Şenol METE

1.Giriş
Vergi mükellefi olan esnaf ve sanatkârlar mükellefiyet başlangıcı itibariyle Bağ-Kur’lu olmak zorunda. Fakat geçmişte vergi mükellefi veya oda sicil kaydı olduğu halde bugün Bağkur’lu olamayan/yapılamayan binlerce esnaf bulunuyor. Geçmişte Meslek kuruluşlarının kayıtları, vergi mükellefiyet kayıtları veya oda sicil kayıtlarına göre sigortalı olunurdu. Şimdiki adıyla Sosyal Güvenlik Kurumu eskiden resen veya anılan kurum kayıtlarına göre re ’sen veya başvuru ile sigortalılık tescili yapmaktaydı. Ancak dönemin şatlarına göre tespit edilemeyen veya başvuru yapmayan vatandaşların vergi veya oda kayıtları olduğu halde sigortalılık kayıtları yapılamamıştır. Bu konu hakkında birçok defa yasal düzenleme yapılmış ve geriye dönük olarak vatandaşlar bu haklardan yararlandırılsa da hala bu konu hakkında çeşitli mağduriyetlerin yaşandığı bilinmektedir. Bu yazıda konunun özetinin akabinde geriye dönük bağ-kur tescili hususu irdelenecektir.
2. Geçmişte Bağ-Kur Sigortalılığı Tescili
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 16 Mayıs 2006 tarihinde kabul edilen 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile Sosyal Sigortalar Kurumu(SSK), BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı kurumlarının devredilmesi ile kurulmuştur. SGK’nın kuruluşundan evvel sigortalılık; 04.10.1972-20.04.1982 tarihleri arasında meslek kuruluş kayıtlarına göre, 20.04.1982-22.03.1985 tarihleri arasında ise sadece vergi mükellefiyet kaydına göre, vergiden muaf olanlar ise meslek kuruluş kayıtlarına göre, 22.03.1985-1.10.2000 tarihleri arasında ise meslek kuruluş kayıtları, esnaf ve sicil kaydı veya vergi mükellefiyet kayıtlarına göre sigortalı olunurdu. 04.10.2000 sonrası ise vergi mükellefiyet kayıtlarına göre Sigortalı olunmaktadır.
Burada yukarıda anılan kurumlara başvuru ile veya kurumların re’sen tespitleri ile vatandaşların sigorta tescilleri yapılmıştır.
Sosyal Güvenlik Kurumu vatandaşın vergi veya oda kayıtlarına göre resen tescil etme yetkisine sahiptir. Dolasıyla özellikle vergi mükellefiyet kaydına göre ilgili vergi dairelerinden gelen listelerden tescil işlemlerini yapmıştır. Ancak Kurum, bu bilgileri bulunulan döneme göre elektronik sistemin gelişmediği ve her işlemin evrak ile yapıldığı dönemlerde bu bilgileri alamamış ise tescil de yapmamıştır. Tam da bütün sorunlar buradan kaynaklanmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu resen tescil görevini ilgili kurumlardan gelen belge ve bilgilere göre yaptığından ve belge-bilgi de gelmediğinden, resen tescil işlemi yapılamadığı için sonradan hak iddia etme durumu ortaya çıkmaktadır. Bu husus gündemde emeklilikte yaşa takılanlar diye tabir edilen (EYT) hususunda da ortaya çıkmaktadır. Nitekim birçok esnafın vergi kaydı daha önce olmasına rağmen sigortalılık kaydı ilgili yasa gereği daha sonra başlatılmıştır. Burada iki kritik tarih ön plana çıkmaktadır; bunlardan biri 4.10.2000 ikincisi ise 01.10.2008 tarihleridir. Bahsi geçen tarihlerde çıkan kanun ile 4 Ekim 2000 tarihinden evvel vergi ve oda kaydı olduğu halde sigorta tescilini yapmayanların sigortalılık başlangıç tarihi 4 Ekim 2000 tarihi itibariyle başlatılacağı hüküm altına alındı. Aynı şekilde 1 Ekim 2008 öncesi sigorta tescili yapmayan esnaf ve sanatkârların kaydı da yine 1 Ekim 2008 itibariyle yapılmıştır.
3. Oda Ve Vergi Kaydı Dikkate Alınarak Geriye Dönük Bağ-Kur Tescili

Devamı için tıklayın.