Özkan AYKAR-Yüksel GÜNEŞ

5326 sayılı Kabahatler Kanununun bazı maddelerinin uygulamasına ilişkin hususlar 10/05/2023 tarihli ve 32186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri: B Sıra No: 18 Tahsilat Genel Tebliği ile yeniden belirlenmiş olup, 12/5/2007 tarihli ve 26520 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan 442 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliği ile 432, 435, 436, 443 ve Seri:B Sıra No:14 Tahsilat Genel Tebliğleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Konu ile ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 10.07.2023 tarihli ve 2023/ 8 seri no.lu Uygulama İç Genelgesinde vergi dairelerince yapılacak iş ve işlemlere yönelik bilgilere yer verilmiş olup, Söz konusu mevzuat kapsamında uygulamaya ilişkin sorular ve cevaplar aşağıdadır.

1. İdari Para Cezası ve İdari Yaptırım Kararı Nedir?

Hususi kanunda karşılığında idari yaptırım uygulanması öngörülen haksızlığı ifade eden “Kabahat” karşılığında, yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile mahkeme ve Cumhuriyet savcıları tarafından verilen parasal cezaları “idari para cezası” olarak ifade edilmektedir.

İdarî para cezası, kanunda alt ve üst sınırı gösterilmek suretiyle de belirlenebilir. Bu durumda, idarî para cezasının miktarı belirlenirken işlenen kabahatin haksızlık içeriği ile failin kusuru ve ekonomik durumu birlikte göz önünde bulundurulur. İdarî para cezası, maktu veya nispi olabilir.

İdari yaptırım kararı ise, söz konusu cezayı veren birimin idari yaptırıma ilişkin kararları veya tutanaklarıdır.

İdari yaptırım kararlarında bulunması gereken hususlar, kararların tebliğ usulü, hususi kanunda hüküm bulunmaması koşuluyla idari yaptırıma ilişkin kanun yolu ve ödeme süresi, idari para cezalarının ödeme usulü, zamanaşımı, idari para cezalarının takibi ile gelir kaydedileceği yerler gibi konularda idari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kanun hükümleri uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

İdari yaptırım kararında; hakkında idari yaptırım kararı verilen kişinin kimlik bilgisi (T.C. kimlik numarası, yabancı kimlik numarası, vergi kimlik numarası dahil) ve adresi, idari yaptırım kararı verilmesini gerektiren kabahat fiili, bu fiilin işlendiğini ispata yarayacak deliller, karar tarihi ve kararı veren kamu görevlilerinin kimlik bilgisi, fiilin işlendiği yer ve zaman, idari para cezasının tutarı, ödeme süresi, ödeme yeri, idari yaptırım kararına karşı başvurulabilecek kanun yolu, mercii ve süresi, indirimli ödeme ve taksitlendirme talep etme hakkı, ödeme yapılmaması halinde uygulanacak müeyyideler yer alır. Tutanak tanzimi suretiyle verilen idari yaptırım kararlarında söz konusu bilgilere yer verilir.

2- İdari Para Cezalarında Tebliğ Usulü Nasıldır?

İdari yaptırım kararı, 7201 sayılı Tebligat Kanununun ilgili hükümlerine göre tebliğ edilir. İdari yaptırım kararları, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile cezayı veren birim arasında yapılan protokoller kapsamında, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 107/A maddesine göre kurulan teknik altyapı üzerinden elektronik ortamda tebliğ edilebilir. Elektronik ortamda yapılan tebligat, muhatabın elektronik adresine “ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda” yapılmış sayılır. Bu tebligatlar, 7201 sayılı Kanun uyarınca yapılmış tebligat yerine geçer.

3- İdari Para Cezaları Hangi Hallerde Kesinleşir?