Ahmet Mücahit SAVAŞ

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 134’üncü maddesinde “vergi incelemesinde maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak” olduğu belirtilmiştir.

Vergi incelemesinde mükellefin beyan sistemi gereği bildirmiş olduğu verilerin doğruluğu, yasalara göre hareket edip etmediği araştırılmaktadır. Bir diğer ifade ile beyan etmiş olduğu matrahın doğruyu ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı incelenmektedir.

Vergi incelemesinin sonucunda mükellefler genellikle ek bir tarhiyatın önerilmesi veya herhangi bir eleştiriye yer verilmeden incelemenin tamamlanması beklentisindedir.

Ancak vergi incelemesiyle birlikte mutlaka ek bir tarhiyat yapılması zorunlu değildir, hatta eğer fazla vergi salınmışsa, ödenen bu fazla tutarın iadesi de vergi incelemesiyle sağlanmaktadır.(3)

Vergi incelemesinin amaçlardan birinin de vergi mükellefinin bilgilendirilmesidir.

Vergi İncelemesine Yetkili Olanlar

Vergi incelemesine yetkililer Vergi Usul Kanunu’nun 135 inci maddesinde sayılmıştır.

Mezkur madde de,

“Vergi incelemesi; Vergi Müfettişleri, Vergi Müfettiş Yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri tarafından yapılır.”

hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan VUK’un 75’inci maddesine göre, VUK’un 72/1’inci maddesi hükümleri gereği kurulan “takdir komisyonları”nın da, VUK’un 74’üncü maddesinde sayılan görevleri dolayısıyla ve bunlarla sınırlı olmak üzere, VUK’ta yazılı inceleme yetkisini haiz oldukları hükme bağlanmıştır.

Adalet Müfettişi Raporu Çerçevesinde Noterler Nezdinde Yapılan Tarhiyatların ve Kesilen Cezaların Hukukiliği

Yazımızın önceki bölümlerinde “vergi” ve “vergi incelemesi” kavramlarına ilişkin açıklamalarda bulunulmuş ve vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların kimler olduğu açıklanmıştır.

1512 Sayılı Noterlik Kanunu’nun 122’nci maddesinde;

“… Noterlikler adalet müfettişleri tarafından da teftiş edilirler.…”

ifadelerine, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin “Noterliklerin Denetimi” başlıklı 76/7-çmaddesinde de;

“Beyannamede gösterilen harç, vergi ve değerli kağıt bedelinin merciine eksik yatırıldığının tespiti halinde durum vergi dairesine bir yazı ile bildirilir, iş kağıtlarının incelenmesinde hata sonucu harç, vergi ve değerli kağıt bedelinin noksan tahakkuk ve tahsil edildiğinin tespiti halinde de, işlemlerin numaraları ve hatanın mahiyeti de belirtilerek düzenlenecek tutanak vergi dairesine gönderilir…”

ifadelerine yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere noterliklerin denetimi adalet müfettişleri tarafından yapılmaktadır. Burada noterliklerin iş ve işlemlerine ilişkin denetim adalet müfettişleri tarafından yapılırken vergi kanunları çerçevesinde yapılması gereken incelemelerinde vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından yapılmasında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığını belirtmekte fayda vardır.

Adalet müfettişleri teftişleri sırasında vergi kanunları çerçevesinde tarh edilmesi gereken vergi veya kesilmesi gereken ceza tespitinde bulunabilirler. Bu tespite ilişkin durumu vergi dairesine yazı ile bildirmekle yükümlü oldukları bahse konu yönetmelikte hüküm altına alınmıştır.