Osman KIRBAŞ

1. Giriş

Sınırlı sayıdaki bazı örnekler dikkate alınmazsa, mükellefler yıllık dönemde yararlanabildikleri tüm istisna ve indirimlerden geçici vergilendirme dönemlerinde de yararlanabilmektedirler.(1) Yıllık dönemde olduğu gibi geçici vergilendirme dönemlerinde de yararlanılabilen teşvik müesseselerinden bir tanesi de indirimli kurumlar vergisidir.

28/02/2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanunun 9. maddesiyle(2) 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa (KVK) eklenen 32/A maddesiyle hayata geçen indirimli KV(3) başlangıçta sadece yatırımlardan elde edilen kazançlara uygulanabilirken, 6322 sayılı Kanunun 39. maddesiyle(4) KVK’nın 32/A maddesinin ikinci fıkrasına eklenen (c) bendiyle bu teşvik müessesinde yapılan değişiklik sonucu yatırımdan elde edilen kazançların yanı sıra diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara da indirimli KV uygulanmasına imkan tanınmıştır. Bu kanuni düzenlemenin ardından yayımlanan 2012/3305 sayılı Karar ile mükellefler, 01/01/2013 tarihinden itibaren yatırım döneminde diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına da bölgelere göre değişen oranlarda olmak üzere indirimli KV uygulayabilmişlerdir.

Yıllar içinde toplam yatırıma katkı tutarının, yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde edilecek kazançlara indirimli KV uygulanmak suretiyle kullanabilecek kısmı sürekli artırılmıştır. Bugün itibarıyla, bölge ayrımı olmaksızın toplam yatırıma katkı tutarının %80’inin yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara indirimli KV uygulanmak suretiyle kullanılması mümkündür. Hatta, KVK’nın Geçici 9. maddesi ve 2012/3305 sayılı Kararın Geçici 8. maddesiyle yapılan düzenleme sonrası, 2017, 2018 ve 2019 yıllarında yapılan yatırım harcamaları için imalat sektörüne münhasır olmak üzere bu oran %100 olarak belirlenmiştir.(5)

Yatırımın yapıldığı bölge, tür, toplam yatırım tutarı, yararlanılacak teşvik unsurları, yatırıma katkı oranı ve vergi indirimi oranı dahil olmak üzere yatırımla ilgili birçok bilginin yazılı olduğu yatırım teşvik belgesi; mükellefler açısından gerek indirimli KV gerekse diğer teşvikler yönünden kılavuz niteliği taşımakta ve uygulamada da büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Zaman içinde yatırımın yapıldığı bölge, sektör, yatırımın türü ve yatırıma başlama tarihi gibi birçok kritere göre indirimli KV’deki değişiklikler, bu teşviki daha etkin ve etkili hale getirirken teşvikten yararlanma hızını da artırmış ancak bu durum sistemin basitlikten uzaklaşmasına neden olmuştur.

Yatırımlar, yıl içinde hangi tarihte olursa olsun vergisel açıdan bir geçici vergilendirme döneminde başlamakta ve ne kadar sürerse sürsün başka bir geçici vergilendirme döneminde de tamamlanmakta veya sonra ermektedir. Yazımızda, geçici vergi dönemlerinde indirimli KV uygulaması ayrıntılarıyla incelenmektedir.

2. Genel olarak indirimli KV uygulaması

KVK’nın 32/A maddesinin birinci fıkrası uyarınca, finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları ve taahhüt işi yapanlar ile yine bu fıkrada sayılan yatırım türleri hariç olmak üzere Kanunda ve ilgili Kararda belirtilen şartlara uygun olarak yatırım yapan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri indirimli KV’den yararlanabilmektedirler.

İndirimli KV müessesi, esas itibarıyla Devletin düşük oranda aldığı veya almadığı(6) vergiler yoluyla yatırımı ve yatırımcıyı desteklemesidir. İndirimli KV’den yararlanacak mükelleflerin yatırım teşvik belgelerinde “Yararlanılacak teşvik unsurları” bölümünde “Vergi indirimi” satırının bulunması gerekmektedir. Söz konusu vergi indirimi satırında yatırıma katkı oranı ve vergi indirimi oranı olmak üzere iki ayrı bilgiye daha yer verilmektedir. Yatırıma katkı oranı, Devletin yatırıma sağlayacağı desteğin oranını gösterirken, bu oranın toplam yatırım tutarıyla çarpılması sonucu bulunan toplam yatırıma katkı tutarı ise indirimli KV uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilecek vergiyi yani yatırımlarda Devletçe karşılanacak toplam tutarı göstermektedir. Vergi indirim oranı ise yürürlükteki mevzuatta mevcut olan vergi oranının ne kadar düşürülerek dikkate alınacağını gösteren orandır.(7)

İlgili Bakanlık(8) tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren toplam yatırıma katkı tutarına ulaşılıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulabilmektedir. Yatırım teşvik belgesinde yer alan yatırıma katkı ve vergi indirim oranları dikkate alınarak öncelikle yatırımların işletilmesinden elde edilen kazançlara indirimli KV uygulanması esastır. Mükellefler, yatırımdan elde ettikleri kazanca indirimli KV uygularken yararlanabilecekleri yatırıma katkı tutarını,fiilen yaptıkları yatırım harcaması ile yatırıma katkı oranını çarpmak suretiyle elde etmektedir.

Ayrıca, mükellefler yatırımları nedeniyle hak kazanacakları yatırıma katkı tutarına mahsuben, toplam yatırıma katkı tutarının %50’sini(9) aşmamak ve gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere yatırım döneminde diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına da indirimli KV uygulayabilmektedirler.

İlgili dönem matrahının, yatırımdan elde edilen kazanç tutarını aşan kısmıyla sınırlı olmak üzere, yatırım dönemi devam etmekte olan mükellefler diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına indirimli KV uygulayabileceklerdir. Bunun için, mükellefler, diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları dolayısıyla yatırım döneminde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarının üst sınırını tespit edecek ve bu sınır aşılmamak üzere diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarını indirimli oranda KV’ye tabi tutabileceklerdir.

Örnek 1: (A) A.Ş.’nin Ekonomi Bakanlığına 14/05/2018 tarihli müracaatına istinaden 2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş yatırım teşvik belgesi kapsamında Karaman ilinde (3. Bölge) atık geri kazanım tesisi yatırımı yapmaya karar vermiştir. 2018 yılında başladığı ve toplam tutarının 3.000.000 TL olması öngörülen bu yatırıma ilişkin yatırıma katkı oranı %25, vergi indirim oranı ise %60’dır.

Yazının tamamını okumak için tıklayın.

Maliye Postası garantisiyle 

• Uygulamaya yönelik  makaleleri  okumak  
• En yeni mevzuat değişikliklerini hızlı ,güvenilir ve kolaylıkla takip ederek zaman kazanmak;
• Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza sağlıklı cevaplar almak;  için siz de abonemiz olun.

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

Abonelerimizin sorularına  verdiğimiz cevapları  okumak  için tıklayın.

Dergimizde yayımlanmış bazı makaleler için tıklayın.