Mehmet AKARSLAN

Gerçek usulden basit usule geçmeye ilişkin düzenlemeler;

31/5/2012 tarihli ve 6322 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 46 ncı maddesinin altıncı fıkrasında yapılan düzenlemeyle, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden belirlenen şartları sağlayanlara basit usule geçme imkanı getirilmiştir.

Buna göre, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin;

- Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinde yazılı şartları topluca taşıması,

-Arka arkaya iki takvim yılı iş hacminin Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinde yazılı hadlerden düşük olması,

- Yazılı talepte bulunması

halinde, bu şartların gerçekleşmesini takip eden takvim yılından başlayarak basit usule geçmeleri mümkün bulunmaktadır.

Bu düzenlemeye ilişkin açıklamalar 283 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştı. Konuya ilişkin ilave açıklamalara ise 18.12.2013 tarihli ve GVK-93 sayılı sirkülerde yer verilmiştir.

Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin hangi şartlarla basit usule geçebileceklerine ve uygulamaya yönelik açıklamalarımıza “Gerçek usulden basit usule geçme talebinde bulunan mükelleflerin durumları hakkında soru ve cevaplar” başlıklı makalelerimizde yer verilmiş olup, ayrıntılı bilgi için söz konusu makalelerimize bakınız.

Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 4 ncü fıkrasının (a) bendine göre basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetler, bu vergiden istisna edilmiştir. Bu nedenle gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden basit usule geçenler geçtikleri tarihten itibaren düzenledikleri belgelerde KDV’ni göstermeyecektir.

Ancak, anılan Kanunun 18 inci maddesi hükmü uyarına vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanlar, ilgili vergi dairesine yazılı başvuruda bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tâbi tutulmalarını talep edebilirler. Bu talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe tarihinden sonra ifa edilen işlemlerin tamamını kapsaması şarttır. İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi mükellefiyetleri talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde mükellef olanlar üç yıl geçmedikçe mükellefiyetten çıkamazlar. Mükellefler üç yıllık sürenin bitiminden önce mükellefiyetten çıkma talebinde bulunmadıkları takdirde mükellefiyet yeniden üç yıl süre ile uzatılmış sayılır

Öte yandan, herhangi bir şekilde gerçek usulde vergilendirilecek olanlar ve gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin, bir daha hiç bir şekilde basit usule dönemeyeceklerine ve bu kişilerin aynı türden iş yapan eş ve çocuklarının da bu faaliyetleri nedeniyle basit usulden yararlanamayacaklarına ilişkin uygulama sona ermiştir.

Özel şartlar;

Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinde yer alan özel şartların varlığının tespiti yönünden, öteden beri işe devam eden mükelleflerde bir önceki yıla ilişkin gerçekleşen alış- satış tutarları esas alınır.

Örnek :

Bir mükellefin 2020 yılına ilişkin mükellefiyet şeklinin belirlenmesinde, bir önceki yıla ait 31.12.2019 tarihi itibariyle gerçekleşen alış-satış tutarları dikkate alınacaktır. Her yıla ilişkin özel şartlar (alış-satış veya gayri safi iş hasılatı tutarları) takvim yılı girmeden önce Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilerek duyurulmaktadır. Bu nedenle, 31.12.2019 tarihi itibariyle gerçekleşen alış-satış veya gayri safi iş hasılatı tutarları, 2018 yılı sonunda tespit edilerek duyurulan 2019 yılına ait had ve tutarlar ile karşılaştırılacaktır.

Yıl içinde işe yeni başlayanlarda özel şart aranılmayacaktır.

 Kâr oranı düşük emtiaya ilişkin şartlar;

Milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtianın ticaretini yapanların[5], 2020 takvim yılında da basit usulden yararlanabilmeleri için; alış, satış veya hâsılatlarının 31.12.2019 tarihi itibariyle yeniden tespit edilen hadleri aşmaması gerekmektedir.

Bu gruba giren emtialar için yıl sonunda tespit edilen hadler, gerçekleşen tutarlarla karşılaştırılır.

2019 yılında gerçekleşen kazançlar ile karşılaştırılacak had ve tutarlar

305 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği[6] ile tespit edilen ve aşağıda yer verilen had ve tutarlar, 2019 takvim yılı kazançlarıyla ilgili olup, mükelleflerin 31.12.2019 tarihi itibariyle gerçekleşen hat ve tutarları ile karşılaştırılacaktır.