Harun BİRBİLEN 

1. Giriş

Kamuoyunda spor yasası olarak bilinen 60 maddelik 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu 26.04.2022 tarih ve 31821 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Spor tarihinin en kapsamlı düzenlemesi olarak bilinen söz konusu kanunun, yürürlük kazanması sonrasında “Spor Kulüpleri Tarafından Tutulacak Defter ve Kayıtlar Hakkında Yönetmelik” 07.09.2022 tarihinde yayımlanmış ve böylelikle spor kulüpleri ve üst kuruluşlar tarafından tutulacak defter ve kayıtlara ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir.

Bilindiği üzere spor kulübü, sportif etkinliklerde bulunmak amacıyla kurulmuş olan kulüplerdir. Spor kulüpleri, dernek ya da anonim şirket tüzel varlığı şeklinde kurularak faaliyetlerini yürütürler. Spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve spor federasyonlarının kuruluşu, organları, üst kuruluş oluşturmaları, gelir ve giderleri, bütçe ve harcama esasları, görev, yetki ve sorumlulukları, denetimleri, bunlara yapılacak her türlü yardımın şekil ve şartları ile bunlara ilişkin diğer hususlara dair usul ve esasları düzenlemek üzere 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu yayımlanmıştır.

7405 sayılı yasanın belli istisnalar dışında bütün federasyonlara, spor anonim şirketlerine ve spor kulüplerine uygulanacağı belirtilmiştir. Anılan Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasına ve 12 nci maddesinin dokuzuncu fıkrası kapsamında, spor kulüpleri ve üst kuruluşlar tarafından tutulacak defter ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslar, yönetmelik düzenlemesi şeklinde yürürlük kazanmıştır.

2. Spor Kulüpleri

Spor, sağlıklı bir hayatı desteklemek için gereklidir. Bir zevk ve hobi olmanın ötesinde sağlıklı bir hayatın sağlanmasında düzenli spor yapmanın faydaları öne çıkmaktadır. Spor kulüpleri sağlıklı bir hayatın desteklenmesi için gerekli spor desteklerinin ve imkânlarının oluşturulması ve insanların özgür iradeleri ile spor yapmaya karar vermeleri için kurulmuştur. Spor kulüpleri günümüzde oldukça yaygınlaşmıştır. Hemen her semtte bulunan spor kulüpleri sporun her branşında insanların istediği hizmeti ortaya koymaktadır.

Bilindiği üzere dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır. Spor kulübü ise spor faaliyetlerinde bulunmak amacıyla kurularak kayıt ve tescilini yaptıran dernek veya şirket olarak tanımlanır. Spor kulüpleri, Dernekler Kanununa ve Türk Ticaret Kanuna uygun teşekkül eder ve tescil ile gençlik ve spor teşkilatına dahil olurlar. Spor kulüplerinin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Kulüpler zorunlu organlar dışında başka organlar da oluşturabilir. Genel kurul, kulübün en yetkili karar organıdır. Yönetim kurulu; beş asil ve beş yedek üyeden az olmamak üzere kulüp tüzüğünde belirtilen sayıda oluşur. Dernek şeklinde kurulan spor kulübünde denetim kurulu ise üç asil ve üç yedek üyeden az olmamak üzere kulüp tüzüğünde belirtilen sayıda oluşur.

Ülkemizde spor kulüpleri dernek veya şirket statüsünde kurulabilirler. Bunun yanında dernek statüsünde kurulan spor kulüplerinin profesyonel branşlarını şirketlere devretmelerine veya satmalarına yahut bu branşlarını doğrudan şirket halinde kurmalarına, kiralamalarına da imkân tanınmıştır.

3. Spor Kulüpleri Tarafından Tutulacak Defter ve Kayıtlar

Gençlik ve Spor Bakanlığı ile spor federasyonlarının faaliyetlerine katılmak amacıyla Bakanlığa tescilini yaptıran spor kulüpleri, 07.09.2022 tarih 31946 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Spor Kulüpleri Tarafından Tutulacak Defter ve Kayıtlar Hakkında Yönetmelik” kapsamında defter ve kayıtlarını tutmak zorundadırlar. Yönetmeliğin temel amacı, spor kulüpleri ve üst kuruluşlarının, faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde defter tutmalarını sağlamaktır.

Yönetmelikte defter tutulmasına ilişkin esaslar, 6102 sayılı Kanunda şirketlerin defter tutmasına ilişkin esaslara benzer şekilde düzenlemiştir. Defter tutma fonksiyonunda açıklık ilkesi esastır. Spor kulüplerinin faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.

Yönetmelik gereğince spor kulüpleri, iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede spor kulüplerinin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur.

Spor kulüpleri 6102 sayılı Kanun uyarınca ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa uygun şekilde işletme hesabı esasına veya bilanço esasına göre defter tutarlar.