Erdoğan ARSLAN

I-KAVRAM OLARAK VERGİ SUÇU

1.1.Genel anlamda suç, hukukta “kanunlara aykırı fiil” olarak tanımlanır. Bu itibarla suç bir ihlal fiilidir. Dolayısıyla ihlalsiz suç olmaz. Sonuçta işlenen suçla hukuki bir değer (hak) veya menfaat ihlal edilmiş olmaktadır. Bununla beraber suçun konusunu oluşturan hukuki değer veya menfaatin muhakkak kanunla korunmuş olması da gerekir. Bu doğrultuda dillendirilen “kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesi, ihlal fiilinin ve bu ihlal için uygulanacak olan cezanın mutlaka kanunla belirlenmiş olmasını, kanunla yürürlüğe girmesini ve kanunla ilga edilmesini anlatır.

1.2.Vergi suçu, vergi yasalarına aykırı olan herhangi bir fiildir. Vergi yasaları kavramı yani suçun belirlenmesinde uygulanacak vergi kanunlarının ne olduğu hususu Vergi Usul Kanunu’nda belirlenmiştir. Buna göre genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi resim ve harçlar ve bunlara bağlı olarak tahsil edilen vergi resim ve zamlar, Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümleri kapsamında uygulama alanı bulurlar. Dolayısıyla bu nitelikte olan vergi, resim ve harçların uygulanmasını sağlayan yürürlükteki kanunlar, vergi kanunlarıdır. Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve resimlere VUK hükümleri uygulanmaz. Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve resimler hakkında Gümrük Kanunu hükümleri uygulanır. Dolayısıyla gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve resimler hakkında işlenmiş ihlal fiilleri, vergi suçu niteliğinde değildir. Vergi kanunları uyarınca tahsil edilen vergi, resim ve harçlarla ilgili olarak yapılan yasaya aykırılıklar/ihlaller ise vergi suçu niteliğindedir.

1.3.Vergi suçuna ilişkin ihlaller, genel mahiyette Vergi Usul Kanunu’nda ve özel mahiyette de maddi vergi yasalarında hükme bağlanmıştır. Ceza kesme yetkisi vergi idaresine ait olan vergi suçları vergi zıyaı suçu, usulsüzlük suçu ve özel usulsüzlük suçlarıdır. Bu suçların oluşmasında faille ilgili manevi (sübjektif) unsurun varlığı (kastı)aranmaz. Suçun işlenmesi için kanuna aykırı fiilin sadece tekemmül etmiş olması yeterlidir. Bu suçlar, idari vergi suçları olarak da nitelendirilmektedir. Bu suçlar kişinin kastına (vergi kaçırmak amacına) dayalı olmasa da işlenmesi ilgilinin iradesine (kusuruna) bağlı davranma taksir suçlarıdır. Vergi suçları arasında cezalandırma yetkisi ceza mahkemelerinde olan adli suçlar da vardır. Bu nitelikteki suçlar, kaçakçılık suçu, vergi mahremiyetinin ihlali suçu ve mükelleflerin özel işlerini yapma suçudur. Bu suçlarda failin suç işleme kastı aranır. Kaçakçılık suçlarının yargılanmasında, vergi idaresince saptanan fiilin raporla cumhuriyet savcılıklarına bildirilmesini gerektirir.

1.4.Makalemizin konusu, “fatura ve benzeri evraklarını verilmemesi veya alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması” fiiline ilişkin özel usulsüzlük suçu ve cezasının irdelenmesidir. Kuşkusuz bu kapsama “bu belgelerin elektronik belge (e-fatura) olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227’nci ve 231’inci maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması” hali de girmektedir. Hüküm, VUK md 353/1. hükmünde düzenlenmiştir. Fatura ve benzeri evraktan kasıt, “elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere verilmesi ve alınması icap eden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ve serbest meslek makbuzudur”.Kanunda söz konusu belgelerin verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek tutarlardan farklı tutarlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik ortamda düzenlenmesi gerekirken kâğıt olarak düzenlenmesi ya da düzenlenmesinde yasal şartlara uyulmaması nedeniyle Kanun uyarınca bu belgelerin hiç düzenlenmemiş sayılması halleri, özel usulsüzlük suçu ihlali olarak sayılmıştır.