Ahmet ARSLAN

Bilindiği üzere, kamu idarelerince yapılan ihale ve ödemelerde ihaleye katılanlar ve kendisine ödeme yapılanların vergi ve sosyal güvenlik prim borçları olup olmadığı kontrol edildikten ve bu tür borçları olmadığının tespit edilmesinden sonra ihale ve ödeme bakımından haksahibi olabilmektedir.
Bununla birlikte, vergi ve sosyal güvenlik prim borcu sorgulaması kamu idarelerinin tüm satınalma ve ödeme işlemlerinde yapılmadığı gibi ihale ve satınalma işlemlerinde yapılan vergi ve sosyal güvenlik prim borcu sorgulaması birbirinden bazı farklılıklar arz etmektedir.

İhale ve Satınalma Süreçlerinde Vergi ve Sosyal Güvenlik Prim Borcu Sorgulaması
İhale süreçlerinde isteklilere(1) ilişkin vergi ve sosyal güvenlik prim borcu sorgulaması yapılması 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10. maddesine istinaden gerçekleştirilmektedir.
Söz konusun kanun maddesinin dördüncü fıkrasının,
(c) bendinde; “Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan,”
(d) bendinde; “Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olan,”
isteklilerin ihale dışı bırakılacağı hükme bağlanmıştır.
Kanunda; Kamu İhale Kurumunun, (c) bendi ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının uygun görüşünü alarak sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarını; (d) bendi ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığının uygun görüşünü alarak vergi borcu kapsamına girecek vergileri tür ve tutar itibariyle belirlemeye yetkili olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan, vergi ve sosyal güvenlik prim borcu bulunmadığına ilişkin belgenin ihale sırasında değil, ihale üzerinde kalan istekliden, sözleşme imzalanmadan önce istenilmesi zorunludur. Bu belgelerin ihale tarihinde isteklinin anılan bentlerde belirtilen durumlarda olmadığını göstermesi gerekir.
Bununla birlikte, ihaleye katılan tüm isteklilerin ihalenin üzerlerinde bırakılması halinde vergi ve sosyal güvenlik prim borcu bulunmadığına ilişkin olarak ihaleye teklif verme sırasında taahhütte bulunması gerekmektedir. Zira, ihale uygulama yönetmelikleri eki standart form teklif mektubunda “İhale tarihinde, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığımızı ve olmayacağımızı, anılan maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (d) bentleri hariç, bu hususlara ilişkin olarak durumumuzda değişiklik olması halinde buna ilişkin belgeleri derhal vereceğimizi; ihalenin üzerimizde kalması halinde ise sözleşme imzalanmadan önce ihale tarihinde anılan maddenin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığımıza ilişkin belgeleri anılan Kanun ve ilgili mevzuat ile ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak İdarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz.” şeklinde bir beyan da bulunmaktadır. 

1.1. Hangi Vergi Borçları İhale Sürecinde Sorgulanır?
Kamu İhale Genel Tebliği’nde de belirtildiği üzere; yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim, motorlu taşıtlar, şans oyunları, damga, banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiler ile bu alacaklara ilişkin vergi ziyaı cezaları, gecikme zammı ve faizleri bağlamında toplam 5.000 TL’yi aşan tutarlardaki borçlar vergi borcu olarak kabul edilecektir.
İsteklinin;
a) Beyan üzerine alınan veya maktu olarak belirlenip ödemesi belirli tarihlerde yapılan vergilerde ödeme vadesi geçmiş olup ödeme yapılmamış ise kesinleşmiş vergi borcu olduğu,
b) Vergi borcunun 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde cebren tahsili yolunda tesis edilen işlemlere karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş vergi borcu olduğu,
c) Resen, ikmalen veya idarece yapılan tarhiyatlara karşı vergi yargısında dava açılmışsa bu dava üzerine tahsil edilebilir hale gelmiş ve süresinde ödenmemiş alacak bulunmadığı sürece kesinleşmiş vergi borcu olmadığı,
ç) Resen, ikmalen veya idarece yapılan tarhiyatlara karşı dava açma süresi geçirilmediği sürece, kesinleşmiş vergi borcu olmadığı,
d) Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak vergi idaresi tarafından taksitlendirilmiş veya tecil edilmiş vergi borçlarının, vadesindeki ödemeler aksatılmadığı sürece, kesinleşmiş vergi borcu olmadığı,
kabul edilir.
İsteklilerin vergi borcu olmadığına ilişkin belgeyi, başvuracakları herhangi bir vergi dairesinden veya Gelir İdaresi Başkanlığının internet adresi (www.gib.gov.tr) üzerinden almaları mümkündür. Bu belgenin; son başvuru ve/veya ihale tarihi itibarıyla olan durumu göstermesi ve isteklinin yukarıda belirtilen alacak türlerinden olan borçları dikkate alınarak ilgili vergi dairelerinden temin edilen bilgiler kapsamında düzenlenmesi gerekmektedir.

1.2. Sosyal Güvenlik Prim Borcu
İhaleye katılmak için sosyal güvenlik prim borcu ile ilgili olarak Kamu İhale Genel Tebliğinde yapılan düzenlemeye göre;

Devamı için tıklayın.