Yasin KULAKSIZ

1. Giriş

İş gücü temin hizmetleri, gerçek veya tüzel kişilerin, kendilerine hizmet akdi ile bağlı ücretli statüsünde personel çalıştırarak temin etmek yerine, alt işverenlerden veya bu alanda ya da başka alanlarda faaliyette bulunan diğer kişi, kurum, kuruluş veya organizasyonlardan, faaliyetlerinin yürütülmesine ihtiyaç duydukları işgücünü temin etmesidir.

İşgücü temini esnasında katlanılan (yemek, ulaşım, giyim) masraflar ile işgücü temin hizmetine bağlı olarak ortaya çıkan kıdem tazminat ödemelerine ilişkin fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği, düzenlenmesi durumunda yansıtma faturalarında katma değer vergisi (KDV) hesaplanıp hesaplanmayacağı ve hesaplanması halinde KDV tevkifatı uygulanıp uygulanmayacağı hususları yazımız içerisinde değerlendirilecektir.

2. İşgücü Temin Hizmetleri Sürecinde Yapılan Masraflar

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 9 uncu maddesi ile vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları vergi alacağının ödenmesinden sorumlu tutma konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiştir.

117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin “3.2.5 İşgücü Temin Hizmetleri” başlıklı bölümünde yapılan açıklamalara göre, bu Tebliğin (3.1.2.) bölümünde sayılanlara, faaliyetlerinin yürütülmesi ile ilgili işlemlerde kullanacakları işgücünün sağlanması şeklinde verilen hizmetlerde (işgücü temin hizmeti alımlarında) alıcılar tarafından (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır.

Gerçek veya tüzel kişiler faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin olarak ihtiyaç duydukları işgücünü kendilerine hizmet akdi ile bağlı ücretli statüsünde hizmet erbabı çalıştırarak temin etmek yerine, alt işverenlerden veya bu alanda ya da başka alanlarda faaliyette bulunan diğer kişi, kurum, kuruluş veya organizasyonlardan temin etmektedirler.

Bu tür hizmetler, esas itibariyle, temin edilen elemanların, hizmeti alan işletmenin bilfiil sevk, idare ve kontrolü altında çalıştırılabilmesinin mümkün bulunduğu durumlarda tevkifat kapsamına girmektedir.

Bu şekilde ortaya çıkan hizmetlerde aşağıdaki şartların varlığı halinde tevkifat uygulanacaktır.

- Temin edilen elemanların, hizmeti alana ücretli statüsünde hizmet akdiyle bağlı olmaması gerekmektedir.

- Temin edilen elemanların, hizmeti alanın sevk, idare ve kontrolü altında çalıştırılması gerekmektedir. Elemanların işletmenin mal ve hizmet üretimi safhalarından herhangi birinde çalıştırılması halinde, sevk, idare ve kontrolün hizmeti alan işletmede olduğu kabul edilecektir.

Dolayısıyla işgücü temin hizmetinin varlığının tespitinde; hizmetin ifasında kullanılan elemanların işgücü temin hizmetini veren firmanın bünyesinde bulunması ve ona hizmet akdiyle bağlı olması, hizmeti alanın sevk, idare ve kontrolü altında çalıştırılması gibi karineler göz önünde bulundurulacak, bu hususların varlığı, taraflar arasında bir sözleşme yapılmışsa bu sözleşmedeki hükümler veya sözleşmeye bağlı teknik şartnamedeki açıklamalar da dikkate alınarak tespit edilecektir. İşgücü temin hizmeti veren mükellefin, söz konusu hizmeti bir başka mükelleften temin ettiği elemanları kullanarak sunması halinde, sadece kendisine verilen işgücü temin hizmetinde tevkifat uygulanır.

Bu açıklamalar çerçevesinde, işgücü temin hizmetlerinde, hizmetin ifasında kullanılan elemanlar için firmalara ödenen yemek, ulaşım ve giyim masrafları da dâhil toplam bedele ait KDV tutarı üzerinden tevkifat yapılması gerekmektedir.

3. İşgücü Temin Hizmetleri Kapsamında Ödenen Kıdem Tazminatları

3.1. İşgücü Temin Hizmetleri Kapsamında Ödenen Kıdem Tazminatlarının Vergi Usul Kanunu Yönünden Değerlendirilmesi

213 sayılı Vergi Usul Kanununun “İspat edici kâğıtlar” başlıklı 227 nci maddesinde, “Bu kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmüne yer verilmiş olup, söz konusu kayıtların ise esas itibarıyla, Kanunun 229 uncu ve müteakip maddelerinde yer alan veya Hazine ve Maliye Bakanlığına verilen yetkiye dayanılarak kullanılma zorunluluğu getirilen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda, aynı Kanunun;

-229 uncu maddesinde, faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu,

-231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde, faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı

Hüküm altına alınmış, Kanunun 232 nci maddesinde de, fatura kullanmak mecburiyetinde olanlar sayılmıştır.

Buna göre, imzalanan sözleşmeler gereği verilen işgücü temin hizmetlerine bağlı olarak iş sözleşmesi sona eren personel için ödenen kıdem tazminatları işgücü temin hizmet bedeline dahil bulunduğundan, bu kıdem tazminatı ödemeleri için fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

3.2. İşgücü Temin Hizmetleri Kapsamında Ödenen Kıdem Tazminatlarının KDV Yönünden Değerlendirilmesi