Ahmet ESEN

2020 YILINDA GEÇERLİ OLAN DEFTER TUTMA HADLERİ

Defter tutma hadleri genel olarak hep Aralık ayı sonlarına doğru açıklanmaktadır, örneğin 2020 yılı hadleri VUK Gn. Teb. no:513 ile 27.12.2019’da açıklanmış ve hadler şöyle belirlenmiştir.

Bilanço Esasına Göre Defter Tutma Hadleri

1- Yıllık

- Alış Tutarı:280.000 TL

- Satış Tutarı:390.000 TL

2- Yıllık Gayrisafi İş Hasılatı:140.000 TL

3- İş Hasılatının Beş Katı ile Yıllık Satış Tutarının Toplamı:  280.000 TL

Görüldüğü üzere yılın bitmesine üç gün kala defter tutma hadleri ilan edilmiştir. Bu süre içinde defterlerin bilanço esasına göre mi yoksa işletme hesabına göre mi tasdik ettirileceği ve ona göre tasdik işlemlerinin yerine getirileceği bir hayli zordur.

Tasdik işlemlerini yetiştirememiş olanlara biz her yıl VUK md. 414’de yazılı hükmü esas alarak yol göstermekteyiz. Zira bu konuda VUK mük. md. 414’de bir hüküm vardır ve bu hüküm şöyledir.

Bu Kanunda yer alan maktu hadler ile asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan para ile ödenecek ceza miktarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekildehesaplanan makdu had ve miktarların %5 ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz. (VUK mük.md. 414)

Yeniden değerleme oranı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No: 521 ile 9,11 olarak ilan edilmiştir. 2020 yılı için ilan edilen yeniden değerleme oranına göre 2021 yılına ilişkin defter tutma hadlerini aşağıdaki şekilde hesapladık. (2021 yılına ilişkin defter tutma hadleri 29 Aralık 2020 tarihli mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 522) ile ilan edilmiştir.)

BİLANÇO ESASI İÇİN 2021 YILI HADLERİ

1- YILLIK HADLER 2021 Yılı

Alış Tutarı:300.000 TL  

Satış Tutarı (VUK md. 177/1):420.000 TL

2- Gayri Safi İş Hasılatı:150.000 TL

3- 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerden birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının 300.000 lirayı aşanlar bilanço esasına göre defter tutmak zorundadır.

4- Her türlü şirketler bilanço esasına göre defter tutmak zorundadır. Ancak adi şirketler iştigal nevilerine göre yukarıdaki bentlerde yer alan tutarlar esas alınarak, hangi tutarlara giriyorlarsa, o tutarlar esas alınarak defter tutmaları gerekir.

5- Kurumlar Vergisi mükellefleri hadler dikkate alınmaksızın bilanço esasına göre defter tutar.

6- İhtiyari olarak bilanço defteri tutmak isteyenler, bilanço esasını tercih edenler bilanço esasına göre defter tutarlar. (VUK md. 177)

7- Yeniden işe başlayan tüccarlar, yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar II. sınıf tüccarlar gibi hareket edebilirler (VUK md.178)

Not: Bir önceki yıl olan 2020 yılı defter tutma hadleri aynı yıla ait yeniden değerleme oranı ( %9,11) kadar artırılmış ve 2021 yılı hadleri buna göre hesaplanmıştır.  Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 522)de ilan edilenden  farklı  hadlere göre defter tutulmuş ise  tasdik işlemlerini izleyen Ocak ayı içinde Tebliğde ilan edilen hadlere göre düzeltebilirsiniz. Bu halde sadece bir usulsüzlük cezası ödenir. (VUK md. 352/II’nci Derece Usulsüzlükler no:6)

İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR

1- 177. maddede yazılı olanların dışında kalanlar,

2- Maliye Bakanlığınca işletme hesabı esasına göre defter tutmasına izin verilen kurumlar

Yeniden işe başlayan tüccarlar yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar II. sınıf tüccarlar gibi işletme defteri tutabilirler.

