Ramazan AYDEMİR

Türkiye’de son dönemlerde sosyal medya üzerinden gelir elde edenlerin bu gelirlerine karşılık vergi ödeyip ödemediği veya bu mecralar üzerinden kara para aklanıp aklanmadığı üzerine sıkı bir kamuoyu oluşmuştur. Sosyal medya öyle ki her an herkesin bir miktar da olsa para kazanabileceği bir yer haline gelmiştir. Hal böyle olunca, buradan elde edilen gelirlerin vergisel hususları gündemde olağan şekilde yer tutmaktadır. Diğer taraftan vergilemenin kolay ve denetlenebilir olması açısından ise bu alanda gelir elde edenler için istisna kapsamında vergileme anlayışı tercih edilmiştir. Kanun metninin ilk çıkışına göre sadece sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden sosyal içerik paylaşan içerik üreticilerinin bu şekilde elde ettiği gelirleri istisna kapsamına alınmıştır. 7491 sayılı Kanunun 7’nci maddesiyle 1/1/2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere madde hükmü değiştirilmiş olup internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden sosyal içerik paylaşan içerik üreticilerinin bu şekilde elde ettiği gelirleri istisna kapsamına alınmıştır.

Gelir Vergisi Yönünden
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20/B maddesinin değişiklik öncesi haline göre; “internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden müstesnadır.” Bu hüküm 1/1/2022 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Buna göre, söz konusu istisna hükmünden faydalanabilmek için öncelikle sosyal içeriklerin sosyal ağ sağlayıcı olarak kabul edilecek platformlarda üretilmesi ve paylaşılması gerekmektedir. Sonrasında madde metninde ve uygulamanın usul ve esasların yer aldığı 318 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen diğer şartların sağlanması gerekmektedir.
318 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde sosyal ağ sağlayıcısı ve sosyal içerik üreticisinin tanımına yer verilmiştir. Buna göre;
Sosyal ağ sağlayıcısı: sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, video gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişiyi,
Sosyal içerik üreticisi: Sosyal ağ sağlayıcıları aracılığıyla; herhangi bir konuya ilişkin paylaşımlar yapmak suretiyle tanıtım ve tavsiyede bulunarak bir ürün ya da hizmetin satın alınması için diğer kullanıcıları etkilemek suretiyle gelir elde edenler ile paylaşımlarının izlenmesi sayesinde reklam gelirlerinden pay alan başta olmak üzere içerik üreticiliği faaliyeti sonucu her türlü gelir elde eden gerçek kişiyi ifade etmektedir.
Bu tanımlardan yola çıkarak içerik üreticilerinin sosyal medya paylaşımlarından elde ettiği kazançlarının istisna kapsamında değerlendirilebilmesi bu paylaşımlarını sosyal ağ sağlayıcıları aracılığıyla yapmasından geçmektedir. Örneğin Youtube, Instagram, Twitter, Twitch, TikTok, Bigo Live ve Facebook gibi sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden sosyal içerik üretilerek yapılan paylaşımlar kapsamında elde edilecek reklam gelirleri, sponsorluk gelirleri, bağışlar, hediyeler, bahşişler, ücretli abonelik gelirleri gibi gelirler istisna kapsamında dikkate alınacaktır.
Anılan Tebliğin 4’üncü maddesinin 20’nci fıkrasında “sosyal ağ sağlayıcısı olarak kabul edilmeyen kişisel internet siteleri, elektronik ticaret siteleri, haber siteleri gibi etkileşim amaçlı içeriğin ikincil ve yan hizmet olarak sunulduğu platformlarda faaliyette bulunan kişilerin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar için mezkûr istisna hükümleri uygulanmayacaktır” hükmü amirdir. Bu hükmün incelenmesinden internet ortamında kişinin kendi internet sitesi üzerinden elde edebileceği reklam, sponsorluk gibi gelirlerin anılan sitenin sosyal ağ sağlayıcı olarak kabul edilmemesinden ötürü istisna hükmü içerisinde değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır.
