Fırat İNSEL

Bu yazımızda basit usule tabi mükellef olma şartları, basit usul vergi nasıl açılır, bu vergilendirmenin sizlere getireceği avantajlar ve basit usul vergilendirme kapsamında izlenmeniz gereken prosedürler hakkında bilgi alabilirsiniz.
Gelir Vergisi Kanunun 46. Maddesine göre basit usulde vergilendirilenler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma hükümleri hariç, bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler ve ceza hükümleri ile bu Kanun ve diğer kanunlarda yer alan ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabidirler.
Gelir Vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbapları kazancın tespiti bakımından “Basit Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” ve “Gerçek Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” olarak ikiye ayrılırlar.
İkisinin arasındaki farkı inceleyecek olursak Gerçek Usule Tabi olan mükellefler KDV, gelir vergisi, stopaj vergisi öderken Basit Usule Tabi olan mükellefler yalnızca basit usulde ticari kazançlarının vergisini öder. İki usulde de ödenmesi gereken sabit bir rakam bulunmamakla birlikte bu noktada ödenecek vergi tutarı elde edilen kazanca göre belirlenir.
Bu durumda basit usul, vergisel anlamda istenilen şartlara haiz olan mükellefler için ticari kazancın tespit edilme yollarından bir tanesi olup çeşitli vergisel avantajları olan bir vergilendirme şeklidir.
Basit usul, diğer mükellefiyet türlerinde farklı olarak birtakım kolaylıklara sahip olduğu için, adından da anlaşılacağı üzere en basit mükellefiyet şeklidir.

Basit usul vergilendirmenin sağladığı kolaylıklar nelerdir?
Diğer mükellefiyet türlerinde olduğu gibi defter tutma mecburiyetleri yoktur. Ancak alınan ve verilen yasal belgelerin kayıtları “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” kapsamında meslek odası ( Esnaf ve Sanatkarlar Odası) ya da mali müşavirler aracılığıyla Defter Beyan Sistemine kaydı yapılır.
Yukarıda ifade edilen kayıtlar yapılırken sabit kıymetler için Amortisman hesaplamazlar.
Aylık dönemlerde KDV beyan mecburiyeti yoktur.
Vergi tevkifatını sadece ücret için yaparlar ve MUHSGK beyannamesini sadece ücret için doldurulur.
Üçer aylık dönemlerde Geçici Vergi Beyannamesi beyan etmekten muaftırlar.
Yıllık beyannamelerini verirlerken ticari kazanç istisnası, genç girişimci istisnası ve vergiye uyumlu mükellef indiriminden faydalanabilirler.

Basit Usule Tabi Olmanın Şartları
Basit Usule tabi olmak mükelleflere Vergi İdaresi tarafından bazı avantajlar sağlamaktadır. Ancak Basit Usulün avantajlarından yararlanabilmek için Gelir Vergisi Kanununda belirtilen Genel ve Özel Şartlara topluca sahip olmak gerekir. Bu şartların neler olduğu aşağıda belirtilmiştir:
Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartları
.Kendi işinde bilfiil çalışmak ya da bulunmak (işinde yardımcı işçi ve çırak kullanmak, seyahat, hastalık, ihtiyarlık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak bilfiil işinin başında bulunmamak bu şartı bozmamaktadır. Ölüm halinde, iş sahibinin dul eşi veya küçük çocukları namına işe devam olunduğu takdirde, bunların bilfiil işin başında bulunup bulunmamalarına bakılmamaktadır.)
.İşyeri mülkiyeti işyeri sahibine aitse emsal kira bedelinin, kiralanmış olması halinde ise yıllık kira bedeli toplamının 2023 yılı için büyükşehirlerde 35.000 TL’yi, diğer yerlerde ise 22.000 TL’yi aşmaması
.Ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamak
Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartları
Alım Satım işi ile uğraşanlar için; satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sona satanların yıllım alım tutarlarının 2023 yılı için 440.000 TL’yi veya yıllık satış tutarının 700.000 TL’yi aşmaması gerekir.
Hizmet işleri ile uğraşanlar için bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatının aşılmama şartı 2023 yılı için 220.000 TL idi.
Hem alım satım hem de hizmet faaliyetlerinin bir arada yapılması halinde yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının 2023 yılı için 440.000 TL’yi aşmaması belirlendi.

Basit usule tabi olmanın avantajları
Yasal muhasebe defteri tutma zorunluluğu yoktur.
Vergi tevkifatı yapma zorunluluğu yoktur. Ücret ve kira giderleri için muhtasar beyanname verilmez.
Üç aylık dönemlerde geçici vergi verilmez.
Basit usule tabi mükelleflerin teslim ve hizmetleri KDV’den istisnadır. KDV Beyannamesi verilmez.
Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz.
Alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutulmaktadır. Ancak, isteyen mükellefler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri tutabilecekleri gibi mali müşavirlere de tutturabilirler.
Ticari kazançlarına yıllık olarak her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen tutarda indirim yapabilirler.
Uygun şartları taşımaları halinde ise Genç Girişimci İstisnasından faydalanabilirler. Ancak dikkatli olalım, genç girişimci istisnasından faydalanmayı tercih edenler ticari kazanç indiriminden faydalanamazlar.
Vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan %5 oranındaki vergi indiriminden de yararlanabilirler.
Engellilik indiriminden faydalanabilirler.

Basit Usulde Vergilendirmeden Faydalanamayacak Olanlar