SINIF DEĞİŞTİRME

a) I’nciden II’nciye Geçme:

İş hacmi bakımından I. sınıfa dahil olan tüccarların iş hacimleri, aşağıda yazılı şartları taşıdıklarında, bu tüccarlar, bu şartların tahakkukunu izleyen hesap döneminin başından itibaren II. sınıfa geçebilirler.

1- Bir hesap dönemi iş hacmi 177. maddede yazılı hadlerden %20 yi aşan bir nispetle düşük olursa veya;

2- Arka arkaya üç dönemin iş hacmi 177. maddede yazılı hadlere nazaran %20’ye kadar bir düşüklük gösterirse,

butüccarlar, izleyen hesap döneminin başı itibariyle II. sınıf tüccar olarak defter tutabilirler, ancak ihtiyari olarak da birinci sınıf tüccar olarak defter tutabilirler.(VUK md. 179/a.1,2)

AÇIKLAMA

1- Yukarıda yazılı şartlar tahakkuk etse bile birinci sınıf tüccarlar, sınıf değiştirmeden birinci sınıf tüccar olarak defter tutmaya devam edebilirler, vergi dairelerine bilgi vermek zorunda değillerdir, vergi daireleri tacire herhangi bir yaptırım uygulamaz.

2- Öte yandan II. sınıftan I. sınıfa geçme şartı tahakkuk ettiğinde, izleyen dönem başından itibaren birinci sınıf tacir olarak defter tutulması zorunludur. Bu hususta tacirin seçimlik hakkı yoktur.

SINIF DEĞİŞTİRME

b) II’nciden I’inciye Geçiş:

İş hacmi bakımından II. sınıfa dahil tüccarların durumları aşağıda yazılı şartlara uyduğu taktirde, bunlar bu şartların tahakkukunu takip eden hesap dönemi başından itibaren I’inci sınıfa geçmek zorundadır.

1- Bir hesap döneminin iş hacmi 177’nci maddede yazılı hadlerden %20’ye aşan bir nispette fazla olursa, veya;

2- Arka arkaya iki dönemin iş hacmi 177’nci maddelerde yazılır hadlere nazaran %20’ye kadar bir fazlalık gösterirse;

Bu şartların tahakkukunu izleyen hesap döneminden başlayarak I’inci sınıfa geçmek zorunluluğu vardır. (VUK md. 180)

İHTİYARİ SINIF DEĞİŞTİRME

II. sınıf tüccarlar diledikleri takdirde bilanço esasına göre defter tutabilirler.

Bu halde vergi dairesine bilgi vermek gerekmez ve hiç bir yaptırım uygulanmaz. Bu tacirler birinci sınıf tüccarlar gibi mükellefiyetlerini yerine getirirler.

BİLANÇO ESASINA GÖRE TUTULACAK DEFTERLER

Bilanço esasına göre aşağıdaki defterler tutulur:

1- Yevmiye Defteri

2- Defterikebir

3- Envanter ve Bilanço Defteri

Birinci sınıf tacirler yukarıda yazılı defterleri kullanmaya başlamadan önce, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın, yani Aralık ayının, sonuna kadar notere onaylatırlar.

Ancak VUK’da defteri kebirin onaylattırılması zorunlu kılınmamıştır ancak Türk Ticaret Kanununa göre defteri kebirin de tasdiki zorunlu tutulmuştur.

Defter kayıtlarının belgelendirilmesi zorunludur, belgeye dayandırılmayan defter kayıtları geçersiz sayılır.

Tacirlerin usulüne ve ilgili mevzuata göre tuttukları defterler, kendilerinin leh veya aleyhine kesin delil teşkil eder. (TTK md. 19, 21)

Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza cevap almak; uygulamaya yönelik  makaleleri düzenli olarak takip etmek  için siz de abonemiz olun.

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

Defter tasdikleri ve dönem sonu işlemleri hakkında makalelerin yer aldığı Aralık 2020 sayımızı incelemek için tıklayın.

Abonelerimizin soruları ve verdiğimiz cevap örneklerini okumak  için tıklayın.

Dergimizde yayımlanmış bazı makalelerden örnekler için tıklayın.

Yayımladığımız Özelge ve Danıştay Kararlarını incelemek için tıklayın.