Raşit ULUBEY

I- BAŞLANGIÇ

Bu makalemizde, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT)’ın SSK (4/1-a), Bağ-Kur (4/1-b), ve Emekli Sandığı (4/1-c)’na tabi çalışan sigortalılar açısından neyi ifade ettiği, bunların önceki ve sonraki halinin ne olduğu ve çözüm olarak akla gelen bazı alternatiflerin neler olduğu genel hatlarıyla ele alınıp, değerlendirilecektir.

Şu kadar ki; SSK (4/1-a), Bağ-Kur (4/1-b) kapsamındaki sigortalıların 4447 sayılı Kanun öncesi (08/09/1999 tarihinden önce) durumları, bahsi geçen kanunla getirilen kademeli geçiş süreleri ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlüğe girdiği 01.05.2008 tarihinden önce (08/09/1999 – 30/04/2008 tarihleri arasında) bahsi geçen sigortalılar yönünden emekliliğe hak kazanma koşulları bu makalemizde, Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamındaki sigortalılar yönünden aynı hususlar ile EYT için gündemde bulunan emeklilik alternatifleri önümüzdeki sayımızda ele alınacak ve değerlendirilecektir.

II- KONU

1- SSK (4/1-a) Kapsamında Bulunan Sigortalılar

4447 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu İle İş Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi ve Bu Kanunlara Ek ve Geçici Maddeler Eklenmesi, İşsizlik Sigortası Kurulması, Çalışanların Tasarrufa Teşvik Edilmesi ve Bu Tasarrufların Değerlendirilmesine Dair Kanunun İki Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması İle Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cetvellerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği 08/09/1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4447 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 08/09/1999 tarihi öncesinde normal emeklilik için kadın 50, erkek 55 yaş ve 5000 prim günü veya kadın 20, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim günü ile emekli olabilmekteydi.

Bu Kanunun (4447) yürürlüğe girmesi öncesinde 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi sigortalılardan hizmet süresi ve prim ödeme gün sayısı aranmaktayken, 4447 sayılı Kanunla birlikte sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısına bir de yaş şartı ilave edilmiştir.

Esasen, insanların ilk defa çalışmaya başladıkları tarihte yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunu (ları) hükümlerine göre emekli olmaları, yeni kanun hükümlerinin kanunun çıktığı tarihten sonra ilk defa çalışmaya başlayacakları kapsaması gerekmektedir.

Ancak, Ülkemizde gerek 4447 sayılı Kanun hükümlerinin yürürlüğe girdiği 1999 yılında ve gerekse 5510 sayılı Kanun hükümlerinin yürürlüğe girdiği 2008 yılında bu böyle olmamıştır. Söz konusu kanunların yürürlüğe girdiği tarihte çalışmakta olanlar, eski hükümlere tabi olmamışlar ve yeni sosyal güvenlik şartlarına kademeli geçirilmelerini hüküm altına alan geçici kanun maddeleriyle yeni sosyal güvenlik sistemine entegre edilmişlerdir.

08/09/1999 tarihinden önce işe başlayıp, yaş şartı dahil sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını tamamlayıp emekli olanlara normal/tam emekli, hepsini tamamlayamayıp, daha az sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısıyla emekli olanlara kısmi emekli, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını tamamladığı halde, yaş şartını bekleyenlere emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) denilmektedir. EYT tabiri 08/09/1999 tarihinden önce çalışmaya başlayıp, yaş dışındaki şartları tamamladığı halde yaş şartını bekleyenler için kullanılmaktadır.

EYT tabiri; 08/09/1999 tarihinden önce çalışmaya başlayıp veya yapılan askerlik borçlanması sonucunda sigortalılık başlangıç tarihi 08/09/1999 öncesine çekilip, yaş dışındaki şartları tamamladığı halde yaş şartını bekleyenler için kullanılmaktadır.

2- 08/09/1999 Tarihinden Önce Çalışmaya Başlayan SSK (4/1-A) Kapsamındaki Sigortalıların 4447 Sayılı Kanuna Göre Normal Emekliliği

08/09/1976 tarihi ve öncesinde işe başlayan erkekler yaş şartı aranmaksızın 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim gününü, 08/09/1981 tarihi ve öncesinde işe başlayan kadınlar ise yaş şartı aranmaksızın 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim gününü tamamladıklarında emekli olabiliyorlardı. 4447 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 08/09/1999 tarihinden önce çalışmaya başlayan sigortalıların, işe başladıkları tarihler itibariyle hangi prim ödeme gününe ve yaş şartına tabi olmak suretiyle emekli olacakları aşağıdaki kademeli geçiş tablosunda gösterilmiştir.