Cemil GÜNDÜZ

GİRİŞ

Çoğu kez yazılı veya görsel medya da bir faaliyetin belirli bir kuruluşun sponsorluğunda yapıldığını duymuşuzdur.

Sponsorluk bir olay ya da faaliyet için direkt bir kuruluş yerine bir organizasyon tarafından bir olaya yada faaliyete yönlendirilen (para, insan gücü, ekipman gibi) kaynakların karşılanmasıdır. Bir başka ifadeyle sponsorluk, yer ve zaman satın almaksızın işletme amaçlarına yönelik kitle iletişim araçlarındaki gösteri ve olaylara yapılan yatırımlardır. Bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere şirket tarafından hedef kitleye-müşteri sahasına ulaşabilmek ve bu müşteri kitlesini genişletmek-saha alanını artırmak amacıyla sponsorluk harcaması yapılmakta, her geçen gün küçük ve büyük ölçekteki şirketler sponsorluk faaliyetlerini artırmakta ve bu yönde daha fazla tanıtım amacı gütmektedirler.

Şirketler genellikle sponsorluğu; imajlarını sağlamlaştırmak, kurum kimliğini oluşturmak, hedef kitle nazarındaki algılamayı belirlemek, sosyal sorumluluk amaçlarıyla yapmaktadırlar.

İşte yapılan bu sponsorluk harcamalarının harcamalarının vergisel boyutunun nasıl olduğu makalemizde açıklanmaya çalışılacaktır.

1. SPONSORLUK HARCAMALARI NELERDİR?

Sponsorluğun vergisel boyutuna değinmeden önce sponsorluk hakkında kısaca bilgiler verilecektir. Sponsorluğun birçok türü vardır. Bunlara aşağıda kısaca değinilecektir:

1.1. Spor Sponsorluğu

Bu en çok kullanılan türüdür. Hitap ettiği kitlenin büyüklüğü nedeniyle bu tür çok fazla tercih edilmektedir. Bu tür, amatör veya profesyonel spor kulüplerinin formalarına, lig isimlerine, organizasyona (UEFA, Şampiyonlar Ligi vb.) maddi ya da ürün desteği şeklinde olabileceği gibi kendi ürünlerini bedelsiz verme şeklinde de olabilmektedir. Spor sponsorluğu bazen ise bireysel sporculara sponsor olmak şeklinde olmaktadır.

1.2. Kültür ve Sanat Sponsorluğu

Bu en çok kullanılan ikinci sponsorluk yöntemidir. Bu tür sponsorlukta yarar uzun sürede alınabilmektedir. Ticari yarar arka plandadır. Bu tür sponsorlukta çeşitli kültürel ve sanatsal etkinlik, sergi, konferans, panel, arkeolojik kazı ve yayınlara (CD, kitap vb.) sponsor olunması söz konusudur.

1.3. Sosyal Sponsorluk

Firmalar bu yönteme, artan rekabet ortamında diğer firmalardan ayrılıp farklı bir noktaya gelebilmek için başvururlar. Kurumsal kimliği oluşturma, imaj edinimi diğer amaçlardır. Bu kapsama çevre, eğitim ve sağlık sponsorluğu girebilir. Bir okula, kütüphaneye, laboratuvara veya bir hastaneye sponsor olanın adının verilmesi, erozyonla mücadele için oluşturulan fona yapılan katkı bu kapsamda yapılan sponsorluklara bir kaç örnektir. Firmalar sosyal sorumluluk amacıyla bu tür proje ve etkinliklere sponsor olarak toplumun ihtiyaç duyduğu alanlarda kar amacı taşımadan sponsorluk faaliyeti yapabilmektedirler2.

2. SPONSORLUK HARCAMALARININ VERGİLENDİRİLMESİ

Sponsorluk Harcamalarının vergi kanunları çerçevesindeki durumu çeşitli Kanunlar açısından aşağıda açıklanmıştır.

2.1. Kurumlar Vergisi Bakımından Değerlendirilmesi

Kurumlar vergisi yönünden sponsorluk harcamaları vergi kanunlarında özel olarak düzenlenmiştir. GVK’nın 40’ıncı maddesinin 1 numaralı bendindeki ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan giderlerin ticari kazancın tespitinde doğrudan indirilebileceğine ilişkin genel hükmün varlığına rağmen sponsorluk harcamalarının vergi kanunlarında özel olarak düzenlemesinin nedeni bu harcamaların ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile dolaylı ve ölçülemeyen ilişkisinin var olmasıdır. KVK’nın “Diğer İndirimler” başlıklı 10’uncu maddesinin (1)-b bendinde “21/5/1986 tarihli ve 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 17/6/1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50’si”nin kurum kazancından indirileceği hükme bağlanmıştır. Bu hüküm spor sponsorlukları kapsamında yapılacak harcamaların kurum kazancının tespitinde nasıl dikkate alınacağını hükme bağlamıştır. KVK’nın 10’uncu maddesinde “Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır.” şeklinde bir ifade yer aldığından ilgili hesap döneminde tahakkuk eden sponsorluk harcamaları ancak ilgili dönemde kurum kazancı oluşması halinde indirim konusu yapılabilir. İlgili yılda matrah oluşmuyorsa söz konusu giderler KKEG olarak kurum kazancına ilave edilir ve bu giderler zarar artırıcı unsur olarak dikkate alınmayarak izleyen döneme devredilmez. Yine 1 Seri No’lu KVK Genel Tebliği’nde;

“Sponsor olan kurumun adının anılması koşuluyla,

Resmi spor organizasyonları için yapılan saha, salon veya tesis kira bedelleri,

Sporcuların iaşe, seyahat ve ikamet giderleri,

Spor malzemesi bedeli,

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün uygun göreceği spor tesisleri için yapılan ayni ve nakdî harcamalar,

Sporcuların transfer edilmesini sağlayacak bonservis bedelleri,

Spor müsabakaları sonucuna göre sporculara veya spor adamlarına prim mahiyetinde ayni ve nakdî ödemeler gibi harcamalar sponsorluk harcaması olarak değerlendirilecektir.”

açıklamaları yer almaktadır.

Spor sahalarına, sporcuların veya diğer ilgililerin spor giysilerinin ya da spor araç ve gereçlerinin üzerine yazılı veya elektronik sinyaller yardımıyla sanal olarak kurumun tanıtımının yapılmasını sağlayacak amblem, marka, isim ve benzeri işaretler konulması gibi doğrudan ticari fayda sağlayan ve kurumun tanıtımını amaçlayan harcamalar ise reklâm harcaması olarak değerlendirilecektir.

Ayrıca, sponsorluk faaliyetinin yanında reklâm ve tanıtım amacını da içeren işlemler nedeniyle yapılan harcamaların, sözleşmede belirtilmek ve emsaline uygun olmak şartıyla, reklâm ve sponsorluk harcamaları olarak ayrıştırılabilmesi mümkündür. Örneğin, bir kurumun, bir klübe bonservis bedelini karşılayarak transfer ettiği bir sporcuyu aynı zamanda şirketin veya ürünlerinin tanıtımına yönelik reklâmlarda kullanması halinde, reklâm faaliyetine ilişkin harcamalar, bonservis bedelinden sözleşmede belirtilmek ve emsallerine uygun olmak şartıyla ayrıştırılabilecek ve reklâm gideri olarak dikkate alınacaktır.

2.1.1. Bir Örnek Doğrultusunda Konunun Açıklanması