Ufuk ÜNLÜ

Pay senedi anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde esas sözleşmesinde belirtilen payları temsil etmek üzere kanunun aradığı şekil şartlarına uygun olarak çıkarılan ve payların tedavülünü sağlayan kıymetli evrak niteliğinde senetlerdir. Yasal mevzuatımız açısından pay senetlerinin devredilmesi mümkündür. Hamiline yazılı pay senetlerinin devri, şirket ve üçüncü kişiler hakkında, ancak zilyetliğin geçirilmesiyle hüküm ifade eder. Kanunda veya esas sözleşmede aksi öngörülmedikçe, nama yazılı paylar ise, herhangi bir sınırlandırmaya bağlı olmaksızın devredilebilirler.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, pay senetlerinin devrini sınırlandırmıştır. Bu anlamda borsaya kote edilmemiş pay senetlerinin devrine onay verilmeme nedenleri veya başka bir deyişle devrin ret sebepleri makalemiz içerisinde ele alınacaktır.

Borsaya Kote Edilmemiş Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devri

Nama yazılı hisse senedi belli bir kişi adına yazılı olup, anonim şirketteki payı bildirici nitelikte açıklayan, paydan doğan hakların kullanılmasına imkân veren ve kolaylaştıran kanunen emre yazılı kıymetli evrak sayılan pay senetleridir. Nama yazılı hisse senetleri borsaya kote (kotasyon) edilmiş veya edilmemiş olabilir. Borsaya kote etmek deyiminden anlaşılması gereken, borsanın izniyle halka arz edilecek pay senetlerinin, borsaya kaydedilmesidir. Kote ettirilmemiş senetlerin ticareti olanaklı değildir. Kote olmuş senet, ilgili borsada tanındığı ve alım/satımının yapılmasına izin verildiği anlamına gelir.

Nama yazılı pay senetlerinin devri 6102 sayılı Kanunun 490’ıncı maddesinde hüküm altına alınmıştır; “Kanunda veya esas sözleşmede aksi öngörülmedikçe, nama yazılı paylar, herhangi bir sınırlandırmaya bağlı olmaksızın devredilebilirler. Hukuki işlemle devir, ciro edilmiş nama yazılı pay senedinin zilyetliğinin devralana geçirilmesiyle yapılabilir.”

Madde hükmü uyarınca nama yazılı pay senetlerinin hukuki işlemle devri, aynı emre yazılı senetlerin devrinde olduğu gibi ciro edilerek zilyetliğin devralana geçirilmesi yoluyla yapılabilmektedir. Bu devir, emre yazılı senetlerin devrine ilişkin hükümlere tabidir. Nitekim, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 19.11.1993 tarih ve E.1993/479 ve K.1993/8311 sayılı kararında, nama yazılı pay senedinin, senedin devralana teslimi olmaksızın, sadece ayrı bir kağıda yazılan temlikname ile devredilemeyeceği sonucuna varılmıştır. Pay defterine kayıt zorunluluğu, nama yazılı pay senedinin kıymetli evrak ile ilgili olmayan, kıymetli evrak olarak devrine ve özelliklerine engel teşkil etmeyen kıymetli evrak hukuku dışında bir işlemdir. Bu sebeple pay defterine kayıt zorunluluğu, nama yazılı pay senetlerinin kıymetli evrak olarak sayılmasına engel oluşturmamaktadır. Sadece pay sahipliğini, diğer pay sahiplerine karşı ileri sürmede geçici bir engel niteliği taşır. Dolayısıyla nama yazılı pay senetlerinin devri, ortaklığa karşı ancak pay defterine kayıtla hüküm ifade eder.

 Nama Yazılı Pay Senetlerin Devrinin Sınırlandırılması