Cihan TEKİN

1.GİRİŞ

213 Sayılı Vergi Usul Kanunun 227. maddesine göre bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir. Defter tutmak mecburiyetinde olmayan mükellefler ise götürü usulde tespit edilen giderler hariç olmak üzere vergi matrahlarının tespiti ile ilgili giderlerini tevsike mecburdurlar.

Yine 228. maddeye göre örf ve teamüle göre bir vesikaya istinat ettirilmesi mutat olmayan müteferrik giderler, vesikanın teminine imkân olmayan giderler ve vergi kanunlarına göre götürü olarak tespit edilen giderler için ise ispat edici kâğıt aranmayacaktır. Ancak söz konusu giderlerin gerçek miktarları üzerinden kayıtlara geçirilmesi ve miktarlarının işin genişliğine ve mahiyetine uygun bulunması şarttır.

2. GÖTÜRÜ GİDER

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 40. maddesinin l numaralı bendine 4108 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle eklenen hükümle, ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükelleflere, bu işlerle ilgili belgelendiremedikleri giderlerine karşılık olmak üzere götürü gider kaydedebilme imkânı getirilmiştir.

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 3. maddesine göre; kanunun 1 inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî veya iş merkezi Türkiye’de bulunanlar tam mükellef kurum olup, gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler. Kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar ise dar mükellef olup, sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilirler.

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 6. maddesine göre de, kurumlar vergisi mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safî kurum kazancının tespitinde ise, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır hükmü yer almaktadır.

Buna göre 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 40/1. maddesinde yer alan, ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükelleflere, bu işlerle ilgili belgelendiremedikleri giderlerine karşılık olmak üzere götürü gider kaydedebilme imkânından kurumlar vergisi mükellefleri de yararlanabilecektir.

2.1. Götürü Gider Uygulamasından Yararlanabilecek Olan Mükellefler

Götürü, gider uygulamasından ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve teknik, hizmetler, ile taşımacılık faaliyetinde bulunan, dar mükellefiyet esasında, vergilendirilenler de dahil olmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecekler.

Dar mükellefiyete tabi olanların Türkiye ile yabancı memleketler arasında yaptıkları ulaştırma işlerinden elde ettikleri kazançlar ise, Türkiye’de elde edilen hasılata Maliye Bakanlığınca, belirlenen ortalama emsal nispetlerinin uygulanması suretiyle hesaplandığından, bunların vergiye tabi kazançlarının tespitinde ayrıca götürü gider uygulamasından yararlanmaları söz konusu değildir.

2.2. Götürü Gider Kaydedilebilecek Azami Tutar

Götürü olarak gider kaydedilebilecek tutar, ihracat ve yurt dışında yapılan inşaat, onarma, montaj, teknik hizmetler ile taşımacılık faaliyetlerinden döviz olarak elde edilen hasılatın binde beşini aşamayacaktır. Sözü edilen hasılat kavramı içinde değerlendirilecek dövizlerin, kambiyo mevzuatı gereğince Türkiye’ ye getirilme şartı aranılmayacaktır:

2.3. Götürü Gider Uygulamasında Hasılat

a) İhracat Hasılatı