Yeliz ŞAHİN

Vergi Usul Kanununun vergi kaçakçılığı suç ve cezalarını düzenleyen 359 uncu maddesi birinci fıkrasında;

a) Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;

1) Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,

Hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

Hesap ve muhasebe hileleri Vergi Usul Kanununda kaçakçılık suçu diye kabul edilmiş olup, bahsedilen bu suçu işleyen faiiller hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezası ile hürriyeti bağlayıcı cezalarla cezalandırmayı gerektirir bir fiil olarak mevzuatta aleni olarak belirtilmiştir. Her ne kadar kaçakçılık olarak nitelenen bu fiillerin sonucu hürriyeti bağlayıcı gibi ağır bir ceza öngörülmüş olsa da hesap ve muhasebe hilelerinin hangi işlemler sonucu ortaya çıktığına dair gerek Vergi Usul Kanununda, gerekse diğer kanunlarda hiçbir açıklama veya tanımlamaya yer verilmemiştir.

Çoğu kez muhasebe hataları ile muhasebe hilelerinin birbirlerinden ayırt etmek oldukça güçtür. Bu noktada muhasebe hilesi ile hatası ayrımı için daha belirgin net çizgilerin geliştirilmesi gerekir. Hesap ve muhasebe hilesinin daha açık ve anlaşılır bir şekilde analizi ve yorumlanması açısından faydalı bir yaklaşım olacağı düşüncesi ile bazı kavramlar fikirlerimizi de ihtiva edecek şekilde sırayla anlatılmaya çalışılacaktır.

2. Hesap ve muhasebe hilesinin açıklanmasında önemli olan kavramlar

2.1. Hile

Hile, aldatma, yanıltma anlamlarına gelmektedir. Birini aldatmak, yanıltmak için yapılan düzen, dolap, oyun, alavere dalavere, desise, entrika , Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı olmayacağı, Üçüncü bir kişinin aldatması sonucu bir sözleşme yapan taraf, sözleşmenin yapıldığı sırada karşı tarafın aldatmayı bilmesi veya bilecek durumda olması hâlinde, sözleşmeyle bağlı olunmayacak diye tanımlanmıştır. Hileli davranış varlığının kabul edilmesi için önemli bir unsur ise karşı tarafı hataya düşürmeye yönelik davranışın kasten yapılmasıdır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda ise hilenin sonucu olarak taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı kalınmayacağı belirtilmiştir.

Hile kavramında esas amaç kasten aldatma ve yanıltma olması sebebiyle, kanunlarda neler olduğu açıklanmayan hesap veya muhasebe hilesi işleminden bahsedebilmek için hileli yapılan işlemlerin aldatma ve yanıltma kabiliyetinin olması ve bununla birlikte bu hilenin ilk bakışta veya kendiliğinden veya kolay bir şekilde anlaşılabilecek düzeyde ortaya çıkarılamayacağı anlaşılmaktadır. Ayrıca hile, bir eylem olarak başkalarına bir zarar veriyor ise ceza kanunlarımızda da suç olarak sayılmaktadır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 157. Maddesinde ise dolandırıcılık suçunun; hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak olup fail hakkında ise, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası uygulanacaktır diye belirtilmiştir.

2.2.Hata