Soner ALTAŞ

1. GİRİŞ

Anonim şirketin yönetim ve temsil organı yönetim kuruludur. Mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, anonim şirket yönetim kurulunun en az üç üyeden oluşmasını ve bu kişilerin şirket ortağı olmasını zorunlu tutmuş, tüzel kişilerin yönetim kurulu üyesi olmasını da yasaklamış iken; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK(1)) tek üyeli yönetim kuruluna izin vermiş; yönetim kurulu üyelerinin ortak olma zorunluluklarını kaldırıp profesyonel yönetim kurulu üyelerinin seçilmelerine ve görev yapmalarına olanak sağlamıştır. Ayrıca, TTK, gerçek kişiler yanında, tüzel kişilerin de, yönetim kurulu üyesi olarak seçilmelerine izin vermiştir. Ancak, bu durumda, tüzel kişiyle birlikte bir gerçek kişinin de tescil ve ilân olunması zorunlu tutulmuştur.

Şirketin yönetilmesi ve temsil edilmesi yönetim kurulunun görevidir. TTK açısından yönetim kurulunun görev ve yetkilerinden bir kısmı devredilemez niteliktedir. Yönetim ve temsil görevi ancak istisnaî olarak devredilebilir(2). Anonim şirketin yönetimi ve dışa karşı temsili, eğer devredilmemiş ise, yönetim kurulunun tüm üyelerine aittir. Bu bağlamda, anonim şirket yönetim kurulu, şirketin amacına ve işletme konusuna giren her türden işleri ve hukukî işlemleri, şirket adına yapabilir ve bunun için şirket unvanını kullanabilir. Fakat, bu düzenlemeden, yönetim kurulunun şirket adına her türlü kararı alıp uygulayabileceği ve temsilde sınırsız bir yetkiye sahip olduğu anlamı çıkarılamaz. Çünkü, yönetim kurulu, yetkileri sınırsız olan bir organ değildir. Ama, buna rağmen, uygulamada, bazı anonim şirketlerde yönetim kurulunun kendisini şirket adına her konuda söz sahibi görerek yetki gaspında bulunduğu, şirketle ilgili her türlü konuda karar almayı düstur edinip uyguladığı hallere rastlanılmaktadır. Böyle bir anlayış ve idare tarzı ise, yetki aşımına konu kararların hükümsüzlüğünü doğurup şirket ve yönetim kurulu açısından telafisi zor sonuçların doğmasına sebebiyet verebilmektedir. İşte bu çalışmada, anonim şirket yönetim kurulunun yetki aşımı ile bunun olası sonuçları üzerinde durulacaktır.

2. YÖNETİM KURULUNA TANINAN YETKİLERİN SINIRI VE YETKİ AŞIM HALLERİ

TTK’nın 375’inci maddesinde, yönetim kurulunun devir ve terk edemeyeceği bazı görev ve yetkilere yer verilmiştir. Anılan maddeye göre;

Şirketin üst düzeyde yönetimi ve bunlarla ilgili talimatların verilmesi;

Şirketin yönetim teşkilatının belirlenmesi;

Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli düzenin kurulması;

Müdürlerin ve aynı işleve sahip kişiler ile imza yetkisini haiz bulunanların atanmaları ve görevden alınmaları;

Yönetimle görevli kişilerin, özellikle kanunlara, esas sözleşmeye, iç yönergelere ve yönetim kurulunun yazılı talimatlarına uygun hareket edip etmediklerinin üst gözetimi;

Pay, yönetim kurulu karar ve genel kurul toplantı ve müzakere defterlerinin tutulması, yıllık faaliyet raporunun ve kurumsal yönetim açıklamasının düzenlenmesi ve genel kurula sunulması, genel kurul toplantılarının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi;

Borca batıklık durumunun varlığında mahkemeye bildirimde bulunulması

görev ve yetkilerini yönetim kurulu bizzat kendisi kullanmak zorundadır. Yönetim kurulu bu yetkileri ne esas sözleşmeyle ne de bir kararla genel kurula veya genel müdüre ya da kurulacak kurullara ve komitelere devredemez. Yönetim kurulu bu yetkilerden feragat da edemez.