Ahmet KORKMAZ

Gelişmekte olan ülkelerin vergi sisteminde karşılaşılan sorunlar arasında kayıt dışılık önemli bir hususu teşkil etmekte ve mali idareler tarafından da bir dizi önlem hayata geçirilmektedir. Maliye Bakanlığı tarafından ticari işlemler ve finansal hareketlerin taraflarının izlenmesi ve vergiyi doğuran olayların mali kurumların kayıt ve belgeleri yardımıyla tespit edilmesi amacıyla, tahsilat ve ödemelerin tevsik edilmesine yönelik 320, 323, 324 ve 332 Sıra ve son olarak da 459 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği yayımlanmıştır.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinde yer alan fıkra hükmüne göre, tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için bu maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın %5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilmesi öngörülmüştür. Ayrıca, anılan maddeye 6009 sayılı Kanun ile eklenen cümle ile tahsilat ve ödemelerin bankalar, katılım bankaları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik edilmemesi durumunda kesilecek özel usulsüzlük cezasına ilişkin olarak takvim yılı bazında uygulanacak toplam ceza tutarı bakımından üst sınır getirilmiştir.

Ancak; maddede yer alan ve özel usulsüzlük cezası kesilmesine rağmen mecburiyetlerini yerine getirmeyen mükelleflere yeniden süre verilerek bu mecburiyetlerini yerine getirmelerinin tebliğ olunacağı, verilen sürede bu mecburiyetin yerine getirilmemesi halinde özel usulsüzlük cezalarının bir kat artırılarak uygulanacağına ilişkin hükmün, adlarına VUK’un 355. maddesi hükmü kapsamında ceza kesilen mükellefler hakkında uygulanmayacağı da hüküm altına alınmış bulunmaktadır.

İşbu makalede dış ticaret işlemlerinde tevsik zorunluluğu hususuna değineceğiz.

İLGİLİ MEVZUAT

459 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yapılan açıklamalar aşağıdaki gibidir;

4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde Maliye Bakanlığına mükelleflere muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini bankalar, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme yetkisi verilmiştir.

Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve Tutarı

Tevsik zorunluluğu kapsamında olanların, kendi aralarında ve tevsik zorunluluğu kapsamında olmayanlarla yapacakları, 7.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur.

Bu kapsamda örneğin;

- Her türlü mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,

- Avans, depozito, pey akçesi gibi suretlerle yapılacak tahsilat ve ödemelerin,

- İşletmelerin kendi ortakları ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü tahsilat ve ödemelerin

belirlenen haddi aşması durumunda, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur.