırılmıştır. GVK’nın 42. maddesinde, "Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarım işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak mezkur yıl beyannamesinde gösterilir." hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre; bir işin GVK’nın 42. maddesi kapsamında değerlendirilebilmesi için;

- Faaliyet konusunun inşaat (dekapaj işleri dahil) ve onarma işi olması,

- İnşaat ve onarma işinin birden fazla takvim yılına sirayet etmesi,

- İnşaat ve onarma işinin taahhüde bağlı olarak yapılması,

 şartlarının bir arada mevcut olması gerekmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 4. maddesinde "yapım" bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihrazat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işleri olarak tanımlanmıştır. İnşaat ve onarma işlerinin kapsamı bu tanım esas alınarak belirlenmektedir.

Bir işin yıllara sari inşaat işi olup olmadığı birden fazla takvim yılına sirayet edip etmediğine göre belirlenir. Bir işin toplam yapım süresi bir yılın altında olsa bile, işin başlama tarihi ile bitim tarihi farklı yıllara isabet ediyorsa yıllara sari iş olarak kabul edilir. Örneğin, 15 Haziran 2018 tarihinde başlayıp 10 Mayıs 2019 tarihinde biten bir inşaat ve onarma işi eğer bir taahhüde bağlı olarak yapılıyorsa yıllara sari iş kapsamında değerlendirilir.

Ayrıca işin bir taahhüde bağlı olarak yapılması gerekmektedir. Taahhüdün kamuya karşı olması zorunlu değildir. Özel sektöre karşı olan taahhütler de yıllara sari iş kapsamındadır. İnşaat sektöründe faaliyet gösteren birçok kurumun yaptığı inşaat ve onarım işi birden fazla yıl devam etmektedir. İşin birden fazla yıl devam etmesi, tek başına vergileme rejimini etkilemez. İşin yıllara yaygın olarak kabul edilmesi için taahhüt içermesi de gerekir.

Taahhüde bağlı olarak yapılan ve aynı yıl içinde başlayıp bitirilmesi öngörülen bir inşaat ve onarma işi, bitim tarihi başlanan yılı takip eden yıla isabet ederse yıllara sari iş olarak değerlendirilir. Söz konusu iş bitim tarihinin izleyen yılda olacağı anlaşıldıktan sonra, yıllara sari işlere ilişkin vergileme rejimine tabi olur.

Yıllara sari işlerin kapsamı konusunda Gelir İdaresi Başkanlığınca (GİB) verilen bazı özelgeler aşağıdaki gibidir.

- Ekipman Sözleşmesi çerçevesinde, satışı yapılacak tıbbi cihazların temini, kurulumu, testi ve personelin eğitimi ile tıbbi cihazların temini ve kurulumu aşamasında bazı tür cihazlar için hastane odalarında zemin yükseltilmesi, dışarıya acil egsoz fan sistemi koyulması, kablolama işleri ve elektrik panoların kurulumu gibi sözleşme hükümleri uyarınca tıbbi ekipmanların işlevlerini ifa edebilmesi amacıyla sistemsel olarak hazırlanması için yapılan işler yıllara sari inşaat ve onarma işi olarak değerlendirilmez. (GİB  Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının 20.12.2018 tarih ve 27030 sayılı Özelgesi).

- Zemin araştırmasına ilişkin raporlama işi ("Kuru havuzda eğim ölçerin tesisatı ve izlenmesi" hizmetine ilişkin olarak sondaj kuyusu açılması, ölçüm borularının yerleştirilmesi, periyodik saha ziyaretleri ile yatay deplasman ölçümlerinin okunması ve bu okumaların yüklenici firmaya bir yıl boyunca rapor olarak sunulması) inşaat ve onarma işi kapsamında değerlendirilmez (GİB İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 16.03.2018 tarih ve 268403 sayılı Özelgesi).

- Parça parça teslim edilen kapı imalatı ve montajı işi birden fazla takvim yılına sirayet etmesi halinde yıllara sari inşaat işi olarak değerlendirilir (GİB İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 06.03.2013 tarih ve 129 sayılı Özelgesi).