Vakkas DEMİR

1- GİRİŞ
Tarım veya orman işlerinde (kamu idareleri hariç) hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar, 1 Ekim 2008’den önce 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılmış, ancak 2925 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılık, 1 Ekim 2008’den sonra yeni sigortalılıklara kapatılmıştır.
5510 sayılı Kanuna, 25.02.2011 tarihli ve 27857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6111 sayılı Kanunla eklenen Ek 5 inci maddeye göre, tarım veya orman işlerinde (kamu idareleri hariç) hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar (Ek 5) tarım sigortalısı olarak kabul edilmiştir. Ek 5 tarım sigortalılığı, 5510 sayılı Kanun kapsamında 4/1-a (SSK) sigortalılığı olarak kabul edilmiştir.
Emekliliklerine son 3,5 yıl kalanlar, bu sigorta türünde de 1261 günlük prim gün sayılarını tamamladıklarına SSK (4/a) şartlarında emekli olduklarından, bu sigortalılık türü gün geçtikçe önem arz eder hale gelmiştir.
Bu makale çalışmamızda, Ek 5 tarım sigortalılığı olarak adlandırılan bu sigortalılıkla ilgili yapılan değişiklik ve yenilikleri, SGK tarafından sigortalılık işlemleri konusunda en son yayınlanan 2019/9 sayılı genelge doğrultusunda, açıklamaya çalışacağız.

2- 2019/9 SAYILI SGK GENELGESİYLE EK-5 TARIM SİGORTALILIĞINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER VE YENİLİKLER
SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 2019/9 sayılı genelgenin “B- Genelgenin ikinci kısmında yapılan düzenlemeler” başlığı altında, Ek 5 tarım sigortalılığıyla ilgili değişiklik ve yenilikler yapılmıştır. Bunlar aşağıda alt başlıklar halinde açıklanmıştır.
1- Resmi adres değişikliği durumlarına ilişkin uygulamaya kolaylık getirildi
Ek-5 tarım sigortalılığı kapsamında bulunan sigortalıların yurt içindeki ikametgâhlarını bulunduğu ilin dışına taşımaları halinde, yeniden giriş bildirgesi alınmasını gerektiren durum oluşana kadar Ek 5. madde kapsamındaki sigortalılıkları ilk tescilinin yapıldığı sosyal güvenlik il/sosyal güvenlik merkezlerinde devam ettirilecektir. Diğer sigortalılık uygulamalarında, il bazında adres değişirse, yeni adrese sigortalılık dosyasının da nakli yapılmaktadır.
2- Prim borcu olan Ek 5 sigortalının sigortalılığının sona erme şartlarına esneklik getirildi
5510 sayılı Kanun’un Ek 5. maddesi kapsamında tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların sigortalılığı;
• Normal SSK, zorunlu Bağ-Kur, Tarım Bağ-Kur veya 4/c sigortalılıkları kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde çalışmaya başladıkları tarihten,
• Sigortalılıklarını sona erdirme talebinde bulunanların borçsuz olmaları halinde talep tarihinden,
• Prim borcu olanlardan talepte bulunanların primi ödenmiş son günden,
• Gelir ya da aylık talebinde bulunanların aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden,
• Ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren,
sona erdirilmesi gerekmektedir.
SGK’nın 2019/9 sayılı Genelgesi ile üstte sayılan sona erme şartlarına bir yenisi daha eklenmiştir. Buna göre, Buna göre; “Ek-5. maddesi kapsamında prim ödeyen ve sadece bu kapsamda prim borcu bulunan sigortalıların, tahsis talep tarihinden önce veya sonra ek-5 prim borcunu ödemek istemeyerek talepte bulunmaları” halinde de sigortalılıkları primi ödenmiş son günden itibaren sona erdirilebilecektir.
2019/9 sayılı Genelge ile eklenen yeni hükümlere göre; müracaat tarihi itibariyle önceki sigortalılığı sona ermeden Ek-5 kapsamındaki sigortalılığının başlatıldığı sonradan tespit edilenlerin, Ek-5. madde kapsamındaki sigortalılığı zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihi izleyen gün itibariyle başlatılacağı belirtilmektedir.