Mustafa YAVUZ

1. GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa (TTK) göre genel kurul, anonim ve limited şirketlerin kanuni ve zorunlu bir organıdır. Bu şirketlerin karar ve irade organı olan genel kurul, şirket ortaklarının veya temsilcilerinin usulüne uygun çağrı üzerine belirli bir gündemi görüşmek ve karara bağlamak için bir araya gelmesinden oluşur. Kanuni istisnalar saklı olmak üzere ortaklar, şirket işlerine ilişkin haklarını genel kurulda kullanırlar.

Genel kurulun usulüne uygun olarak aldığı kararlar, şirket organları ile toplantıya katılmayan veya toplantıya katılıp olumsuz oy kullanan ortaklar da dâhil tüm ortaklar için bağlayıcıdır. Buna mukabil, genel kurulun aldığı her karar için yargı yolu açıktır. Dolayısıyla şekil şartlarına, hukuka ve mevzuata aykırı genel kurul kararlarının iptali için yargı mercilerine başvurulabilir. Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali hususu ise TTK’nın 445 ila 451. maddelerinde düzenlenmiştir. Aynı Kanunun 622. maddesinde yapılan atıf dolayısıyla söz konusu hükümler, kıyas yoluyla limited şirketler hakkında da uygulanır. Bu çerçevede, kanun veya esas sözleşme hükümlerine ve özellikle dürüstlük (iyiniyet) kuralına aykırı olan anonim ve limited şirket genel kurul kararları aleyhine iptal davası açılabilir.Dürüstlük kuralına aykırılık ise uygulamada en yaygın görülen iptal nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır.

İşte bu çalışmada, anonim ve limited genel kurul kararlarının dürüstlük (iyiniyet) kuralına aykırılık sebebiyle iptali hususu tüm yönleriyle ele alınmış ve değerlendirilmiştir.

2. GENEL KURUL KARARLARI ALEYHİNE İPTAL DAVASI AÇABİLME YETKİSİ

Genel kurul kararlarının iptalini isteyebilecek olanlar, TTK’nın 446. maddesinde “şirket ortakları” ve “yönetim organı (üyeleri)” olmak üzere sınırlı sayıda düzenlenmiştir. Sayılanlar dışında hiç kimsenin iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Ayrıca, bahsi geçen davanın açabilmesi için ortakların veya şirketin herhangi bir zarara uğraması şart değildir. Bu kapsamda;

Ortaklar açısından iptal davası açma hakkı, müktesep ve vazgeçilemez bir haktır. Toplantıda hazır bulunup da karara olumsuz oy veren ve bu muhalefetini tutanağa geçirten yahut toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın, çağrının usulüne göre yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve söz konusu aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren şirket ortakları iptal davası açabilir. Genel kurul toplantısına katılan ortakların iptal davası açabilmesi için ilgili karar hakkında olumsuz (aleyhte) oy kullanması ve muhalefetini toplantı tutanağına geçirtmesi zorunludur. Bu arada, toplantıya katılmış olsun veya olmasın iptal davası açan ortak, bu sıfatını dava sonuna kadar devam ettirmelidir; aksi takdirde dava, aktif husumet yönünden reddedilir.

Anonim ve limited şirketlerin yönetim organı, hiçbir kayıtla bağlı olmaksızın genel kurul kararlarının iptalini organ olarak talep edebilir. Dava açma, yönetim organın hem yetkisi, hem de görevidir. Ayrıca, bu davanın açılabilmesi yönetim organı üyelerinin hepsinin veya bir kısmının toplantıda hazır bulunup bulunmamasına veya karar aleyhine oy kullanmış olmasına bağlı değildir. Çünkü zikredilen hak, kanun ile yönetim organına mutlak olarak verilmiştir.

Öte yandan, yönetim organı dışında bu organın üyelerinden her biri de, kişisel sorumluluğuna sebep olması halinde genel kurul kararları aleyhine iptal davası açabilir. Yönetim organı üyelerinin dava açma amacı, şirketin menfaatlerini korumaktan ziyade, kendi sorumluluklarının doğmasını engel olmaktır.

3. İPTAL DAVASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR