Maliye Postası Dergisi
2017 YILI KAZANÇ VE İRATLARININ TOPLANMA ESASLARI
Bilindiği üzere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre, gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tâbidir.Anılan Kanunu’nun birinci maddesinde gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratlarının safi tutarı olarak tanımlanmıştır. Gelir Vergisi Kanunu’nun ikinci maddesinde ise, gelirin unsurları ticari kazançlar, zirai kazançlar, ücretler, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları diğer kazanç ve iratlar olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla, bir kazanç ve iradın gelir vergisine tabi tutulabilmesi için, yukarıda sayılan yedi gelir unsurundan birine dahil olması gerekir. İlk altı gelir unsuruna girmeyen kazanç ve iratların tamamı, yedinci grupta yer alan diğer kazanç ve iratlar grubuna gireceği şeklinde bir düşünce tarzı da yanlış olup, diğer kazanç ve iratların nelerden oluştuğu, mükerrer 80. ve 82. maddelerde tek tek sayılmıştır. Dolayısıyla, yedi gelir unsuruna girmeyen kazanç ve iratlar (bağışlar, milli piyango, sayısal loto, eşya piyangoları, kumar ve bahis kazançları vb.) gelir vergisine tabi tutulmaz. Buna karşılık, gelir unsurlarına girmeleri koşuluyla, kanunen yasaklanmış faaliyetlerden (kumarhane ve randevuevi işletme, uyuşturucu madde imal ve satışı, silah başta olmak üzere her türlü kaçakçılık, ruhsatsız bina yapmak ve satmak, naylon fatura tanzim etmek...) elde edilen kazançlar, gelir vergisine tabidir. Çünkü Vergi Usul Kanunu’na göre, vergiyi doğuran olayın kanunlarla yasak edilmiş bulunması, mükellefiyeti ve vergi sorumluluğunu kaldırmaz.
2.GELİRİN TOPLANMASI VE BEYANI
Gelirin toplanması ve beyanı ile toplama yapılmayan haller Gelir Vergisi Kanunu’nun 85’inci maddesi ile 86’ncı maddesinde düzenlenmiştir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 85’inci maddesine göre, gelir vergisi uygulamasında temel ilke, mükelleflerin çeşitli gelir unsurlarından meydana gelen ve bir takvim yılında elde ettikleri kazanç ve iratlarını mezkur Kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyannamede toplayıp ilgili vergi dairesine bildirmeleridir. Yurt dışında elde edilen gelirlerin yıllık beyannamede toplanabilmesi için, bu gelirlerin elde edilmiş olmaları gereklidir. Yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlar:
1. Mükellefin bunları Türkiye'de hesaplarına intikal ettirdiği yılda;
2. Türkiye'de hesaplara intikal ettirilmemesinin mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden ileri geldiği tevsik olunan hallerde, mükellefin bunlara tasarruf edebildiği yılda elde edilmiş sayılır.
Ancak mevcut uygulamada bazı şartlar altında belirli gelirlerin beyanname dışında bırakılmasına izin verilmiştir. Yıllık beyanname, gerçek kişilerin çeşitli gelir unsurlarından bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların bir araya getirilip toplanmasına ve bu şekilde hesaplanan gelirin bir beyanname ile vergi dairesine bildirilmesine yaramaktadır.
3.YILLIK BEYANNAME VERİLECEK HALLER