Soner ALTAŞ

1- GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu(1) (TTK)(2)’na göre anonim şirket genel kurulunun yılda bir kez olağan olarak toplanması şarttır. Gerekli durumlarda, genel kurul olağanüstü olarak da toplanabilir. Olağan genel kurul toplantısının her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılması gerekmektedir. Bu nedenle, hesap dönemi takvim yılı olan anonim şirketlerde olağan genel kurul toplantıları (hesap dönemini izleyen) yılın ilk üç ayı içinde (yani en geç Mart ayı sonuna kadar), özel hesap dönemi olan şirketlerde ise hesap döneminin bittiği günü izleyen ilk üç ay içinde (örneğin; hesap dönemi 1 Haziran-31 Mayıs olan şirketlerde Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları içerisinde) yapılır.

Bununla birlikte, anonim şirkette genel kurul toplantısının yapılması bazı hallerde mümkün olmaz. Buna rağmen toplantının yapılıp karar alınması, anılan kararların hükümsüzlüğünü gündeme getirir. İşte bu çalışmamızda, anonim şirkette olağan genel kurul toplantısının yapılamayacağı haller üzerinde durulacaktır.

2- ANONİM ŞİRKETTE GENEL KURUL TOPLANTISININ YAPILAMAYACAĞI HALLER

TTK ve Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları İle Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik hükümleri ışığında, anonim şirkette genel kurul toplantısının yapılamayacağı haller aşağıda başlıklar halinde izah edilmiştir.

2.1. Toplantıda Bakanlık Temsilcisinin Bulundurulmaması

Mülga 6762 sayılı eski Ticaret Kanunu, herhangi bir ayrıma gitmeksizin, bütün anonim şirketlerin olağan ve olağandışı genel kurul toplantılarında Bakanlık Komiserinin (Hükümet Komiseri diye de anılmaktaydı) bulunmasını şart koşmuş, bu şarta uyulmadan alınan genel kurul kararlarını geçersiz saymıştır. TTK’da ise Bakanlık Komiseri yerine “Bakanlık Temsilcisi” ifadesi tercih edilmiş, eski Kanunun uygulama alanı biraz daraltılarak korunmuş, Bakanlık Temsilcisinin bulundurulması zorunlu olan haller ise ikincil düzenlemeler ile açıklığa kavuşturulmuştur.

Zira, Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları İle Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmeliğin(3) ((Yönetmelik(4)) 32’nci maddesine göre;

1) Kuruluş ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Bakanlık iznine tabi olan şirketlerin(5) bütün genel kurul toplantılarında,

2) Diğer şirketlerde ise, gündeminde;

a. Sermayenin arttırılması,

b. Sermayenin azaltılması,

c. Kayıtlı sermaye sistemine geçilmesi,

d. Kayıtlı sermaye sisteminden çıkılması,

e. Kayıtlı sermaye tavanının arttırılması,

f. Faaliyet konusunun değiştirilmesine ilişkin esas sözleşme değişikliği,

g. Birleşme,

h. Bölünme,

i. Tür değişikliği

konuları bulunan genel kurul toplantılarında,

3) Genel kurula elektronik ortamda katılım sistemini uygulayan şirketlerin genel kurul toplantılarında,

4) Yurt dışında yapılacak bütün genel kurul toplantılarında,

5) Yurt dışında yapılacak imtiyazlı pay sahipleri özel kurul toplantılarında

ve bunların ertelenmesi halinde yapılacak ikinci toplantılarda Bakanlık temsilcisinin bulunması zorunludur. Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan genel kurul toplantılarında Bakanlık temsilcisinin bulundurulması ise zorunlu değildir.

Örneğin; kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği Bakanlık iznine tabi olmayan bir anonim şirketin 2018 yılı Mart ayında yapacağı olağan genel kurul toplantısında, sadece Yönetmeliğin 13’üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen gündem maddelerini (yıllık faaliyet raporunun okunması ve müzakeresi; denetçi raporlarının okunması; finansal tabloların okunması, müzakeresi ve tasdiki; yönetim kurulu üyelerinin ibrası; kârın kullanım şeklinin, dağıtılacak kâr ve kazanç payları oranlarının belirlenmesi; yönetim kurulu üyelerinin ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi hakların belirlenmesi; denetçinin seçimi) görüşüp karara bağlayacak olması durumunda, bu toplantıda Bakanlık Temsilcisi bulundurulması gerekmez. Ancak, genel kurulun gündeminde sayılan gündem maddeleri yanında sermayenin artırılması hususuna da yer verilecek ise, bu durumda olağan genel kurul dahi olsa toplantıda Bakanlık temsilcisinin bulundurulması zorunluluğu doğar.

Yönetmeliğin 27’nci maddesi uyarınca, Bakanlık Temsilcisinin bulunması gereken genel kurul toplantılarında Bakanlık temsilcisinin bulunmaması halinde ise genel kurul toplantısı yapılamaz. Bu durumda, Genel Kurulun Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında İç Yönerge(6)’nin 6’ncı maddesi uyarınca toplantıyı açmakla ve tutanak tutmakla görevli yönetim kurulu başkanı ya da başkan vekili veya yönetim kurulu üyelerinden birisi tarafından, Bakanlık temsilcisinin toplantıda hazır bulunmadığı, bu nedenle de toplantının yapılamadığı yönünde tutanak tanzim etmesi uygun olur.

2.2. Çağrısız Toplanan Genel Kurulda Gerekli Yetersayının Sağlanamaması