Maliye Postası Dergisi
TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNA UYGULAMALARI
Teknokentler; Yüksek/ileri teknoloji kullanan ya da yeni teknolojilere yönelik firmaların, belirli bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü ya da Ar-Ge merkez ve enstitüsünün imkanlarından yararlanarak teknoloji veya yazılım ürettikleri/geliştirdikleri, teknolojik bir buluşu ticari bir ürün, yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdikleri ve bu yolla bölgenin kalkınmasına katkıda bulundukları, aynı üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü ya da Ar-Ge merkez alanı içinde veya yakınında; akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği site veya bu özelliklere sahip sistemlerdir.
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1 inci maddesinde belirtildiği üzere ülkemizde üretim sektörlerinin iş birliğini sağlamak, ülke sanayiinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması maksadıyla teknolojik bilgi üretmek, üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, ürün kalitesini veya standardını yükseltmek, verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak, teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, teknoloji transferine yardımcı olmak ve yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamak gibi sebeplerle geliştirme bölgeleri kurulmuştur.
4691 sayılı Kanuna istinaden mevcut durumda 63 teknoloji geliştirme bölgesi Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilmiştir. 63 teknokentin 49 tanesi şu an için faaliyette, diğerleri geliştirme aşamasındadır. Aralık 2015 itibariyle; faaliyette olan teknokenlerde Ar-Ge çalışmalarını yürüten firmaların sayısı 3.744’e ulaşmıştır. Bu firmaların %39’u yazılım sektöründe, %19’u Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri sektöründe, %7’si Elektronik ve %5’i Makina ve Teçhizat İmalatı alanlarında faaliyet göstermekte, ayrıca Medikal, Enerji, Kimya, Gıda, Savunma, Otomotiv gibi birçok sektörden firmalar bölgelerde Ar-Ge faaliyetleri kapsamında yer almaktadır. Bölgelerde faaliyet gösteren firmalar tarafından tescil ettirilen patent sayısı 591 ve başvuru süreci devam eden patent sayısı 1.022’dir.
Bu kurulan bölgelerde ticari faaliyetin geliştirilmesi ve teknoloji transfer eden ve üretim yapan yatırımcılara vergi ve benzeri yükümlülüklerin azaltılması gibi teşvikler uygulanmaktadır. Makalemizde teknokent faaliyetinin % 60’ına yakınını oluşturan yazılım ve bilgi teknoloji sektöründe uygulanan vergisel teşviklerden olan katma değer vergisi istisnası uygulamalarına ilişkin ayrıntılı bilgilere yer verilecektir.