Hakan DEĞİRMENCİ

1.GİRİŞ

Anayasanın 73’üncü maddesinde yer alan “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.” hükmü gereğince çıkarılan vergi kanunları ile gerçek ve tüzel kişilerden vergi toplanmaktadır.

Vergi ödemek vatandaşlık borcu olduğu gibi anayasada da belirtildiği üzere bir zorunluluktur. Nitekim kamu hizmetlerinin aksamadan etkin kullanılması toplanan vergilerle sağlanmaktadır.

Ülkemizde uygulanan vergi sistemine göre; vergi kanunları gereğince kendisine vergi borcu terettübeden gerçek veya tüzel kişi vergi mükellefi ile addolunmakta olup vergiyi doğuran olayın kanunlarla yasak edilmiş bulunması mükellefiyeti ve vergi sorumluluğunu kaldırmamaktadır.

Türk Vergi sisteminde beyan esası geçerli olduğundan vergi mükellefleri vergiye tabi kazançlarını verdikleri beyannamelerle bildirirler. Söz konusu beyanlar üzerinden hesaplanan vergiler ise yine bunlar tarafından ödenmektedir.

Toplanan vergilerin büyük çoğunluğu beyanlara dayanılarak toplandığından, vergi mükellefleri tarafından beyan edilen vergilerin doğruluğu vergi idaresi tarafından yapılan denetimlerle kontrol edilmektedir. Bu kontrol yoklamalarla ve vergi incelemeleri ile sağlanmaktadır.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 127’nci maddesine göre yoklamadan maksat, mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddî olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak ve tespit etmektir. Yoklamalar Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde bulunan vergi dairelerinde çalışan yoklamaya yetkili memurlarca yapılmaktadır.

Mezkur Kanun’un 134’üncü maddesinde ise ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amacıyla vergi incelemesinin yapılacağı belirtilmiştir. Vergi incelemeleri Vergi Denetim Kurulu’na bağlı vergi müfettişleri ve vergi müfettiş yardımcıları tarafından yapılmaktadır. Ayrıca ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri, Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar da inceleme yapma yetkisine sahiptir.

Vergi incelemesi yapılabilmesi için muhatabın vergi mükellefiyetinin bulunmasına gerek yoktur. Nitekim son dönemlerde kazanç elde etmesine rağmen mükellefiyet tesis etmeyen kişiler nezdinde incelemeler yapılmış olup bu kişiler adına geçmişe dönük mükellefiyet tesis edip cezalı tarhiyatlar uygulanmıştır.

28.03.2007 tarih ve 26476 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5604 sayılı Malî Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun gereğince her yıl temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) malî tatil uygulanmaktadır. Bu süre zarfında adı geçen Kanun’la belirlenen vergilere ilişkin beyanname verme, ödeme, uzlaşma talep etme, cezada indirim talep etme, dava açma, kayıt yapma süreleri uzamakta veya işlememektedir.

Bu çalışmamızda her yılın temmuz ayının 1 ila 20’si arasında uygulanan mali tatilin vergi incelemesine etkisi anlatılmıştır.

2. VERGİ İNCELEMESİ