Örnek 1: Öğretmen (Ö), kişisel internet sitesinde matematik dersleri anlatmakta ve soruların çözümüne ilişkin videolar yayınlamaktadır. Öğretmenin faaliyette bulunduğu kişisel internet sitesinin belirli alanlarında reklamlar yayınlanmakta ve yayınlanan bu reklamlardan kazanç elde edilmektedir. Öğretmen ayrıca internet sitesi üzerinden abonelik geliri de elde etmektedir.
Anılan Tebliğe göre, sadece belirli bir kısmında sosyal etkileşim amaçlı içeriğe yer veren kişisel internet sitelerinin sosyal ağ sağlayıcıları kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından öğretmenin kişisel internet sitesi aracılığıyla elde ettiği kazanç istisna kapsamında değerlendirilemeyecektir.
Ancak bu durum vergileme rejimi açısından beraberinde bir takım zorluklarda getirmektedir. Nitekim sosyal içerik üreticiliği kazanç istisnası kolay ve anlaşılabilir vergileme anlayışı üzerine inşa edilmiştir. Böylece gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir dilimine kadar elde edilebilecek kazançlar istisna kapsamında değerlendirilerek, istisna belgesine sahip olunması neticesinde bankaya yatan tutarların aktarım tarihi itibariyle yüzde 15 oranında vergi kesintisine tabi tutulması şeklinde vergileme yapılmaktadır. Bu doğrultuda belli düzeylerde gelir elde eden kişilerin beyanname vermesinin defter tutmasının önüne geçilmiş olunmakta, bir yandan da banka üzerinden tahsilat ve tevkifat yapılması ile olası vergi denetiminin sağlıklı yapılabilmesi mümkün hale getirilmektedir.
Hal böyle olunca, istisnanın kapsamının sadece sosyal ağ sağlayıcılarıyla sınırlandırılması, diğer internet mecraları ve benzeri elektronik ortamların bu kapsamda olmaması hem vergi idaresi nezdinde hem de mükellefler nezdinde birtakım risklere/zorluklara neden olabilecektir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20/B maddesinin değişiklik sonrası haline göre ise; “internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ve bu ortamlar üzerinden verilen bireysel kurs, eğitim, veri işleme ve geliştirme, ürün tanıtımı gibi hizmetlerden sağlanan kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden müstesnadır.” Bu hüküm 1/1/2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Konu anlaşılır olması açısında aşağıda örneklendirilmiştir:
Örnek 2: Kendisini görsel hikâye anlatıcısı olarak tanımlayan Bay (A), 2021 yılı başından günümüzü kadar 80 ülke gezmiş ve gezilerinde çekmiş olduğu fotoğrafları, videoları Instagram ve Youtube platformları üzerinden paylaşmaktadır. Bay (A) bu platformlarda ürettiği içerikler neticesinde reklam, sponsorluk, Youtube kanalına ilişkin ücretli abonelik, hediye ve bahşiş gelirleri elde etmektedir. Öte yandan Bay (A) gezmiş olduğu ülkelere ilişkin blog yazarlığı yaparak kendi internet sitesi üzerinde rehberler hazırlamaktadır ve takipçilerinin bu ülkelere olan gezilerinde bu rehberlerden faydalanması sağlamaktadır. Bu şekilde faaliyette bulunduğu kişisel internet sitesinin belirli alanlarında reklamlar yayınlanmakta ve yayınlanan bu reklamlardan kazanç elde edilmektedir.
Bay (A) ayrıca belli markaların moda koleksiyonlarını ve trendlerini tanıtmak üzere blog metinleri yazmakta olup bu hususa ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığından kayıt/tescil belgesi almıştır.
Bay (A)’nın yıllar itibariyle takvim yılı bazında ilgili yerlerden elde etmiş olduğu gelirler aşağıdaki gibidir. (Bay A mükerrer 20/B uyarınca istisna belgesini 1/1/2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere almıştır.)

Durum: Bay (A)’nın yıllar itibariyle elde ettiği gelirlerinin vergisel durumları aşağıda ele alınacaktır.