Osman KIRBAŞ

1- Giriş
6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 4. maddesiyle 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun (GVK) mülga mükerrer 121. maddesi “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” başlığıyla yeniden düzenlenmiş ve şartları taşıyan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine, 1/1/2018 tarihinden itibaren verilen yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesapladıkları verginin %5’i kadar indirim imkanı sağlanmıştır.
Bu düzenlemeyle birlikte gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yıllık beyannameleri üzerinden hesapladıkları %5’lik vergi indirimini, öncelikle bu beyannamelerinde yer alan ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden mahsup etmişler, kalan indirim tutarı bulunması halinde, kalan bu tutarı yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihten itibaren bir tam yıl içerisinde beyan üzerine tahakkuk eden diğer vergi borçlarından mahsup edebilme imkânına kavuşmuşlardır.
Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indiriminde 2018 yılından günümüze kadar mükellefler lehine birçok değişiklik yapılmış olup madde kapsamındaki beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenme şartına ilişkin son durum yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
2- Vergi indiriminden yararlanma şartları
Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi müessesinin yürürlüğe girdiği ilk halinde (1/1/2018 tarihi itibarıyla) gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin %5’lik vergi indiriminden yararlanabilmeleri için;
-İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresi içerisinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması,(1)
-İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması,
-Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,
-Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan fiillerin işlenmemiş olması
şartlarını topluca taşımaları gerekmekteydi.
Örneğin, (A) A.Ş.’nin Nisan 2017 dönemine ilişkin muhtasar beyannamesi üzerine tahakkuk eden vergiyi kanuni süresinden bir gün sonra ödemiş olması halinde diğer şartları sağlasa dahi, maddenin ilk hali uyarınca 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin beyannameleri üzerinden %5’lik vergi indiriminden yararlanılamayacaktır.
Ancak, kanun koyucu tarafından, %5’lik vergi indirimi uygulandıkça karşılan durumlar da dikkate alınmak suretiyle bu müessesede mükellefler lehine birçok değişiklikler yapılmıştır.
Bu müessesenin, 6824 sayılı Kanunla GVK’nın mükerrer 121. maddesinde düzenlenen ilk halinde yer alan “beyannamelerin kanuni süresinde verilmesi ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içinde ödenmesi” şartı incelendiğinde, yazımızın kaleme alındığı tarihte madde kapsamındaki beyannamelerin kanuni süresinde verilmesine ilişkin kısmın aranılmaya devam ettiği ancak bu şartın “madde kapsamındaki beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içinde ödenmesi” kısmının GVK’nın mükerrer 121. maddesinin ikinci fıkrasının (1) numaralı bendinden çıkarılarak aynı fıkranın (3) numaralı bendine “İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla (1) numaralı bent kapsamındaki vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması” hükmünün eklendiği görülmektedir.(2)
7194 sayılı Kanunla yapılan bu düzenleme, 1/1/2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Öte yandan, 7194 sayılı Kanunun 18. maddesiyle GVK’nın mükerrer 121. maddesi kapsamındaki beyannameler yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannameleri olarak net bir şekilde belirlenmiştir. Örneğin, sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerde damga vergisi beyannamesi, 7194 sayılı Kanunla yapılan düzenleme sonrası %5’lik vergi indiriminden yararlanılabilmesi için kanuni süresinde verilmesi gereken beyannameler kapsamından çıkarılmıştır.
3- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarihte tahakkuk etmiş ancak vadesi henüz gelmemiş olan vergilerin durumu
7194 sayılı Kanunun 18. maddesiyle yapılan düzenleme sonrasında GVK’nın mükerrer 121. maddesi kapsamındaki vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması şartının indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla aranır hale gelmesi, bu indirimden yararlanacak mükellefler için cari yıldaki gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ne zamana kadar ödenmiş olması gerektiğine ilişkin tereddütlere neden olmuştur.
Zira, vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasında, cari yıldaki gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olmasının bir şart olarak aranması, vadesi henüz dolmamış olmasına rağmen cari yıldaki gelir ve kurumlar vergisinin, mükelleflerce ilgili beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmesini zorunlu kılacaktır.
GVK’nın 92 maddesi ile 115 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleri uyarınca gelir vergisi mükellefleri gelir vergisi beyannamelerini 1 Mart ila 31 Mart tarihleri arasında vermekte ve tahakkuk eden gelir vergisini de 31 Mart ve 31 Temmuz tarihlerine kadar iki taksitte ödemektedirler. Kurumlar vergisi mükellefleri ise Kurumlar Vergisi Kanununun 14 maddesi ile 115 seri no.lu Vergi Usul Kanunu sirküleri uyarınca kurumlar vergisi beyannamelerini 1 Nisan ila 30 Nisan tarihleri arasında vermekte ve tahakkuk eden kurumlar vergisini de vade tarihi olan 30 Nisan tarihine kadar ödemektedirler.