Yasin KULAKSIZ

1. Giriş
Elektrikli otomobil bir veya daha fazla elektrik motoru kullanarak, bataryalardan ve diğer enerji depolama cihazlarında depoladığı elektriği kullanarak sürülen otomobildir. Elektrikli araçlar, normal araçlara göre, çeşitli konularda çok büyük avantajlar sağlamakta ve bu yönüyle kullanıcılar tarafından tercih edilmektedirler. Araç sektörünün büyük değişim göstermesiyle birlikte yaygınlaşmaya başlayan elektrikli araçlar bakımından, hizmet sektörü oluşmuş ve bu sektör bakımından yasal düzenlemelerin yapılması zaruri hâle gelmiştir
Serbest meslek faaliyetiyle uğraşan kişilerin envanterlerine kayıtlı elektrikli araçlarına ait elektrik tüketim bedeli giderlerinin tamamının kazanç tespitinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususu yazımız içerisinde incelenecektir.
2. Elektrikli Araç Kullanımı
Gelişen teknolojik olanaklar ve endüstrileşme sebebiyle önceden sınırlı bir kitlenin erişebildiği otomobiller günümüzde hemen hemen her düzeyden geliri olan kişilerin kullanabildiği ve tabana yayılmış bir ulaşım unsuru haline gelmiştir. Fosil yakıtların kullanıldığı araçlar nedeniyle karbon salınımı artmış, hava kirliliği, doğal kaynakların tüketimi dünyadaki yaşamsal döngüye zarar verecek boyutlara ulaşmıştır. Tükenen enerji kaynağı sınıfına giren fosil yakıtlar hem daha yüksek maliyetli hem de çevreye zararlıdır. Bu sebeple fosil yakıtla çalışan otomobiller yerine elektrikli motora sahip olan araçların kullanımı tercih edilmeye başlanmıştır.
Elektrikli araç veya elektronik taşıt tahrik için bir veya daha fazla elektrik motoru kullanan bir araçtır. Araç dışı kaynaklardan elektrikle bir toplayıcı sistemle çalıştırılabilir veya bir pille bağımsız olarak çalıştırılabilir. Bazen güneş panelleri tarafından yakıt hücreleri veya bir jeneratör kullanılarak yakıtın elektriğe dönüştürülmesiyle de olabilir. Elektrikli otomobiller içten yanmalı motorlu araçlarla karşılaştırıldığında bazı avantajlara sahiptir; bunlar yerel hava kirliliğini azaltır, petrol ve petrol ithali yapılan ülkelere bağımlılığı azaltır. Ayrıca birçok ülke için yüksek petrol fiyatları ülkelerin ödemeler dengeleri üzerine ters bir etkiye sahiptir; onların ekonomik gelişmelerini engellemektedir
Günümüzde çevresel sürdürülebilirlik ve enerji verimliliği odaklı olarak gelişen teknoloji, ulaşım sektöründe de önemli değişikliklere yol açmaktadır. Bu değişimlerin merkezinde, geleneksel içten yanmalı motorlu araçlara alternatif olarak geliştirilen elektrikli araçlar bulunmaktadır. Elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla birlikte, hukuki düzenlemeler de bu yeni teknolojiye uygun olarak güncellenmekte ve düzenlenmektedir.
İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikler: Elektrikli araç şarj istasyonları için iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmelikler, şarj altyapısının kurulumu ve işletilmesi konularında belirli standartları içermektedir. Bu düzenlemeler, iş yerlerinin şarj istasyonlarını açma ve işletme süreçlerini düzenlemekte ve standartlara uygunluğu sağlamaktadır.
Çevre ve Enerji Verimliliği Mevzuatı: Elektrikli araçlar, geleneksel araçlara göre daha çevre dostu olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, çeşitli ülkelerde çevre ve enerji verimliliği mevzuatları elektrikli araçları teşvik etmeye yönelik düzenlemeler içermektedir. Bu düzenlemeler, özellikle elektrikli araçların kullanımını artırmayı hedefleyen vergi indirimleri, teşvik programları ve çevresel standartları içermektedir.
Mali Teşvik ve Vergi Avantajları: Birçok ülke, elektrikli araçların satın alınması ve kullanılması konusunda mali teşvik ve vergi avantajları sağlamaktadır. Bu teşvikler arasında, vergi indirimleri, satın alma sübvansiyonları, düşük vergi oranları ve özel şehir içi geçiş hakları gibi avantajlar bulunmaktadır.
Enerji Altyapısı Düzenlemeleri: Elektrikli araçların yaygın kullanımı için etkili bir enerji altyapısı gerekmektedir. Bu doğrultuda, enerji dağıtım ve şarj altyapısını düzenleyen mevzuatlar, elektrikli araçların şarj edilmesi için geniş kapsamlı ve güvenilir bir altyapının oluşturulması gerekir.
Uluslararası Standartlar ve Uyum: Elektrikli araç teknolojisi küresel bir ölçekte gelişmekte olduğu için, uluslararası standartlar ve uyumluluk düzenlemeleri önem arz etmektedir. Elektrikli araç üreticileri, bu standartlara uygunluk konusunda belirli normlara tabi tutulmakta ve uluslararası pazarlara giriş yapabilmek için belirli sertifikalara sahip olma zorunluluğuna tabi tutulmaktadır.
Elektrikli araçlara ilişkin hukuki düzenlemeler, teknolojinin gelişimi ve kullanımının yaygınlaşmasıyla sürekli olarak güncellenmektedir. Bu düzenlemeler, hem tüketicilerin hem de endüstrinin elektrikli araç teknolojisinden en iyi şekilde faydalanmasını sağlamak amacıyla şekillenmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazançlarla ilgili 40’ncı ve serbest meslek erbabı ile ilgili 68’inci maddesinde 7194 sayılı Kanun’la yapılan değişikliklerle, gerek ticaret erbabının gerekse serbest meslek sahiplerinin binek araçlarının gider ve amortismanları bazı kısıtlamalara tâbi tutulmuştur. Bu kısıtlamalar, kurumlar için de geçerlidir. Konuya ilişkin idari anlayış, 311 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile açıklanmıştır. Konu söz konusu tebliğde, hem ticari kazanç hem de serbest meslek kazancı açısından ortak olarak değerlendirilmiş ve gerek kiralama yoluyla edinilen gerekse işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan binek otomobillerin giderlerine ile bunların amortismanlarının giderleştirilmesine ilişkin yeni esaslar açıklanmıştır.
3.Elektrikli Araca Ait Elektrik Tüketim Bedelinin İndirim Konusu Yapılması