563 No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliğine göre  31/12/2023 tarihli gelir tablosundaki brüt satışlar toplamı 50.000.000 TL’nin altında olan mükellefler 2024 hesap döneminin ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemleri sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapmayacaklar . 563 No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliği hakkında daha fazla bilgi için tıklayın.

Öte yandan Gelir İdaresi Başkanlığı  173 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleriyle 19 Ağustos 2024 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2024 II. geçici vergi dönemine (Nisan-Mayıs-Haziran) ait Gelir ve Kurum Geçici Vergi Beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerini  13 Eylül 2024 Cuma günü sonuna kadar uzattı. II. geçici vergi beyanname verilme süresi daha önce 27 Ağustos 2024 Salı gününe  daha sonra da  6 Eylül 2024 Cuma günü sonuna kadar uzatılmıştı.

Söz konusu uzatma, ilgili geçici vergi dönemi itibarıyla beyanname verme tarihi 6 Eylül 2024  günü sonu olan özel hesap dönemine tabi mükellefleri de kapsayacaktır.

Buna göre  bilançolar 2024 2. geçici vergi  dönemi sonu itibariyle enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak ve 2. geçici vergi dönemi beyannameleri en geç  13 Eylül 2024 tarihinde verilecek. 

2024 hesap döneminin birinci geçici vergi dönemi gelir/kurumlar beyannameleri ekine bilanço eklenmemişti. Enflasyon düzeltmesi yapılan izleyen geçici vergi dönemlerinde bu beyannamelere düzeltilmiş bilanço eklenecek . Buna göre 2. geçici vergi  döneminde beyannameye düzeltilmiş bilanço eklenecek.

Mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması için usul ve esasların belirlendiği 555 no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ve Vergi Usul Kanunu Sirküleri /165  yayımlanmıştır  31 Aralık 2023 tarihli mali tablolar söz konusu mevzuat hükümlerine göre  enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuştur. 

2024 yılının enflasyon düzeltmesi yapılacak olan geçici vergi dönemleri ile dönem sonunda enflasyon düzeltmesi işlemleri 555 no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ve Vergi Usul Kanunu Sirküleri /165’te belirlenen esaslara göre yapılacaktır.

555 no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 3. bölümünde 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesine  dair açıklamalar yapılmıştır. 2024 hesap dönemi ve sonraki dönemlerde enflasyon düzeltmesi işlemleri ise Tebliğin 4. bölümünde  açıklanmıştır. Tebliğin 3 . bölümündeki usul ve esaslar  2024 hesap dönemi ve sonraki dönemlerde yapılacak düzeltme işlemi için de geçerlidir.  Ancak 2024 hesap dönemi ve sonraki dönemlerde yapılacak düzeltme işlemine ilişkin olarak 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesinden   farklılık arz eden hususlar için Tebliğin 4. bölümünde  açıklamaların dikkate alınması gerekmektedir.

31.12.2023 tarihli bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutmuş olan mükellefler söz konusu bilançoda yer alan düzeltilmiş parasal olmayan parasal olmayan kıymetleri için yeniden düzeltmeye esas tarihe kadar inerek, uygun düzeltme katsayısını bulmaya gerek yoktur; düzeltme yapılan en son bilançoda, bu iktisadi kıymete ait değerlerin taşıma katsayısı ile çarpılması düzeltme işlemi için yeterlidir. 

30.06.2024 tarihli bilanço 31.12.2023 tarihli düzeltilmiş  bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler   aşağıda yer alan formüle göre hesaplanan taşıma katsayısı çarpılarak düzeltilir:

Taşıma katsayısı = 30.06.2024  Yİ-ÜFE /  31.12.2023  Yİ-ÜFE

Taşıma Katsayısı =  3.483,25 / 2.915,02 = 1,19493

Buna göre 31.12.2023 tarihli düzeltilmiş  bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler 30 Haziran 2024 tarihli bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasında 1,19493 katsayısı ile çarpılarak düzeltilecek.

31.12.2023 tarihinde enflasyon düzeltmesi yapmış olan işletmenin  2024 yılında bilançosuna dahil olan parasal olmayan kıymetler ise 555 no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 17. maddesine göre belirlenen  düzeltme katsayısı kullanılarak düzeltilecektir. 

Stoklar için yukarıdaki gibi tek tek gerçek yönteme göre  düzletme katsayısı hesaplanabileceği gibi  toplulaştırılmış yöntemlere göre bulunan katsayılar kullanılarak düzeltme işlemi gerçekleştirilebilir.  Eğer toplulaştırılmış yöntem tercih edilir ise stoklar bu yönteme göre bulunacak katsayılar kullanılır.

2023 yılı sonu bilançosunun düzeltmesinde aşağıdaki toplulaştırılmış yöntemlerden biri kullanılmıştı:

Dönem Ortalama Düzeltme Katsayısı (Basit ortalama yöntemi);

Stok devir hızı yöntemi

2024 hesap dönemi ve sonraki dönemlerde enflasyon düzeltmesi işlemlerinde ise kullanılabilecek toplulaştırılmış yöntemler şunlardır:

Dönem Ortalama Düzeltme Katsayısı (Basit ortalama yöntemi);

Hareketli Ağırlıklı Ortalama Düzeltme Katsayısı

Görülebileceği gibi 2024 hesap dönemi ve sonraki dönemlerde enflasyon düzeltmesi işlemlerinde  stok devir hızı yöntemi kullanılarak düzeltme katsayısı hesaplanamaz.  Stok devir hızı yönteminin yerine hareketli ağırlıklı ortalama yöntemine bulunacak düzeltme katsayısı stokların enflasyon düzeltmesinde kullanılabilecektir.

Amortismana tabi kıymetler  için  düzeltilmiş tutar üzerinden birikmiş amortisman ayrılır. (Vergi Usul Kanunu Mükerrer Madde 298/ A .6)  Bu nedenle  söz konusu kıymetler için önce  enflasyon düzeltme işleminin yapılması daha sonra  düzeltilmiş tutar üzerinden amortisman ayrılması gerekir.

Maliye Postası garantisiyle 

• En yeni mevzuat değişikliklerini hızlı ,güvenilir ve kolaylıkla takip ederek zaman kazanmak;
• Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza sağlıklı cevaplar almak;
• Uygulamaya yönelik  makaleleri  okumak  için siz de abonemiz olun.

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

Abonelerimizin sorularına  verdiğimiz cevapları  okumak  için tıklayın.

Dergimizde yayımlanmış bazı makaleler için tıklayın.

Elektronik yayınlarımıza eklenen Danıştay Kararları ve Özelgeleri incelemek için tıklayın.