Özkan AYKAR

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu kapsamında: geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olan mükelleflerin; 2020 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyannamesi 2021 yılı Şubat ayının başından 25’ncı günü (01.03.2021)(1) akşamına kadar verilecektir. Verilecek yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisinin ilk taksiti 01/03/2021 tarihine kadar, ikinci taksit ise 30/06/2021 tarihine kadar (iki eşit taksitte) ödenecektir.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde ise 2020 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2021 yılı Mart ayında verilecektir.

Bu yazımızda, geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olan mükelleflerin; 2020 takvim yılı içinde elde ettikleri kazançlarını nasıl vergilendirileceğine dair bilgilerin yanında, basit usulde tabi mükelleflere getirilen kazanç indirimi, defter beyan sistemine dair açıklamalar, basit usule tabi olmanın şartları ile bu mükelleflere sağlanan kolaylıklar hakkında bilgilere yer verilecektir.

2020 TAKVİM YILI BASİT USULDE TİCARİ KAZANCIN BEYANI

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37’nci maddesinde, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu, ticari kazancın ise Vergi Usul Kanunu hükümleri ve Gelir Vergisi Kanununda yazılı gerçek veya basit usullere göre tesbit edileceği hüküm altına alınmıştır. Aynı kanunun 46’ncı maddesinde ise “Basit usule tabi olmanın genel ve özel şartlarına topluca haiz olanların ticari kazançlarının basit usulde tespit olunacağı” belirtilmiştir.

Gelir Vergisi kanunun 46’ncı maddesine göre basit usulde ticari kazanç; bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ile hasılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanmaktadır.

Kazancın basit usulde tespiti sırasında emtia ticareti ile uğraşanlarca; hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri hasılata, hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere, ilave edilecektir. Ancak, kullanılan sabit kıymetler gider yazılmayacak ve üzerlerinden amortisman hesaplanmayacaktır.

Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde, 2020 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2021 yılı şubat ayının başından 25’nci günü (01.03.2021) akşamına kadar verilecektir. Verilecek yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi iki eşit taksitte ödenebilir. Birinci taksitin 01 Mart 2021 tarihine kadar, ikinci taksitin ise 30 Haziran 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, 2020 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2021 yılı Mart ayında verilecektir.

A. Basit Usule Tabi Mükelleflere Uygulanacak Kazanç İndirimi

193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasına 29/1/2016 tarihli ve 6663 sayılı Kanunun 2’nci maddesiyle aşağıdaki (15) numaralı bent eklenmiş olup, söz konusu bent aşağıdaki gibidir.

“15. Basit usulde tespit edilen ticari kazançların yıllık 8.000 Türk lirasına kadar (2020 yılı için 13.000 TL.)(2) olan kısmı (Bu Kanunun mükerrer 20 nci maddesinde yer alan kazanç istisnasından faydalananlar bu bent hükmünden yararlanamaz. Bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.).”

B. Kazanç İndirimden Faydalanacak Olanlar

292 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde(3), basit usule tabi mükelleflere uygulanacak “Kazanç İndirimi” hakkında açıklamalara yer verilmiştir.

Anılan tebliğe göre;

1. 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen (15) numaralı bent hükmü uyarınca, ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin beyan ettikleri ticari kazançlarına herhangi bir süre ile sınırlı olmaksızın 8.000 Türk liralık indirim uygulanır. (2021 Takvim yılı için 13.000 TL)Türk liralık indirim uygulanır.

2. Söz konusu indirim, 1/1/2016 tarihinden itibaren elde edilecek gelirlere uygulanmaya başlanmıştır. Dolayısıyla, anılan indirim 2017, 2018 ve 2019 yılı beyannamelerinde olduğu gibi 2020 yılında elde edilen kazançlar için verilecek beyannamelerde de dikkate alınacaktır

3. Söz konusu indirim, basit usule tabi mükelleflerin sadece ticari kazançlarına uygulanacak olup beyana tabi diğer gelir unsurlarının da bulunması halinde bu gelirlere indirim uygulanmaz. Ayrıca, vergilendirme döneminde kazanç elde edilmemesi veya 13.000 Türk lirasının altında kazanç elde edilmesi nedeniyle yararlanılamayan indirim tutarı ertesi yıllara devredilmez.

4. Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler genç girişimcilere ilişkin kazanç istisnası ile 13.000 Türk liralık indirimden birlikte yararlanamazlar.

5. Ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerden genç girişimcilere ilişkin kazanç istisnası ile 13.000 Türk liralık indirime ilişkin şartları birlikte taşıyanlar, söz konusu istisna veya indirimin hangisinden faydalanacaklarını kendileri belirler.

6. Basit usule tabi mükelleflerin herhangi bir nedenle takvim yılı içerisinde gerçek usule geçmeleri durumunda, 13.000 Türk liralık indirimden yararlanmaları mümkün değildir. Ayrıca, gerçek usule geçen mükellefler genç girişimci istisnasına ait diğer şartları taşısalar dahi ilk defa mükellefiyet tesis edilme şartı ihlal edilmiş olduğundan, söz konusu istisnadan da yararlanamazlar.

7. İndirim tutarı, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin (Beyana Tabi Geliri Sadece Basit Usulde Tespit Edilen Ticari Kazançlardan İbaret Olanlar İçin) “Gelir Bildirimi” bölümünün ilgili satırında gösterilir. Öte yandan, söz konusu indirim tutarı basit usulde tespit edilen ticari kazancın yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde “Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin Eki”nde yer alan “Basit Usulde Ticari Kazançlara İlişkin Bildirim” bölümünün ilgili satırında gösterilir.