H.Bahadır BARÇIN

Kamu ihaleleri, idare ile istekli arasında kuralları 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda yer alan ve ihalelerin sonuçlanmasını müteakip 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeler Kanunu’ndaki maddelerin öncelikli olarak uygulandığı ekonomik değeri 1 trilyon TL’yi geçen bir alandır.
Bu alandan ekonomik olarak yararlanmak isteyen isteklilerle ihaleyi yapan idareler arasında uyuşmazlıklar yaşanabilmektedir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde yeni kurulan bir Kurum olan Kamu İhale Kurumu; ihale sürecinde uyuşmazlıklarda mahkeme öncesi zorunlu başvurulması gereken kurumdur.
Kamu İhale Kurumu’na gerçekleştirilen başvurularda başvurucular tarafından önemli meblağlarda bedel ödenmektedir. Söz konusu başvuru bedellerinin geri iade edilip edilmeyeceği doğrultusundaki tartışma uzun yıllardır devam etmektedir.
7421 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Kamu İhale Kurumu’nun şikayet başvuru bedellerinin iade etmesine yönelik düzenleme Kanuni zemine oturmuştur. Ancak bu Kanun değişikliği de hukuki tartışmayı bitirmemiş olup konu ile ilgili geçtiğimiz aylarda verilmiş bir istinaf mahkemesi kararı makalemizin konusunu teşkil edecektir.
1- KAMU İHALE KURUMU İTİRAZEN ŞİKAYET BAŞVURU SÜRECİ
Makalemizin konusuna geçmeden önce 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde kurulan yeni bir Kurum olan Kamu İhale Kurumu ve süreçlerine yönelik bilgilere yer verilmesinde fayda bulunmaktadır.
1.1-Kamu İhale Kurumu’nun Görevleri Nelerdir?
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesi uyarınca Kanunla verilen görevleri yapmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve malî özerkliğe sahip Kamu İhale Kurumu kurulmuştur.
Kamu İhale Kurumu, 4734 sayılı Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkilidir. Kamu İhale Kurumu’nun en önemli görevi de aynı madde de ihalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde idarece yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmak olarak belirtilmiştir
1.2- Kamu İhale Kurumu’na Mahkeme Öncesi Başvuruda Bulunmak Zorunlu Mudur?
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54’üncü maddesinde yer alan düzenleme uyarınca ihaleyi gerçekleştiren idareye şikayet başvurusu ve daha sonraki aşama olan Kamu İhale Kurumu’na gerçekleştirilen itirazen şikayet başvuruları dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu olan idari başvuru yollarıdır.
1.3- Kamu İhale Kurumu’na Gerçekleştirilen Başvurularda Ne Kadar Bir Başvuru Bedeli Ödenmelidir?
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesi (j) bendinde Kamu İhale Kurumu’na gerçekleştirilen şikayet başvurularında şikayet eden firmalar tarafından ödenmesi gereken itirazen şikayet başvuru bedelleri belirlenmiştir.
Aynı Kanun’un 67’nci maddesinde aşağıdaki düzenleme yer almaktadır;
“Bu Kanunda belirtilen eşik değerler ve parasal limitler bir önceki yılın Toptan Eşya Fiyat Endeksi esas alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından güncellenir ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere aynı tarihe kadar Resmî Gazetede ilân edilir. Ancak güncellemede bir milyon Türk Lirasının altındaki tutarlar dikkate alınmaz. Bu Kanunda belirtilen eşik değerler ve parasal limitler, olağanüstü hallerde, belirtilen tarihin dışında da Kurumun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı Kararı ile güncellenebilir.”
2024 yılı için itirazen şikayet başvuru bedelleri aşağıdaki gibi belirlenmiş olup 1 Şubat 2025 tarihinde tekraren güncellenecektir.

Kamu İhale Kurumu’na başvuru şikayet bedellerine dikkat edildiğinde ihalenin yaklaşık maliyetine göre belirlendiği ve idari yargı da dava açma bedellerinin çok fazla üstünde olduğu rahatlıkla söylenebilir.
2- KAMU İHALE KURUMU’NA GERÇEKLEŞTİRİLEN ŞİKAYET BAŞVURU BEDELLERİNİN İADESİNE İLİŞKİN SÜREÇ