Süleyman Ruhi AYDEMİR

GİRİŞ

Belediyelerin toptancı haller üzerindeki denetim yetkisinin maddesel sonuçları idari para cezası verme ve uygulama anlamında ortaya çıkmaktadır. Gerek Kanunda gerekse Yönetmeliklerde, emredici hükümlere aykırılık neticesinde uygulanacak yaptırımlar açık biçimde yazılarak mücavir alanı içerisinde toptancı hal olsun veya olmasın tüm belediyelere para cezası verme ve uygulama görevi verilmiştir.

Söz konusu idari para cezaları eylem ve yer bazında miktar sınırlamasına tabi kılınmıştır. Böylelikle idari para cezasına karşılık gelen eylemler Kanun ve yönetmeliklerde sayılmış, bazı eylemlerin pazar yerinde yapılmasına verilecek cezalar farklılaştırılmıştır.

Yasaklar karşılığında verilecek cezalar Kanunun 14 üncü maddesinde hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede idari para cezalarını; genel olarak idari para cezaları ve pazar yerlerindeki tahsis sahipleriyle ilgili idari para cezaları olarak ayırmak mümkündür. İdari para cezalarının yanısıra bazı eylemlerin tekrarı halinde Belediyelerin faaliyetten men cezası verme yetkileri bulunmaktadır.

İdari para cezasının uygulanması halinde, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in ekinde yer alan EK-1 tutanağı denetim yapmakla görevli personelce düzenlenecek ve düzenlendiği günü takip eden ilk toplantıda görüşülüp karar alınmak üzere Encümene havale edilecektir. Eğer Encümence ceza verilmemesine karar verilecekse bu kararın gerekçesini belirtmek zorundadır.

A- Toptancı Hallerdeki Denetim Yetkisi

1. İdari Para Cezası Verme Yetkisi

1.1. Cezayı Gerektiren Eylemler ve Ceza Miktarları

Belediyelerin toptancı halin işleyişine yönelik yapmış olduğu denetimler neticesinde uygulayacağı idari para cezaları, eylemin ağırlığına göre farklılaştırılmıştır(1).

Toptancı halinde toptan satış miktarının altında mal satılması halinde,

İşyeri bulunmaksızın toptancı halinde toptan yada perakende satış yapılması, toptancı halindeki işyeri dışında yada buralardaki geçiş yollarında mal teşhir edilmesi, satılması, mal veya boş kap bulundurulması, toptancı halinde, çevreyi rahatsız edecek şekilde satış yapılması, alıcı veya tüketiciye karşı sözlü veya fiilî kötü muamelede bulunulması, toptancı halinde, atık malzemelerin belirlenen şekilde veya alanlarda toplanmaması ya da işyerinin temiz tutulmaması hallerinde,

Komisyoncuların satış bedeli üzerinden alacakları komisyon oranını yüzde sekizin üzerinde tespit etmesi ve fiilen aracılık hizmeti verilmedikçe komisyon ücreti alınması, komisyoncuların teslim aldıkları malları cinslerine, doğal özelliklerine, standartlarına, gıda güvenilirliğine ve kalitesine ilişkin şartlara göre özenle korumaması ve gerekli bilgileri vermemesi, kanunî kesintileri satış bedelinden düştükten sonra mal bedelini satış tarihinden itibaren on beş iş günü içinde üreticiye veya üretici örgütüne ödeme zorunluluğunu yerine getirmemesi, teslim alınan malların satış bedeli ile satın alınan malların alış bedelinden kanuni kesintiler dışında başka kesintiler yapılması, üreticiler ve üretici örgütleri hariç, Kanunun 5. maddesinin 8. fıkrasında sayılan komisyoncular ve tüccarların toptancı halleri içinde kendi aralarında mal alması, satması veya devretmesi, kanuna aykırı olarak üretici, üretici örgütleri veya tüccarların komisyonculuk faaliyetinde bulunması, işyerinde izin alınmaksızın değişiklik yapılması veya bu yerlere ilaveler yapılması, aynı kap veya ambalaj içine değişik kalitede ve/veya üzerinde yazılı olan miktardan az mal konulması, ölçü ve tartı aletlerinin hileli bir şekilde kullanılması yada hileli olarak karışık veya standartlara aykırı mal satılması, toptancı halinden satın alınmayan veya toptancı haline bildirilmeyen malların taşınması veya depolanması, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenen asgarî şartların ve bilgilerin sözleşmelerde bulundurulmaması ve malların, gıda güvenilirliğine, kalite ve standardına, teknik ve hijyenik şartlara aykırı olarak satışa sunulması hallerinde,

Malın miktarının, satış değerinin, komisyon oranı veya ücretinin ya da kanunî kesintilerin üreticiye gerçeğe uygun olmayarak intikal ettirilmesi ve halde oluşan mal atıklarının ayıklanarak hal içinde yada dışında toptan veya perakende satılması hallerinde,

Perakende satış yapan üreticiler ile toptan veya perakende satış yapan diğer satıcıların; malları cinsine, doğal özelliklerine, kalite ve standartlarına göre sınıflandırmak, gıda güvenilirliğine, teknik ve hijyenik şartlara uygun olarak ürünün özelliğine göre satışa sunmak ve satışa sunulan malların izlenebilirliğine yönelik bilgileri içeren, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Gıda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenecek teknik özelliklere sahip künyelerin kap veya ambalajlarının üzerinde bulundurulmaması, malın kalitesine, standardına veya gıda güvenilirliğine ilişkin belgelerde yada künyesinde bilerek değişiklik yapılması, bunların tahrif veya taklit edilmesi yada bunlarda üçüncü şahısları yanıltıcı ifadelere yer verilmesi hallerinde

Meslek mensuplarının, serbest rekabeti engellemek amacıyla kendi aralarında veya üreticilerle ticarî anlaşmalar yapmaları, uyumlu eylemde bulunmaları ve hâkim durumlarını kötüye kullanmaları, piyasada darlık yaratmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması, yok edilmesi, bu amaçla propaganda yapılması veya benzeri davranışlarda bulunulması ve gerçeğe aykırı analiz raporu düzenlenmesi veya gerçeğe aykırı bu raporun düzenlenmesine yardımcı olunması hallerinde

idari para cezası verilecektir.

1.2. Mükerrer Eylem ve Ceza Miktarları