Şerife DOĞAN

Bir süre önce TBMM’ye sunulan tam adı “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM’nde kabul edildi. Söz konusu Kanun Teklifinde genel olarak vergi cezaları artırılmakta, gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV ile ilgili bazı düzenlemeler yapılmaktadır.
Bu yazımızın konusunu adı geçen Kanun Teklifinin 9 -14 üncü maddeleri ile Vergi Usul Kanunu (VUK)’nda ve özellikle cezalarda yapılan değişiklikler oluşturacaktır.
Vergi Ziyaı Cezası ile İlgili Değişiklik
Bilindiği üzere mükellefin vergilendirme ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi vergi ziyaıdır ve vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumda kayba uğratılan vergi tutarının bir katı kadar vergi ziyaı cezası alınır. Vergi ziyaına kaçakçılık suçlarını gerektiren fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.
Mevcut durumda faal mükellef olup düzenli olarak beyanname veren mükelleflerin vergilerini zamanında tahakkuk ettirmemesi ya da eksik tahakkuk ettirmesi durumunda kesilecek vergi ziyaı cezasıyla, mükellefiyet tesis ettirmeksizin kayıt dışı faaliyette bulunanlara kesilecek vergi ziyaı cezası aynı oranlara tabidir.
Teklifin 9 uncu maddesiyle vergi dairesinin bilgisi dışında mükellefiyet tesis ettirmeksizin kayıt dışı faaliyette bulunmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda, kesilecek vergi ziyaı cezasının %50 artırımlı diğer bir ifadeyle vergi ziyaı cezasının bir kat değil bir buçuk kat uygulanması ve bu yolla kayıt dışılıkla mücadele edilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, aynı vergi türü ve dönemine ilişkin daha sonraki bir tarihte yeni bir tarhiyat yapılması durumunda da artırımlı ceza uygulanmaya devam edilecektir. Örneğin, ticari kazancı dolayısıyla mükellefiyet tesis ettirmesi gerekirken kayıt dışı çalışan bir kişi veya kurumun, mükellefiyet tesis ettirmediği dönemlere ilişkin gelir/kurumlar vergisi, katma değer vergisi, gelir stopaj gibi vergiler nedeniyle kesilmesi gereken vergi ziyaı cezaları %50 artırımlı olarak uygulanabilecektir.
VUK 352 nci madde hükmü uyarınca Usulsüzlük Cezası ile İlgili Değişiklik
Teklifin 10 uncu maddesiyle usulsüzlük cezaları artırılmıştır. Mevcut ve önerilen ceza tutarları aşağıdaki tabloda karşılaştırmalı olarak gösterilmiştir:

Genel gerekçede belirtildiği üzere cezaların etkinliğinin artırılması hedefine hizmet etmek üzere söz konusu değişiklikler yapılmış ve bu cezaların yeniden belirlenmesi suretiyle caydırıcılığın artırılması amaçlanmıştır.
VUK 353 üncü madde hükmü uyarınca Özel Usulsüzlük Cezası ile İlgili Değişiklik
Bilindiği üzere, VUK 353 üncü, 355 inci ve mükerrer 355 inci maddelerinde hüküm altına alınan özel usulsüzlük cezaları, genel usulsüzlük cezalarından parasal tutar olarak daha fazladır. Diğer bir ifadeyle, vergi mevzuatındaki usulsüzlük cezaları arasındaki en ağır yaptırımlar özel usulsüzlük cezalarına ilişkin olanlardır. Özel usulsüzlük durumunda yaptırım uygulanmasını gerektirecek bazı haller söz konusu maddelerde düzenlenmiş olup ilgili hükümler şu şekildedir:
1) Fatura, serbest meslek makbuzu gibi belgelerin alınmaması, verilmemesi yahut bu belgelerin gerçek tutara aykırı olacak şekilde düzenlenmesi (VUK 353/1)
2) Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi günlük müşteri listesi düzenlenmemesi yahut usule aykırı şekilde düzenlenmesi (VUK 353/2)
3) Nihai tüketiciye uygulanacak özel usulsüzlük cezası (VUK 353/3)
4) Defterlerin ve kayıtlarının ibraz edilmemesi ve vergi levhasının alınmaması (VUK 353/4)
5) Muhasebe standartlarına ve tek düzen hesap planlarına uymama (VUK353/6)
6) Belge basımı ile ilgili olarak matbaacılara kesilen özel usulsüzlük cezası (VUK 353/8)
7) Damga vergisi ödenmemiş yahut eksik ödenmiş kağıtları, vergi ve cezası tahsil edilmeden onaylayan veya örneklerini çıkarıp veren noterler aleyhine uygulanan özel usulsüzlük cezası (VUK 355)
8) VUK madde 86, madde 148, madde 149, madde 150 uyarınca bilgi vermekten çekinenler ile VUK mükerrer madde 242, madde 256, madde 257 ve mükerrer madde 257 hükümlerinde belirtilen durumlara uyulmaması ve Gelir Vergisi Kanununun 98/A maddesi uyarınca düzenlenen mecburiyetlere uyulmaması.
Söz konusu düzenlemelerle, bir takvim yılı içerisinde VUK 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentleri uyarınca birden fazla özel usulsüzlük cezası kesilmesi durumunda caydırıcılığı artırmak amacıyla artan ceza uygulamasının getirilmesi amaçlanmıştır.