Erol DELİKTAŞ

I-GİRİŞ
10 Şubat 2016 tarih ve 29620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6663 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 1.maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 20. Maddesi “Genç girişimcilerde kazanç istisnası” başlığı ile yeniden ihdas edilmiştir.
Getirilen bu kanuni düzenleme ile 10/2/2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; belirli şartları ve koşulları taşıyan gelir vergisi mükelleflerine kazançlarının belli bir tutarı gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Yazımız kapsamında; vergisel yönden getirilen teşvik unsurunun ana şartlarına yer verilip, genç girişimci kapsamında olan bu mükelleflere 5510 Sayılı Kanun’un 4/1-b maddesi kapsamında tahakkuk eden sigorta primlerinin (eski adı ile Bağ-Kur Primlerinin) bir yıl süreyle aynı kanunun 81/k bendi ile 82 nci maddesi kapsamında Hazinece karşılanan kısmın, gelir vergisinin konusuna girip/girmediği, hangi verginin konusuna girdiğini, vergiye tabi kazanç unsuru (gelir) olarak sayılıp sayılamayacağı hususları verilmiş olan bir özelge üzerinden ele alınıp, konuya yönelik değerlendirmelerimize yer verilecektir.
II- YASAL MEVZUAT
6663 sayılı Kanunda; Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 20 nci maddesinin getiriliş amacı özetle şu şekilde açıklanmıştır. “Ekonomik büyüme ve kalkınmanın itici gücü, yenilik ve yaratıcılığın en önemli kaynaklarından biri olan genç girişimcilere kazanç istisnası getirilmekte, bu amaçla ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilen 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilere, elde ettikleri söz konusu kazançlarının belli bir tutara kadar olan kısmı için, maddede yer alan şartlar dahilinde kazanç istisnası sağlanması” şeklinde açıklanmıştır.
Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 20 nci maddesi şu şekilde ihdas edilip, kanunlaşmıştır.
Mükerrer Madde 20
“Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 Türk lirasına kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır.
1. İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,
2. Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.),
3. Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması,
4. Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,
5. Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması.
İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi hallerinde dahi yıllık beyanname verilir.
Bu istisnanın, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
Bakanlık söz konusu usul ve esas belirleme yetkisini; 292 Seri No’lu Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile kullanmıştır. Bu tebliğde genç girişimci istisnasının şartları, istisna süre ve tutarları ile özellikli diğer hususlar açıklanmıştır.
7143 Sayılı Kanunun 22. maddesi ile 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81.maddesinin birinci fıkrasına eklenen “k” bendi ile:
“31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış olanlardan, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında 1/6/2018 tarihinden itibaren ilk defa sigortalı sayılan gerçek kişilerin primleri, 1 yıl süreyle 82 nci madde uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınır üzerinden Hazinece karşılanır. Adi ortaklıklar ve şahıs şirket ortaklıklarında sadece bir ortak bu fıkra hükmünden yararlandırılır.” hükmü getirilmiştir.
Bu hükmün uygulama esaslarına yönelik açıklama ve örnekler 19/07/2018 tarih ve 2018/28 sayılı Genç Girişimci Teşvik Uygulaması SGK Genelgesi ile yapılmıştır. Hazine tarafından 1 yıllık süre boyunca karşılanacak SGK Bağ-kur prim teşviğinden yararlanmak ihtiyari bir uygulama olup, koşul ve şartları sağlayan genç girişimcinin sigorta tescili sonrasında yazılı bir talepte bulunması durumunda bu uygulamadan yararlanılabilmektedir.
III- VERGİSEL YÖNDEN DEĞERLENDİRMELER
3.1. Konuya Yönelik Verilen Özelge
Genç girişimci kapsamında olan mükelleflere; 5510 Sayılı Kanun’un 4/1-b maddesi kapsamında tahakkuk eden sigorta (bağ-kur) primlerinin bir yıl süreyle aynı kanunun 81/k bendi ile 82 nci maddesi kapsamında Hazinece karşılanan kısmına yönelik; Vergi İdaresince verilmiş olan özelge örneği şu şekildedir.
Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 14.06.2021 tarih ve 85373914-120[40.01.138]-56135 sayılı özelgesinde;
“193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 inci maddesine göre “Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnasından” yararlandığınızı belirterek, söz konusu istisnadan dolayı almış olduğunuz bir yıllık bağ-kur destek tutarlarını gelir olarak kaydedip kaydetmeyeceğiniz hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
…Ticari kazancın tespitinde iki temel ilke geçerlidir. Bunlar “dönemsellik” ve “tahakkuk esası” ilkeleridir. Tahakkuk esası ilkesi, gelir veya giderin tahsil edildikleri ve ödendikleri döneme bakılmaksızın miktar ve mahiyet itibarıyla kesinleşmiş olmasını ifade eder. Bu esas dikkate alındığında bir gelir unsurunun, özel bir düzenleme bulunmadığı sürece, mahiyet ve tutar itibarıyla kesinleştiği dönem kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir. Dönemsellik ilkesi ise, her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Bu ilke uyarınca gelir ve giderlerin ilgili oldukları dönemde kaydedilmesi gerekir.
Öte yandan, tek düzen muhasebe sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar, 26/12/1992 tarih ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde yapılmış bulunmaktadır.
Buna göre, “602 Diğer Gelirler” hesabı; işletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikasına uyma zorunluluğu karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar (sübvansiyonlar), devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerden istisna etmesi yoluyla yaptığı yardımlar (vergi iadeleri) ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme vb. hasılat kalemlerinin izlendiği hesaptır.
Bu açıklamalara göre, genç girişimcilerde kazanç istisnasından dolayı alınan bağ-kur destek tutarlarının ticari kazancın tespitinde gelir olarak dikkate alınması ve söz konusu tutarların “602- Diğer Gelirler” hesabında izlenmesi gerekmektedir.
3.2. Özelgeye Yönelik Eleştirilerimiz

Yazının devamını okumak için tıklayın.

Maliye Postası garantisiyle 

• En yeni mevzuat değişikliklerini hızlı ,güvenilir ve kolaylıkla takip ederek zaman kazanmak;
• Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza sağlıklı cevaplar almak;
• Uygulamaya yönelik  makaleleri  okumak  için siz de abonemiz olun.

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

Bu ve diğer konularda abonelerimizin sorularına  verdiğimiz cevapları  okumak  için tıklayın.

Dergimizde yayımlanmış bazı makaleler için tıklayın.

Yayımladığımız Özelge ve Danıştay Kararlarını incelemek için tıklayın.