Mehmet Ali YAPRAK

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ekli toplam 4 listede çeşitli malların çeşitli kriterlere göre bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tâbi olmasını öngörmüştür. Bu dört listeden III sayılı listenin (B) cetvelindeki mallar tütün ve tütün mamullerini ifade etmektedir. (B) cetvelinde yer alan ürünler tütün içeren purolar, uçları açık purolar, sigarillolar, tütün içeren sigaralar, tütün yerine geçen maddelerden yapılmış puro-sigara-sigarillolar, nargile tütünleri, enfiye ve çiğnemeye mahsus tütün ve makarondur.

Makaron: Sarmalık kıyılmış tütün mamulü tüketiminde kullanılan içi boş sigara tüpünü ifade eder. Makaronun perakende satışında kullanılan ve ek şeffaf ambalaj dışında kalan geri dönüşümü mümkün olan herhangi bir malzemeden yapılmış ambalaj birim pakettir.

Birim Paket: Tütün mamullerinin perakende satışında kullanılan ve ek şeffaf ambalaj dışında kalan herhangi bir malzemeden yapılmış ambalajı ifade eder.

Diğer tütün mamulleri: Puro, sigarillo, nargilelik tütün mamulü, sarmalık kıyılmış tütün, enfiye, çiğneme tütünü ve pipo tütünü gibi sigara dışındaki tütün mamullerini ifade eder.

Tütün mamulü: Tütün yaprağının ve/veya tütün bitkisi parçalarının tamamen veya kısmen hammadde olarak kullanılması ile üretilen, tüttürme, burna çekme, emme ya da çiğneme amaçlı tüm ürünleri ifade eder.

Sarmalık kıyılmış tütün: Tütün yaprağının ve/veya tütün bitkisi parçalarının tamamen veya kısmen hammadde olarak kullanılması ile kıyılarak hazırlanan tütünü ifade eder.

Sigarillo: Kağıt yerine tütün yaprağına sarılmış küçük sigara

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 1. maddesine göre III sayılı listedeki malların ithalatı veya imal edenler tarafından teslimi ve özel tüketim vergisi uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tâbidir.

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 3. maddesinde vergiyi doğuran olayın neleri kapsadığı açıklanmıştır. Maddede vergiyi doğuran olaylar şu şekilde sıralanmıştır:

“Vergiyi doğuran olay

Madde 3 – Vergiyi doğuran olay;

a) Mal teslimi veya ilk iktisap hallerinde malın teslimi veya ilk iktisabı,

b) Malın tesliminden önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,

c) Kısım kısım mal teslim edilmesi mutat olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi,

d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda malların alıcıya teslimi,

e) İthalatta, 4458 sayılı Gümrük Kanununa göre gümrük yükümlülüğünün doğması, ithalat vergilerine tâbi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescilidir.”

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 4. maddesinde vergi mükellefi ve vergi sorumlusu kavramları açıklanmıştır. Buna göre III sayılı listenin (B) cetvelindeki ürünleri imal veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler Özel Tüketim Vergisi’nin mükellefidirler. Maddenin 2. fıkrasında mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni ve iş merkezlerinin bulunmaması halleri ile gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı’nın, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tâbi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği belirtilmiştir.

Kanunun 11. maddesi “Vergileme ölçüleri ve matrah” başlığını taşımaktadır. Madde içeriği şu şekildedir: