Fırat İNSEL

GİRİŞ
Ülkemizde, son 13 yılda neredeyse iki buçuk yılda bir çıkartılan vergi affı içeren düzenlemeler, özellikle vergisini düzenli ödeyen mükelleflerin vergi adaletine olan inanç ve güvenini yok etmişti. Bu mükelleflerin yakınmaları, iktidar nezdinde karşılık buldu. Gelir Vergisi Kanunu’na “Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi “başlığı taşıyan mükerrer 121. madde eklenerek, uygulama 01.01.2018 tarihinde başladı. Düzenlemenin ilk hali o kadar daraltıcı hükümler içeriyordu ki, neredeyse şeklen getirilmiş düzenleme durumu vardı. Bu kez 2019 yılı sonunda 7194 sayılı Kanun ile bu düzenlemede bir değişiklik daha yapıldı. Bu da yetmedi, bu kez “Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 01.01.2022 tarihinden başlamak üzere yeni değişiklikler getirildi.
Makalemde son değişiklikler çerçevesinde vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasına değineceğim
1-7338 Sayılı Kanun Kapsamında Getirilen Değişiklikler
26.10.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesinde yer alan “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” uygulaması hakkında bazı değişiklikler yapılmış ve %5 vergi indirimi uygulamasından yararlanma şartları biraz daha kolaylaştırılmıştır.
Söz konusu değişiklikler ise 1/1/2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere Kanunun yayım tarihi olan 26.10.2021 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
2017 yılında Türk Vergi Sistemine ilk defa giren vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasıyla, vergisini düzenli ödeyen mükellefe %5 indirim sağlanmış ve 1.1.2018 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmıştır.
Daha sonra 2019 yılında 7162 ve 7194 sayılı Kanunlarla vergi indirimi uygulamasında bazı düzenlemeler yapılmıştır. Son olarak da 26.10.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7338 sayılı Kanunun 10. maddesi ile 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesinin ikinci fıkrasının (2) numaralı bendi değiştirilmiş, aynı maddenin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi ise yürürlükten kaldırılmış olup böylece uygulama son şeklini almıştır.
7338 sayılı Kanunun 10. maddesi ile 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesinin ikinci fıkrasının (2) numaralı bendi, “(1) numaralı bentte belirtilen süre içerisinde kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (Kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl için geçerli olan, birinci fıkradaki indirim tutar sınırının %1’ini aşmaması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.),” şeklinde değiştirilmiştir.
Ayrıca, 7338 sayılı Kanunun 10. maddesi ile 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesinin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi olan “Bu hüküm, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanların gerçek durumu yansıtmadığının indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine yapılan tarhiyatların kesinleşmesi hâlinde de uygulanır ve bu takdirde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler açısından zamanaşımı, yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.” yürürlükten kaldırılmıştır.
Yapılan bu değişiklikler, 1/1/2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş bulunduğundan; 2022 yılına ilişkin olarak Mart ve Nisan 2023 yılında verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde %5 vergi indirimi uygulamasında yeni değişiklikler dikkate alınacaktır.
Yapılan tüm değişiklikler sonrasında vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasını yönlendiren yasal hükümlere göre; ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilmektedir.