Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda değişiklik yapan 7338 sayılı Kanunun tamamını okumak için tıklayın.

Gelir Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklikler

Basit usul mükelleflerin ticari kazançlarına gelir vergisi istisnası getirildi. Kanunun basit usulde vergilendirilen mükelleflerin ticari kazançları için beyannameye verilmeyeceğine  ilişkin hükümleri, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek. Böylece 2022 yılında basit usul mükellefler ticari kazançları için beyanname vermeyecekler.

Gelir Vergisi  Kanununa eklenen maddeye göre   kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan tarımsal destekleme ödemeleri , Gelir Vergisi'nden istisna tutulacak ve bu ödemelerden herhangi bir vergi kesintisi yapılmayacak.

İnternet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar Gelir Vergisi'nden istisna tutulacak. Bu istisnadan faydalanılabilmesi için Türkiye'de kurulu bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi gerekiyor. 

Bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan hasılat tutarı üzerinden, bankalar tarafından aktarım tarihi itibarıyla yüzde 15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacak ve bu vergi bankalar tarafından 'muhtasar beyanname' ile  beyan edilip ödenecek. Bu tutar üzerinden ayrıca gelir  ya da katma değer vergisi alınmayacak. Mükelleflerin, düzenleme kapsamı dışında başka faaliyetlerinden kaynaklanan kazanç ya da iratlarının bulunması istisnadan faydalanmalarına engel olmayacak.

Ancak youtuber ve uygulama geliştiricilerin  bu faaliyetlerden elde ettikleri kazançları  ilgili yılda uygulanan dördüncü gelir vergisi dilimini (2022 yılı için 8800 bin T.L.)   aşması halinde bu istisnadan yararlanamayacaklar ve ticari esasta gelir vergisi mükellefiyeti tesis edecekler. Ancak bu kişiler bu faaliyetlerine ilişkin olarak  defter tutmayacaklar ve KDV hesaplamayacaklar. Bu kişilerin GVK 94. madde kapsamında yaptıkları ödemelerden tevkifat yapma yükümlülükleri olmayacak. 

Sosyal içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğine ilişkin madde hükümleri 1/1/2022 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürülüğe girdi.

Son Eylül ve Aralık ayı arasındaki dönem için verilen son geçici vergi beyannamesi kaldırıldı. Geçici vergi beyannamesi 2022 yılından itibaren  üç, altı ve dokuz aylık dönemler itibarıyla yılda 3 kere verilecek. 

Vergiye uyumlu mükelleflerin vergi indirimden yararlanma koşulu olan "indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki iki yılda haklarında tarhiyat yapılmamış olması" koşulu, yapılan tarhiyatların kesinleşmesine bağlı olacak. Söz konusu süre içinde kesinleşen tarhiyatın indirim tutar sınırının (2021 yılı için 1.500.000 TL) yüzde 1'inden az olması durumunda da indirimden yararlanma şartları ihlal edilmemiş sayılacak.

Yapılan tarhiyatın indirimden yararlanıldıktan sonra kesinleşmesi durumunda yararlanılan indirimin mükelleften geri alınmasında  kesinleşmiş tarhiyat bulunmaması kuralı, ilgili vergilendirme dönemi beyannameleriyle sınırlandırıldı. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Şüpheli Alacaklar

İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflere şüpheli alacak karşılığı ayrıma imkanı getirildi.Buna göre işletme hesabında defter tutan mükellefler VUK 323 üncü maddesinde belirlenen şartlarda   şüpheli alacaklarını defterlerinin gider kısmına ve bunlardan sonradan tahsil edilen miktarları ise tahsil edildikleri dönemde defterlerinin gelir kısmına, hangi alacaklara ait olduğunu gösterecek şekilde, kaydedebilecekler.

Şüpheli alacak tanımında kullanılan “dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük” ibaresi “ 3.000 Türk lirasını aşmayan” alacaklar şeklinde değiştirildi. Buna göre 3.000 TL.yi aşmayan alacaklar için dava açılmaksızın şüpheli alacak karşılığı ayrılabilecek.

Uzlaşma Müessesesi  ve  Karşılıklı Anlaşma Usulü

5 bin Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin uzlaşma talep edilebilecek ve bu tutarı aşmayan usulsüzlük cezaları içinse Vergi Usul Kanunu'nun 376 ncı maddesindeki indirim oranı yüzde 50 artırımlı olarak uygulanacak. 

Vergi Usul Kanunu'na eklenen maddeler ile  "Karşılıklı Anlaşma Usulü" adı altında yeni bir uygulama ihdas edildi. Buna göre , mükellefler, usulüne uygun yürürlüğe konulmuş bir çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması hükümlerine aykırı olarak vergilendirildiği veya bu şekilde vergilendirileceğine ilişkin kuvvetli emareler bulunduğu iddiasıyla anlaşmanın “Karşılıklı Anlaşma Usulü” hükümlerine göre Gelir İdaresi Başkanlığına başvurabilecek. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması hükümlerine bağlı olarak bu başvuru, anlaşmaya taraf diğer Akit Devlet yetkili makamları aracılığıyla da yapılabilecek.

Başvuruların çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasında öngörülen süre ve usulde yapılması şart. Anlaşmada başvuru için süre bulunmadığı veya iç mevzuat hükümlerine atıf yapıldığı durumda başvuru, anlaşma hükümlerine aykırı olduğu iddia edilen bir vergilendirme işleminden mükellefin ilk haberdar olduğu tarihten itibaren üç yıl içerisinde yapılacak.

Maliyet Bedeli -Alış Bedeli

Vergi Usul Kanunu'ndaki iktisadi kıymet değerlerinin değerleme ölçütleri arasına "alış bedeli" de eklendi. "Alış bedeli", bir iktisadi kıymetin satın alma bedeli olarak tanımlandı. İktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi ile ilgili diğer giderler alış bedeline dâhil edilmeyecek.

Aşağıda sayılan giderler  maliyet bedeline dâhil edilecek:

a) İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; gümrük vergileri, gümrük komisyonları, yükleme, boşaltma, nakliye ve montaj giderleri,

b) İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; resim ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, değer tespiti, danışmanlık, komisyon ve ilan giderleri,

c) İktisadi kıymetin finansmanında kullanılan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara ilişkin kur farklarının; emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, diğer iktisadi kıymetlerde ise iktisadi kıymetin envantere alındığı hesap döneminin sonuna kadar olan kısmı ile söz konusu kredilere ilişkin giderler (Faiz giderleri ile kur farklarının diğer kısımlarını maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.),

ç) İktisadi kıymetin stoklara veya envantere alındığı tarihe kadarki depolama ve sigorta giderleri,

d) Gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderler.

Gayrimenkullerle doğrudan ilgili olması şartıyla, bunların envantere alındığı hesap dönemi sonuna kadar alınan hibeler maliyet bedelinden indirilecek.

Mükellefler, iktisadi kıymetin (emtia hariç) iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile ilgili olan özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma değer vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanımını destekleme fonunu maliyet bedeline dahil etmekte  veya genel giderler arasında göstermekte  serbest olacaklar.

Gider Pusulası Düzenlenmesi

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenler ile defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçiler,  belge düzenleme zorunluluğu bulunmayanlara yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar için işi yapana veya malı satana imzalatacakları gider pusulası düzenleyecek. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulası, bu kişiler tarafından verilmiş fatura hükmünde olacak. Gider pusulası, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenecek, bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulası hiç düzenlenmemiş sayılacak.

Banka, ödeme kuruluşu ve PTT tarafından düzenlenen belgeler ile Kanun uygulamasında belge düzenleme yükümlülüğü bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının tabi oldukları diğer ilgili mevzuat dahilinde düzenledikleri belgeler gider pusulası olarak kabul edilecek. Bu hallerde mükellefler tarafından ayrıca fatura ya da  gider pusulası düzenlenmeyecek . Bu madde, düzenlemenin yayım tarihini takip eden ayın başında yürürlüğe girecek.

Yeniden Değerleme Uygulaması Yeniden İhdas Edildi

Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi 'Enflasyon düzeltmesi, yeniden değerleme oranı ve yeniden değerleme' başlığı altında yeniden düzenlendi. Enflasyon düzenlemesi uygulaması ile yürürlüğüne son verilen ve sadece çıkarılan vergi yapılandırma kanunları ile geçici olarak uygulanan yeniden değerleme müessesi tekrar kalıcı olarak ihdas edildi. 

Buna göre, tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, (şartlara bakılmaksızızn enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını TL dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler hariç)  enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinin sonu itibarıyla bilançolarına dahil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları, kanun teklifinde belirlenen şartlar doğrultusunda yeniden değerleyebilecek. Yeniden değerlemede iktisadi kıymetlerin değerinde meydana gelen değer artışı, yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışı ayrıntılı olarak görünecek şekilde bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilecek. 

İktisadi kıymetlerini bu fıkra kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutan mükellefler bu kıymetlerini, yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam edecek. 

Değer artışı, iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrası ve yeniden değerleme öncesi net bilanço aktif değerleri arasındaki fark olacak. Net bilanço aktif değeri, iktisadi kıymetlerin bilançonun aktifinde yazılı değerlerinden, pasifte yazılı amortismanlar çıkarılarak bulunacak. İktisadi kıymetler için amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda söz konusu değer, bu amortismanlar tam olarak ayrılmış olarak hesaplanacak.

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacak. Sermayeye eklenen değer artışları, ortaklar tarafından işletmeye ilave edilmiş kıymetler olarak kabul edilecek ve  kâr dağıtımı sayılmayacak.

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları aynen amortismanlar gibi muameleye tabi tutulacak.

Her yılın yeniden değerleme oranı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilecek. Yeniden değerlemenin herhangi bir yıl yapamamasından veya değerleme oranının düşük uygulanmasından dolayı daha sonraki yıllarda geçmiş dönemlere ilişkin yeniden değerleme yapılamayacak.Ancak  sonraki hesap dönemlerine ilişkin olarak bu  yeniden değerleme yapılabilecek.

Enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluştuğu dönemlerde,  yeniden değerleme yapılmayacak. Yeniden değerleme yapılan hesap döneminden sonra  enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşması durumunda, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş değerler üzerinden enflasyon düzeltmesi yapılacak.

Hesap dönemi içinde aktife giren iktisadi kıymetler için aktife girdiği hesap döneminde, yeniden değerleme yapılmayacak.

Kanunla yapılan  Vergi Usul Kanununa eklenen Geçici Madde 32 ile yapılan düzenlemeye göre  ilk kez yeniden değerleme yapılacak  hesap döneminden önceki hesap döneminin sonu itibarıyla bilançolarda  kayıtlı bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetler  yeniden değerlenebilecek. 

Bu şekilde yeniden değerlenen ve pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek ve ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecek. Bu kapsamda ödenen vergi; gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecek, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecek. Beyanın zamanında yapılmaması ya da tahakkuk eden verginin süresinde ödenmemesi halinde bu madde hükümlerinden faydalanılamayacak.

Geçici Madde 32'ye göre yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmaz ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları, kazancın tespitinde dikkate alınmayacak.

Bu kapsamda yeniden değerleme kanunla ihdas edilen yeniden değerleme öncesinde sadece bir kez, yapılabilecek.

Uzaktan İnceleme ve Elektronik Vergi Dairesi

Fiziki ortamdan bağımsız olarak elektronik ortamda vergi dairesi kurulabilecek. Vergi incelemeleri  elektronik ortamda uzaktan yapılabilecek. 

Elektronik belge olarak düzenlenmesi gereken belgeler , öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler  vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacak.

Yararlanılması yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı şartına bağlanan muafiyet, istisna, zarar mahsubu ve benzeri konularda, tasdik raporunun  süresi  içerisinde ibraz edilmemesi durumunda, mükellefe  60 günlük bir mühlet verilecek, bu süre içinde verilmesi halinde tasdik raporu zamanında verilmiş sayılacak.

İlan yolu ile yapılan tebliğin konusu her biri için ayrı ayrı olmak üzere 3.600 Türk lirasından fazla vergi veya vergi cezasına taalluk ettiği takdirde ilan ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi daireleri açısından Gelir İdaresi Başkanlığının, diğerleri için ilgili idarenin resmi internet sitesinde de duyurulabilecek.

 Kanunla yenileme fonunun uygulanmasında da değişikliğe gidildi ,  konaklama vergisinin yürürlük tarihi, 1 Ocak 2023'e ertelendi. Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için indirim  oranı %50 yerine  %75 olarak uygulanacak.

Kooperatifler Kanununda değişiklik yapan 7339 sayılı Kanun Resmi Gazete'de yayımlandı. Söz konusu değişiklikleri incelemek için tıklayın.

Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza cevap almak; uygulamaya yönelik  makaleleri düzenli olarak takip etmek  için siz de abonemiz olun.

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

Bu ve diğer konularda abonelerimizin sorularına  verdiğimiz cevapları  okumak  için tıklayın.

Dergimizde yayımlanmış bazı makaleler için tıklayın.

Yayımladığımız Özelge ve Danıştay Kararlarını incelemek için tıklayın.