Mahmut ÇOLAK

47. Yıllık İzne Denk Gelen Sağlık Raporu Durumunda İzin Süresi Nasıl Hesaplanır?
Sağlık raporunun süresi izin süresinden uzun ise işçi işverenini raporlu olduğu sürelerle ilgili olarak işyerinde planlanan işlerin aksamaması için haberdar eder ve rapor süresi sonunda göreve başlar.
Sağlık raporunun süresi izin süresinden kısa ise, işçi yıllık izninin bitiminden itibaren görevine başlar.
Her iki halde de, izin süresi içerisinde kalan raporlu olunan süresi kadar olan yıllık izin süreleri işveren tarafından uygun görülecek bir zamanda işçiye verilmesi gerekir.
48. Kıdem Tazminatını Alıp Tekrar Aynı İşyerine Başlayan İşçinin Yıllık İzni Nasıl Hesaplanmalıdır?
Kıdem tazminatı ödenmek suretiyle tasfiye edilen sürelerin işçinin aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerinde daha sonra gerçekleşen hizmet süresine eklenmesi mümkün görülmemektedir. Somut olayda, 1986-1990 yılları arasında kalan çalışmalar, işçilik hakları ödenmek suretiyle tamamen tasfiye edilmiştir. İşçinin 1992 yılında yeniden aynı işverene ait işyerinde çalışmaya başlaması yeni bir hizmet akdi niteliğindedir. İşçilik hakları hesabında tasfiye edilen çalışmaların, bu yeni hizmet akdi çerçevesinde yeniden değerlendirmeye alınması doğru olmaz. 4857 sayılı Kanunun 54’üncü maddesi hükmünün, işçinin önceki dönem çalışmalarının tasfiye edilmediği hizmet süreleri bakımından bir anlamı bulunmaktadır.(1)
Yukarıda yer alan Yargıtay görüşüne katılmak mümkün değildir. Yargıtay kıdem tazminatından esinlenerek geçmiş dönemde tasfiye edilen çalışma sürelerinin yıllık iznin hesabında kıdem süresine dâhil edilmeyeceğine karar vermiştir. Kıdem tazminatı ile yıllık izin uygulamaları ayrı iki konudur. Kıdem tazminatı ödendiğinde kıdem tazminatı ödenen süre gerçekte bir kez daha dikkate alınmaz. Çünkü aynı süreye birden çok kıdem tazminatı ödenmez. Bu konu yasada açıkça belirtilmiştir. Yıllık izinde ise hizmetin sıfırlanması veya tasfiye edilmesi diye bir olgu iş mevzuatında bulunmamaktadır. Yıllık izinde amaç yıllık iznin kullandırılmasıdır. İş sözleşmesinin feshinde işçiye kullanmadığı yıllık izinlerin izin ücreti ödeniyor olsa da bu durum geçmiş hizmetlerin kıdeminin hesaplanmasına dâhil edilmesine engel değildir. Yargıtay son yıllarda vermiş olduğu kararlarda yukarıda belirtilen görüşünü değiştirmiştir.(2)
İşçinin aralıklı olarak aynı işverene ait işyerinde çalışması halinde, önceki dönemin kıdem tazminatı ödenerek feshedilmiş olması, izin yönünden sürelerin birleştirilmesine engel oluşturmaz. Yine, önceki çalışılan sürede bir yılı doldurmadığı için izne hak kazanılmayan süreler de, işçinin aynı işverene ait işyeri ya da işyerlerindeki sonraki çalışmalarına eklenerek yıllık izin hakkı belirlenmelidir. Yıllık izin, özde bir dinlenme hakkı olup, aralıklı çalışmalarda, önceki dönem zaman aşımına uğramaz.(3)
49. Yıllık Ücretli İzindeyken İşyerine Ziyarete Gelen İşçinin Kaza Olayı İş Kazası Sayılır mı?
İşçinin yıllık izin süresinde işyerinde kaza olayı geçirmesi (Örneğin; yıllık ücretli izinli iken işyerine arkadaşlarını ziyaret maksadıyla gelen işçinin merdivenlerden kayarak düşmesi sonucu bacağının kırılması) olayı; sigortalının yıllık ücretli izinli olduğu süre zarfında işyeri ile olan hukuki münasebeti yani hizmet akdi devam ettiği ve dolayısıyla sigortalılık vasfını kaybetmemiş olduğundan; 5510 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinin (a) fıkrası hükmüne göre olayın “sigortalının işyerinde bulunduğu sırada” meydana gelmesi nedeniyle iş kazası sayılması gerekir.
Sigortalının yıllık ücretli izinli iken işyerine çalışma arkadaşlarını ziyarete gelmesi veya herhangi bir nedenle işyerinde bulunması halinde, meydana gelen kaza olaylarının da “sigortalının işyerinde bulunduğu sırada” hal ve durumu içerisinde değerlendirilmesi gerektiğinden olayın iş kazası olarak kabulü zorunludur. Başka bir ifade ile, sigortalının ücretli izinli bulunduğu sırada çalıştığı işyerindeki arkadaşlarını ziyaret için geldiğinde örneğin işyerinin atölyesinde ya da bahçesinde kaza geçiren sigortalının işyeri ile olan hukuki ilişkisi yani hizmet akdi devam ettiği ve sigortalılık niteliği yitirilmediği takdirde maruz kaldığı kazanın iş kazası sayılması gerekir.
İş kazasından dolayı işçinin raporlu kalması durumunda ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği ile bağlanacak sürekli iş göremezlik geliri veya ölüm gelirinin hesaplanmasında, iş kazasından önceki üç aylık süre içerisinde ödenen brüt kazanca bakılmaktadır. Bu üç aylık süre içinde, işçinin ücretli izinli olması durumunda, sigortalının günlük kazanç tutarının hesaplanmasında, ücretli izin süresince bildirimi yapılan sigorta primine esas kazanç tutarları nazara alınır.
50. İşçinin İzinli Olduğu Dönemde Öğle Yemeği Ücreti Ödenir mi?