Özkan AYKAR

1.GİRİŞ

7104 Sayılı “Katma Değer Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 12 nci maddesiyle, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun mülga 38 inci maddesi “Hasılat esaslı vergilendirme” olarak düzenlenmiştir.

Hasılat esaslı vergilendirme sistemine, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen sektörler ve meslek grupları kapsamında yer almak kaydıyla mesleki kazancı serbest meslek kazanç defterine, ticari kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilen mükelleflerden tercih edenler geçebilecektir. 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin toplu taşıma hizmetlerinde KDV yönünden hasılat esaslı vergilendirme öngörülmüştür.

Diğer taraftan, sisteme geçenlerin en az iki yıl sistemde kalması zorunlu olup, söz konusu uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, 25 Seri No’lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ  ile belirlenmiştir.

Ayrıca 7186 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmış olup, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan ve bu faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için “Hasılat esaslı kazanç tespiti” uygulaması getirilmiştir.

Bu yazımızda, Gelir Vergisi ve KDV mevzuatı çerçevesinde hasılat esaslı vergilendirme hakkında birtakım bilgilere yer verilecektir.

2. HASILAT ESASLI VERGİLENDİRME

7104 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 12 nci maddesiyle 3065 sayılı Kanunun yeniden düzenlenen “Hasılat esaslı vergilendirme” başlıklı 38 inci maddesinde;

“Ticari kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilenler ile mesleki kazancı serbest meslek kazanç defterine göre tespit edilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen sektör ve meslek grupları kapsamında yer alanlar, talep etmeleri halinde vergiye tabi işlemlerin karşılığını teşkil eden (katma değer vergisi dâhil) bedel üzerinden, bu Kanunun 28 inci maddesi uyarınca belirlenen en yüksek oranı geçmemek üzere, Cumhurbaşkanınca ilgili sektör veya meslek grubu için belirlenen oran uygulanmak suretiyle hesapladıkları katma değer vergisini, indirilecek katma değer vergisi ile ilişkilendirmeksizin beyan ederek öderler.

Birinci fıkra kapsamında hasılat esaslı vergilendirme usulüne göre vergilendirilen mükellefler, kazançlarının tespitinde kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi ile hasılat esaslı vergilendirme usulüne göre beyan ederek ödedikleri katma değer vergisini işlemin mahiyetine göre gider veya maliyet, yaptıkları teslim ve hizmetler dolayısıyla hesapladıkları katma değer vergisini gelir olarak dikkate alırlar.

Hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçen mükellefler, iki yıl geçmedikçe bu usulden çıkamazlar.

Cumhurbaşkanı Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini, sektörler ve meslek grupları itibarıyla belirleyeceği yıllık iş hacimlerine göre hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına almaya, Maliye Bakanlığı bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.” 

hükmüne yer verilmiştir.

Yürürlük tarihi 01.01.2019 olan hükme göre hasılat esaslı vergilendirme sisteminde;

-Belirlenen sektör ve meslek grupları kapsamındaki gelir vergisi mükelleflerince ödenmesi gereken KDV, indirilecek KDV ile ilişkilendirilmeksizin, alıcılardan tahsil edilen KDV dahil toplam hasılata sektör bazında belirlenen oranın uygulanması suretiyle hesaplanacaktır.

- Mükellefler; kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla alış vesikalarında gösterilen KDV’yi ve hasılat esaslı vergilendirme usulüne göre beyan ederek ödedikleri KDV’yi kazancın tespitinde işlemin mahiyetine göre gider veya maliyet, yaptıkları teslim ve hizmetler dolayısıyla hesapladıkları KDV’yi kazancın tespitinde gelir olarak dikkate alacaklardır.

- Bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinden, yıllık iş hacimleri ikinci sınıf tüccarlar için belirlenen ilgili haddin iki katına kadar olanları hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına almaya Cumhurbaşkanına; bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.

Diğer taraftan, 1 Mart 2019 tarihinde yürürlüğe giren 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile büyükşehir belediyeleri ve belediyeler tarafından ruhsat verilen, toplu taşıma hatlarını kiralayan, toplu taşıma hizmetinin hizmet satın alma yoluyla yerine getirilmesi halinde bu hizmeti sunan ve gelirlerinin tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla tahsil eden otobüs işletmelerinin, münhasıran il sınırları içinde otobüsle yapmış olduğu toplu taşıma faaliyetinin KDV yönünden hasılat esaslı vergilendirme usulüne tabi tutulması öngörülmüştür.

3. HASILAT ESASLI KAZANÇ TESPİTİ