Orhan KOTAN

Giriş

Dünyayı ve ülkemizi etkileyen coronavirüs (COVİD-19) salgını nedeniyle 2020 Mart ayının ortalarından itibaren Türkiye İş Kurumu’na yoğun başvurular olmaktadır. Bu yoğun başvurular İŞKUR tarafından hızla değerlendirmeye alınarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’na yönlendirilmektedir. İş Müfettişleri tarafından yapılacak uygunluk tespitinden sonra kısa çalışma ödeneğinin ödenip ödenmeyeceğine karar verilmektedir.

Ancak, bu aşamada kısa çalışma ödeneği almaya hak kazanan işveren işçilere ücret kaybı olmaması için kısa çalışma ödeneğine ilave olarak ücret ödemesi yapabilir mi?

Yada zorlayıcı durumun ortaya çıkmasından sonraki bir haftalık yarım ücretin ödenmesi nasıl olacaktır?

Bu yazımızda bu konuyu açıklamaya çalışacağız.

Kısa Çalışma Döneminde Ücret Bordrosu Nasıl Düzenlenecek?

2020 Mart ayı içerisinde Cumhurbaşkanlığı Kararı veya ilgili bakanlıkların genelgesiyle işyerini kapatmak zorunda kalan veya resmi mercilerin kararına bağlı olmaksızın Covid-19 nedeniyle iş yapamaz hale geldiği için işyerindeki çalışmaya ara vermek veya çalışma sürelerini kısaltmak zorunda kalan ve bu sebeple kısa çalışma ödeneğine başvuran işverenlerin bordrolarını ve aylık prim hizmet belgelerini ne şekilde düzenleyeceği konusu önemli bir sorun olarak kaşımıza çıkmaktadır.

Burada mevzuat düzenlemesini hatırlatarak konuyu açıklamaya çalışalım.

1-4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Ek 2.maddesinde “ Genel ekonomik,

sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir. … Zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma yapılması halinde, kısa çalışma ödeneği ödemeleri 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve aynı Kanunun 40’ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar.” Hükmü yer almaktadır.

2-4857 sayılı İş Kanunu’nun 40.maddesinde “24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.” Hükmü yer almaktadır.

Kısa çalışma başvurusunda bulunan işverenlerin uygunluk tespiti Müfettişlerce yapıldıktan sonra, İŞKUR kısa çalışmanın başladığı tarihi takip eden günden itibaren başlayarak 90 günlük süre olarak kabul etmektedir. Bu 90 günlük sürenin ilk 7 günlük süresince işveren işçiler çalışmasa bile kanunen yarım ücreti ödemek zorundadır.

Bununla birlikte işyerinde zorlayıcı sebebin başladığı tarihten itibaren 1 hafta süreyle 4857 sayılı Kanunun 40. Maddesine göre işçilere ödenecek yarım ücretin tahakkuku ve SGK’na bildirilmesi özel bir hal almıştır. İşçilere yarım ücret ödenen sürelerle ilgili ücret tahakkuku uygulaması; prim ödeme gün sayısı, ücret tutarı ve ödenecek SGK primi açısından da değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Konuyu bir örnek üzerinde açıklamaya çalışalım.

16 Mart 2020 tarihi itibariyle kısa çalışmaya geçtiğini beyan ederek İŞKUR’a müracaat eden işveren ücret bordrosunu ne şekilde düzenleyecektir?