Fırat İNSEL

GİRİŞ
Tam veya Dar Mükellefler (kiracılar, intifa ve irtifak hakkı sahipleri ile zilyedler dahil) tarafından 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (GVK)’nın 70. Maddesine göre taşınmaz mahiyetindeki arsa, arazi, gayrimenkul niteliğindeki haklar, arama ve işletme hakları, ihtira beratı, know-how, marka, unvan, telif hakları, her türlü motorlu aracın ve kanundaki diğer unsurların kiraya verilmesinde Gayrimenkul Sermaye İradı doğmaktadır.
- Gayrimenkul Sermaye İradına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin taahhütlü posta ile gönderilmemesi durumunda (adi posta veya kargo ile gönderilmesi durumunda) vergi dairesine ulaştığı/kayıtlara alındığı tarihte verilmiş sayılır. Kayıtlı posta (Taahhütlü, Acele Posta Servisi, Kurye vb.) ile gönderilmiş ise zarfın üzerine PTT tarafından tatbik edilen kabul tarihinde verilmiş sayılır.
- Beyana tabi sadece kira geliri varsa veya bunun yanında ücret, menkul sermaye iradı ve değer artış kazancı varsa Hazır Beyan yoluyla vergi dairesinden alınan şifre veya güvenlik sorusu ile internetten de beyanda bulunulabilmektedir.
- Hazır Beyan Sistemi; beyana tabi gelirleri sadece ücret, kira, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan ya da bunların bir veya birkaçından oluşan mükelleflerin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamelerinin, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından önceden hazırlanarak mükelleflerin onayına sunulduğu, hızlı ve kullanımı kolay bir sistemdir
- Kira geliri yönünden daha önceden herhangi bir şekilde gelir vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da Hazır Beyan Sisteminden yararlanabilmektedir. Buna göre, vergi dairesinde mükellefiyet kaydı bulunmadığında, Sistem üzerinden hazırlanan kira beyannamesi elektronik ortamda onaylandığı anda, şahıs adına vergi dairesinde mükellefiyet tesisi ve vergi tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilmektedir.
- 3568 sayılı Kanun gereği elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları ile elektronik beyanname aracılık sözleşmesi imzalanarak e-Beyanname sisteminden de beyanname verilebilir.
Bağlı bulunulan (ikametgahın bulunduğu yer) vergi dairesine kağıt ortamında da verilebilir.
Yine, sadece kira geliri varsa, 60 yaş ve üzerinde veyahut engelli olan mükellefler (vergi dairesine gidemediği durumlarda) vergi dairesini veya (VİMER) 444 0 189’u arayarak adreslerinde beyannameyi yetkililerle birlikte doldurabilirler.
2022 takvim yılında istisna tutarı olan 9.500,00-TL altında yıllık konut kira geliri olanlar vergi mükellefiyeti tesis ettirmeyeceklerdir. Bu kişiler beyanname vermeyeceklerdir.
2020 takvim yılı Gelir Vergisinin 2021-Mart ve 2021-Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenebilme imkanı bulunmaktadır. Vergi dairesine, hesabın bildirilmesi suretiyle başka vergi dairesine veya tahsile yetkili banka şubelerine ödeme de yapılabilir.
2022 takvim yılı Gelir Vergisinin 2023-Mart ve 2023-Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenebilme imkânı bulunmaktadır. Vergi dairesine, hesabın bildirilmesi suretiyle başka vergi dairesine veya tahsile yetkili banka şubelerine ödeme de yapılabilir.
√ Gelir Unsurları: Gelir Vergisi Kanunu(GVK)’nun 70 inci maddesine göre, kira gelirine konu mal ve haklar şöyledir;
- Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı,
- Voli mahalleri ve dalyanlar,
- Gayrimenkullerin ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri,
- Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar,
- Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı, alametifarika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar,
-Telif hakları,
- Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları,
- Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat ile bunların eklentileri.
√ Tahsil Şekli: GMSİ’nde kira geliri nakdi ve ayni şekilde olabilmektedir. Kiranın ayni (mal, eşya vb.) olarak alınması halinde, tahsil edilen kiralar Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir.
İstisna Şartları: Binaların “mesken” olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 2022 yılı için 9.500 TL’si istisnadır. Konut kira geliri elde eden kişilerin, yıllık olarak tespit edilen istisna tutarının altında kira geliri elde etmeleri halinde bu gelirleri için beyanname vermesine gerek bulunmamaktadır.
İstisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu istisnadan yararlanılamamaktadır.
- Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan edilmeyen veya süresinde verilen beyannamede yer almayan konut kira gelirlerini, süresinden sonra verilen beyanname ile beyan edenler söz konusu istisnadan yararlanabileceklerdir.
- İşyerinden alınan kiralarda istisna uygulanamamaktadır. Bakanlık, home ofis türü ofisleri de işyeri olarak saymaktadır. Bu nedenle, istisna uygulanması olanaklı değildir.
- Ticari, zirai veya mesleki kazançlar nedeniyle beyanname veriliyorsa yine istisna uygulanmayacak, gelirin tamamı beyan edilecektir.
- 2022 yılında 9.500.-TL üzeri kira elde edenlerden, beyana tabi olsun olmasın, ayrı ayrı veya birlikte ücret, kira geliri, gayrimenkul ve menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat tutarı brüt toplamı 2022 yılı için 250.000.-TL yi aşanlar da istisnadan faydalanamayacaktır.