İmdat TÜRKAY

1- 7256 Sayılı Kanunun Diğer Yapılandırma Kanunlarından Farkı

Vergi mükellefleri başta olmak üzere devlete borcu olan kişi ve kuruluşlarda bu dönemde ödeme güçlüğü yaşamışlar, özellikle vergi borçlarını ve idari para cezalarını süresinde ödeyememişlerdir. Yasama organı salgın sürecinde kamuya borcu olanların yaşadığı sıkıntıları dikkate alarak bir düzenleme yapmış ve önemli fırsatlar içeren ödeme kolaylığı getirmiştir. 11.11.2020 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 17 Kasım 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

7256 sayılı Kanunla mükelleflere, başta vergi borçları (Gelir vergisi, kurumlar vergisi, geçici vergi, katma değer vergisi, gelir stopaj vergisi, özel tüketim vergisi gibi birikmiş vergi/ceza borçları) olmak üzere kamuya ait borçların (motorlu taşıtlar vergisi, trafik para cezası, öğrenim ve katkı kredisi borçları, tapu harçları gibi) yapılandırılarak ödenmesinde devlete borcu olan kişi ve kurumlara çok önemli ödeme kolaylıkları getirilmiştir. Ayrıca, yurt içi ve yurt dışı bazı varlıkların (para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar) milli ekonomiye kazandırılması için aynı Kanunla düzenleme yapılmıştır.

Bilindiği üzere, son dönemlerdeki yapılandırma kanunları olan 6736, 7020 ve 7143 sayılı Kanunlarda yer alan düzenlemeler birikmiş vergi borçlarının yapılandırılması yanında diğer birçok düzenlemeyi (matrah artırımı, ihtilaflı borçlar, stok affı, kayıtların düzeltilmesi gibi) de içeriyordu. 7256 sayılı Yapılandırma Kanununda ise temel düzenleme kesinleşmiş borçların düşük bir faizle peşin veya taksitle ödenmesine imkan sağlanmasıdır. 6183 sayılı Kanuna göre, süresinde ödenmeyen kamu alacaklarına aylık % 1,6(yıllık % 19,2) oranında gecikme zammı uygulanmakta ve bu alacaklar vergi dairelerince cebren tahsil edilmektedir. Salgın sürecinde büyük bir mükellef grubu yaşadığı mali sıkıntı nedeniyle birikmiş vergi ve ceza borcunu ödeyememiştir. Bu nedenle, vergi dairesine borcu olanların aylık %1,6 olan birikmiş gecikme zammından kurtulmak için bu yapılandırma imkanından yararlanmaları büyük kolaylık sağlayacaktır.

Yapılandırma Kanunu ile vergi dairesine vergi ve ceza borcu olan mükellefler, haklarında idari para cezası kesilenler, araç sahiplerinin ödenmemiş motorlu taşıtlar vergisi ve kesilen trafik para cezaları gibi kamu alacakları için borçluların 31 Aralık 2020 tarihine kadar başvuruda bulunmaları halinde peşin veya taksitler halinde ödeme imkanı getirilmiştir. Ayrıca, öğrenim sürecini tamamlamış öğrencilerin ödenmemiş öğrenim ve katkı kredisi borçları da yapılandırma kapsamında ödenebilecektir. Çalışmamızda öncelikle genel olarak yapılandırma kanununun kapsamına bakılacak sonrada sadece kesinleşmiş ve ödenmemiş vergi ve ceza borçlarının ne şekilde yapılandırma kapsamında ödeneceği incelenecektir.

2. Yapılandırma Kanununun Kapsamı

7256 sayılı Yapılandırma Kanunu kapsamında olan kamu alacakları şöyledir:

-31/8/2020 tarihinden önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,

-2020 yılına ilişkin olarak 31/8/2020 tarihinden önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,

-31/8/2020 tarihinden önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları,

-31/8/2020 tarihinden önce verilen idari para cezaları,(2)

- 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacakları (adli para cezaları hariç),

-31/8/2020 tarihinden önce 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları,

- Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve bu Kanunun yayımı tarihine veya bu Kanunun ilgili hükümlerinde belirtilen sürelerin sonuna kadar tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan;

-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

-2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

-31/8/2020 tarihine kadar bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

-31/8/2020 tarihine kadar yapılan tespitlere ilişkin olup ilgili kanunları uyarınca uygulanan idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

-İlgili kanunları gereğince takip edilen 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zammı alacakları,

-İl özel idarelerinin, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 31/8/2020 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları,

-Belediyelerin; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren ve 31/8/2020 tarihinden önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, 2020 yılına ilişkin olarak 31/8/2020 tarihinden önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları,gecikme faizleri, gecikme zamları, bunların dışında kalan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 31/8/2020 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları,

-2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 97 nci maddesine göre tahsili gereken ve vadesi 31/8/2020 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ücret alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları,

-5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamındaki belediyelerin su abonelerinden olan ve vadesi 31/8/2020 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan su, atık su ve katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları,

- Büyükşehir belediyelerinin, 2872 sayılı Çevre Kanununun 11 inci maddesine göre vadesi 31/8/2020 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları,

- 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamındaki büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin, vadesi 31/8/2020 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i alacakları,

-Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının (YİKOB) vadesi 31/8/2020 tarihinden önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacakları.

3. Kesinleşmiş Vergi/Ceza Borçlarının Yapılandırma Kapsamında Ödenmesi