Ali EKMEN

Günümüzde en çok telaffuz edilen kavramlardan biri olarak medya; gazete, dergi, radyo, televizyon, internet gibi kitle iletişim araçlarının tümünü kapsayan genel bir terim olarak kullanılmaktadır. Bu anlamda medya kitle iletişiminde gerekli araçlarla bu hizmeti sunan yapının bütününü ifade ettiği gibi bu iletişimin gerçekleştiği ortamın bizatihi kendisini de ifade etmektedir. Gazete, dergi, televizyon, radyo ve internet sitelerinde; sektör, kişi, kurum ve herhangi bir konu ile ilgili yayınlanan tüm haber, reklâm ve sponsorlukların takip edilmesi, ortaya çıkan bilgilerin ilgililere tam zamanlı olarak iletilmesi, raporlanması ve arşiv amaçlı yapılan çalışmalara ise medya takibi denir. Medya takip sonuçları, takip edilen kişinin, kurumun veya konunun medyada nasıl ele alındığını, nasıl algılandığını, nasıl anlatıldığını, nasıl tepkiler aldığını, ne kadar ilgi gördüğünü ve hatta uzmanlar tarafından analiz edildiğinde nereye gittiğini, nelerle karşılaşacağını da gösterebilen verilerdir.

Medya takip hizmeti, bu hizmeti sunan şirketler tarafından yerine getirilmektedir. Hizmetten yararlanmak isteyenler, anılan şirketlerle sözleşme imzalamakta ve bu sözleşme hükümleri uyarınca yükümlülükler doğmaktadır. Bu kapsamda verilen hizmetlerin hangi başlık altında değerlendirildiği vergisel açıdan önem taşımaktadır. Zira ilan, reklam ve benzeri hizmetler medya takip hizmeti veya danışmanlık hizmeti olarak verilmekte ve bu durum KDV tevkifatını yasal olarak farklılaştırmaktadır.

2. Medya Takip Hizmeti

Günümüz koşullarında medya özellikle reklam kanalıyla beslenen, kitleleri kanalize etme ve harekete geçirme açısından eşsiz bir imkâna sahip, milyarlarca dolarlık bir sektör haline gelmiştir. Dünya çapında ortaklıkları kontrol eden yüz milyarlarca dolarlık dev şirketlerden yerel gazete ve dergi kuruluşlarına kadar ticari her türlü kitle iletişim aracı işletim faaliyeti bu sektör içerisinde yer almakta ve bu sektör her geçen gün büyümektedir. Doğal olarak bu sektör kendi ekonomisini yaratmakta ve bir medya piyasasını oluşturmaktadır. Doğal olarak bu gün için medya sadece düşünsel bir faaliyetin çok ötesinde önemli bir ekonomik alana hükmeden etkin bir sektörel faaliyeti de kapsamaktadır. Daha basit bir ifade ile medya genel olarak iletişim araçlarını ifade etmenin yanında başlı başına ekonomik fonksiyon icra eden bir sektörün de adıdır. Medyanın toplumsal yapının bütünselliğini koruma ve bilgi akışını hızlandırma gibi bir fonksiyon icra ettiği açıktır. Ancak bilgi akışındaki bu sürat beraberinde ciddi sorunları da getirmiştir. Bu gün salt medya alanında şahıslara ait bilgilerin ifşası ve hatta bunun bazen gerçeğe aykırı olması kişinin hayatını derinden etkilemekte bu da çok ciddi hukuki sonuçlara yol açtığını da belirtmek gerekir. Bu sorunlar özellikle medyanın varlık nedeni olarak iletişim özgürlüğü ile bu özgürlüğün kullanılması sırasında diğer kişi ve kurumların kişisel hak ve özgürlüklerinin ihlali arasındaki ince denge noktasından kaynaklanmaktadır.

Yazılı, internet ve görsel basın; bir kurumun ürün ve hizmetlerin, başarılarının, duyuruların hedef kitlesine ulaşıp anlatılmasında en önemli araçlardan birisidir. Algıları yönetmek ve bu algıları kontrol altında tutmak için sürekli ve düzenli bir şekilde bu bilgi ağının incelemesi gerekir. Şüphesiz medya, kişilerin algı ve davranışlarını yönlendiren en etkin iletişim araçlarıdır. Medyada yer alan haberlerin firmayı olumlu ve olumsuz etkileyecek bir haber olabilir. Medyanın kontrol altında tutulması ve gelişmelerden haberdar olunması için takip edilmesi ve kayıt altında tutulması gerekmektedir.

Bu amaçla kurulan medya takip merkezleri ticari işletme statüsünde kurulmuş, halka açık her türlü yayını izleyen ve arşivleyen şirketlerdir.